به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، آلودگی هوا پاییز امسال هم کلانشهرها را تنها نگذاشت و باز به رسم چند ساله اخیر با سرد شدن هوا و افزایش آلاینده‌ها مردم منتظر می‌مانند تا نتیجه جلسات کمیته اضطرار آلودگی هوا اعلام شود و بدانند که روز بعد باید به مدرسه، دانشگاه و محل کار بروند یا در خانه بمانند اما نکته جالب توجه اینجاست که علی رغم اعلام سازمان هواشناسی مبنی بر پایداری جو و امکان افزایش آلاینده‌ها، کمیته اضطرار عصر روزی که آلاینده‌ها افزایش پیدا کرده جلسه تشکیل می‌دهد و نتیجه را اعلام می‌کند.
بیشتر بخوانید
برقی کردن خودروها؛ کاهش آلودگی هوا یا افزیش فشار بر نیروگاه‌ها
در کمیته اضطرار آلودگی هوا که تصمیم برای تعطیلی مدارس بر عهده آن‌هاست، نمایندگانی از وزارت بهداشت، شهرداری، وزارت کشور، سازمان حفاظت محیط‌زیست، پلیس راهور، اورژانس، وزارت آموزش و پرورش و استانداری حضور دارند و براساس پیشنهاد و رای‌گیری جمعی، اگر شاخص آلودگی از ۱۵۰ فراتر رود، پیشنهاد تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها و اگر از ۲۰۰ بالاتر رود، پیشنهاد تعطیلی ادارات و مدارس و دانشگاه‌ها ارائه می‌شود.
گفتنی است، شاخص کیفیت هوا به پنج دسته تقسیم می‌شود که از عدد صفر تا ۵۰ پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ قابل قبول، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۰ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوای خطرناک را شامل می‌شود و اگر شاخص کیفیت هوا زیر ۱۵۰ باشد، کمیته اضطرار تصمیم به تعطیلی مدارس نخواهد گرفت.
شرایط تشکیل جلسه کمیته اضطرار
میرمحمد غراوی معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری تهران درباره هماهنگی سازمان هواشناسی با کمیته اضطرار آلودگی هوا و نحوه عملکرد این سازمان گفت: براساس آئین‌نامه موجود، هواشناسی باید ۹۶ ساعت قبل، وضعیت هوا را به ما اعلام کند، ضمن اینکه ما از ایستگاه‌های سنجش در سطح شهرهای استان اطلاعات را دریافت می‌کنیم و دانشگاه‌های علوم پزشکی که نماینده وزارت بهداشت و متولی سلامت جامعه هستند نیز با شاخص‌های مورد نظر خود، مراتب نگرانی‌شان را اعلام کرده و درخواست تشکیل جلسه می‌دهند، سپس نمایندگان دستگاه‌های مختلف در این جلسه حاضر می‌شوند و نهایتاً اگر تشخیص دهیم که سلامت مردم در خطر است، با توجه به گزارش هواشناسی و دانشگاه علوم پزشکی، در جلسه اضطرار آلودگی هوا اقدامات پیشگیرانه را اتخاذ و به مردم اعلام می‌کنیم.
هواشناسی از هفته کذشته نسبت به افزایش آلاینده‌ها هشدار داده بود
با این حال سازمان هواشناسی هفته گذشته اعلام کرد که هفته آینده غلظت آلاینده‌های جوی و آلودگی هوا را در برخی روزها شاهد خواهیم بود.
پس از آن شنبه ۲۵ آذر هم اطلاعیه دیگری از سوی این سازمان اعلام شد که بر اساس هشدار سطح زرد سازمان هواشناسی، سامانه پایداری جو از شنبه ۲۵ آذر تا روز دوشنبه موجب پایداری هوا همراه با افزایش غلظت آلاینده‌هایِ جوی و کاهش کیفیت هوا خواهد شد.
در این اطلاعیه آمده که منطقه اثر این سامانه شنبه در تهران، کرج، اصفهان، اراک و اهواز، روز یکشنبه در تهران، کرج، اصفهان، اراک، اهواز و سمنان و روز دوشنبه اصفهان، اهواز و مشهد خواهد بود. اثر مخاطره این سامانه افزایشِ غلظت آلاینده‌ها، افزایشِ شاخص‌ِ آلودگیِ هوا در حد ناسالم برای گروه‌هایِ حساس و در صورت مهار نشدن منابع آلاینده (ثابت و متحرک) در مناطق پرتردد ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شده است.
