به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، روند رو به پیری جمعیت در ایران چند سالی است که مورد توجه مسئولان قرار گرفته است و طرح‌ها و قوانینی هم در این خصوص وجود دارد. اخیرا زهرا بهروزآذر، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، از اجرای کارت «امید مادر» با رقم ۲میلیون تومان در سال آینده خبر داده است. براساس این طرح، تا ۲ سال بعد از تولد این رقم شارژ می‌شود تا بخشی از هزینه‌های نوزاد تازه متولد شده را تامین کند.

نگران بودن نسبت به آینده کشور

اگرچه این دست طرح‌ها اقدام مثبتی هستند اما از نگاه کارشناسان موضوع فرزندآوری صرفا با ارائه این مبالغ از بحران خارج نمی‌شود و این مبالغ بار چندانی از دوش خانواده‌ها برنمی‌دارد. رسول صادقی رئیس موسسه تحقیقات کشور در نشست خبری که اخیرا با موضوع جوانی جمعیت برگزار شد، عنوان کرد که تحقیقات نشان داده، نگران بودن نسبت به آینده کشور و تمایل به مهاجرت موضوع مهم و اساسی در بحث جوانی جمعیت است. بنا به گفته وی کاهش ناامنی و احساس نگرانی در جامعه می‌تواند تاثیر زیادی در افزایش جمعیت جوان داشته باشد.

یکی از خلأهای جدی در جوانی جمعیت مسئله ازدواج است

کمیل حسینی جامعه‌شناس معتقد است که یکی از خلأهای جدی در جوانی جمعیت مسئله ازدواج است ولی دولت به فکر افزایش ازدواج برای افزایش جمعیت