سازمان هواشناسی در این اطلاعیه توصیه کرده که به منظور کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در منابع متحرک و ثابت و کنترل فعالیت‌های صنعتی مراکز انتشار آلاینده‌ها اقداماتی صورت گیرد.
همچنین در این اطلاعیه آمده که کاهش تردد غیرضروری و پرهیز از حرکات ورزشی در فضای باز، به ویژه سالمندان، کودکان و افراد با سابقه بیماری‌های قلبی و تنفسی و پایش مداوم ایستگاه‌های سنجش آلودگی توسط مراجع ذیصلاح و همچنین اتخاذ تدابیر لازم به منظور کنترل میزان آلودگی ضروری است.
با وجود اینکه از هفته گذشته مشخص بود که در هفته جاری شرایط جوی پایدار بوده و غلظت آلاینده‌ها افزایش پیدا خواهد کرد و هواشناسی هم بر لزوم اتخاذ تصمیماتی برای کاهش تردد و مصرف سوخت‌های فسیلی تاکید کرده بود اما کمیته اضطرار آلودگی هوا عصر یکشنبه ۲۷ آذر با نامه دانشگاه علوم پزشکی تشکیل جلسه داد. براساس این تصمیم هم مدارس روز دوشنبه غیرحضوری شده و تردد شبانه کلیه خودروهای گازوئیلی سنگین به استثنای میکسرهای حمل بتن در محدوده کامیون ممنوع شهر تهران ممنوع شد.
تشدید آلودگی هوا باعث شد تا این کمیته روز دوشنبه عصر هم تشکیل جلسه داده و برای تعطیلی سه‌شنبه تصمیم گیری کند.
امروز سه‌شنبه آلودگی هوا همچنان ادامه دارد و سازمان هواشناسی هم اعلام کرده که پایداری جوی و افزایش غلظت‌ها تا آخر هفته ادامه خواهد داشت اما همچنان خبری از کمیته اضطرار نیست و نه تنها تاکنون تصمیمی نگرفته بلکه تا زمان تنظیم این گزارش هم خبری از تشکیل جلسه منتشر نشده است.
حال سوال اینجاست که چرا کمیته اضطرار آلودگی هوا با وجود اینکه از هفته گذشته نسبت به شرایط جوی هفته جاری آگاهی داشت و پیش‌بینی می‌کرد که غلظت آلاینده‌ها افزایش پیدا کند، هفته پیش تشکیل جلسه نداد و تصمیماتی برای هفته جاری اتخاذ نکرد؟ چرا تشکیل جلسات روزانه است و کمیته حداقل پس از اعلام سازمان هواشناسی تشکیل جلسه نمی‌دهد؟ آیا براساس وضعیت جوی و حجم تردد و تجربه این سال‌ها قابل پیش‌بینی نیست که شاخص آلایندگی به چه حدی می‌رسد؟
تجربه کشورهای دیگر در زمان آلودگی هوا
پکن پایتخت چین یکی از شهرهای آلوده جهان بود که ۲۰ سال برای داشتن هوای پاک تلاش کرد و می‌توان گفت که تجربه موفقی داشته است اما سوال اینجاست که چین در مواقع آلودگی چطور عمل می‌کرد و در واقع واکنش اضطراری آن‌ها به آلودگی چه بود؟ پکن برای اولین بار در سال ۲۰۱۲ سیستم هشدار سریع را راه‌اندازی کرد. در این سیستم با پیش‌بینی احتمال افزایش آلاینده‌ها ۲۴ ساعت قبل اخطارهایی در تلویزیون، رادیو، تلویزیون، روزنامه‌ها، فضای مجازی و برنامه‌های نصب شده در تلفن‌های همراه برای مردم ارسال می‌شد.
برای مثال در ۱۶ تا ۲۲ دسامبر ۲۰۱۶ پکن با دوره طولانی از آلودگی مواجه شد که در پی آن ۱۵ دسامبر هشدار قرمز صادر شد. از جمله محدودیت‌های اعمال شده در این بازه زمانی شامل محدودیت در تردد وسایل نقلیه موتوری، تولید معلق یا محدود تاسیساتی که از زغال سنگ استفاده می‌کنند، تعلیق کارهای ساختمانی، افزایش تمیز کردن جاده برای کاهش گرد و غبار می‌شود.
در عین حال تعداد اتوبوس‌ها و قطارها افزایش پیدا کرد، کلاس‌های مهد کودک و دبستان تعلیق شدند، مدارس متوسطه با ساعت‌های انعطاف‌پذیر فعالیت کردند و ادارات مسئول بازرسی را افزایش دادند.
پس از پایان هشدار قرمز پکن تحقیقات را آغاز کرد تا نتیجه اقدامات را بررسی کند. این تحقیقات نشان داد که با کنترل وسایل نقلیه ۳۰ درصد از آلودگی کم شده است.
نکته قابل توجه شفافیت اطلاع‌رسانی است. برای مثال پکن از سال ۱۹۹۸ انتشار هفتگی وضعیت کیفیت هوا را آغاز کرد و امروز وضعیت لحظه‌ای از طریق سیستم‌های نصب شده در تلفن‌های همراه در دسترس است و رسانه‌ها هم نقش فعالی دارند. پکن با کمک این رسانه‌ها آمزش‌های گسترده‌ای را در راستای مشارکت عمومی آغاز کرد.
از جمله این اقدامات تاسیس ۳۸ پایگاه آموزش محیط زیستی، پوشش خبری، کتاب‌های علمی، برنامه‌های تلویزیونی، انیمیشن و غیره است.
مشارکت عمومی افزایش پیدا کرد و برنامه‌های مختلفی برای گروه‌های خاص برگزار شد. علاوه بر این یک خط تلفن و صندوق پستی برای گزارشات مردمی تخلفات درنظر گرفته شد.
این درحالی است که هنوز در کشور ما به تعداد کافی ایستگاه سنجش کیفیت هوا وجود ندارد و آنچه به عنوان شاخص اعلام می‌شود هم میانگین به دست آمده از ایستگاه‌های موجود است.
شاخصی که اعلام می‌شود واقعی نیست
محمدصادق حسنوند رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای تهران هم در این باره به ایسکانیوز گفت: در واقع باید شاخص کیفیت هوا را در هر ایستگاه حساب کنند که اگر ایستگاهی در شهر بالاتر بود، آن عدد برای کل شهر انتخاب شود و تصمیم‌گیری‌ها براساس آن باشد اما ما در ایران بین ایستگاه‌ها میانگین می‌گیریم و این عدد را به عنوان شاخص اعلام می‌کنیم. پس روزهایی که اعلام می‌شود مدارس و مراکز برای آلودگی هوا تعطیل هستند واقعیت یک پله بالاتر از عدد اعلام شده است.
وی افزود: محیط زیست، وزارت بهداشت و شهرداری‌ها باهم توافق کردند که میانگین گرفته شود درحالی که هیچ جای دنیا این اتفاق نمی‌افتد. البته نتایج ایستگاه‌ها در سامانه‌ها اعلام می‌شود اما ملاک تصمیم‌گیری‌ها عدد میانگین است. مناطقی که بیشترین غلظت‌ها را دارند، محدوده شادآباد و پیروزی است و باید عددی ملاک قرار گیرد که در این ایستگاه‌ها اعلام می‌شود. اعلام بالاترین عدد وضعیت واقعی کیفیت هوا را به مردم نشان می‌دهد و دستورالعمل‌های احتیاطی هم تغییر می‌کند.
به گزارش ایسکانیوز، برگزاری دیرهنگام جلسه کمیته اضطرار که عمده تصمیمات آن هم پیرامون تعطیلی مدارس است، باعث شده عملا تصمیمات این کمیته نقشی در کاهش آلایندگی نداشته باشد و تنها با افزایش آلایندگی و در شرایطی که دیگر شرایط وخیم شده، جلسه‌ای برای رفع تکلیف برگزار کنند.
انتهای پیام /
نظر شما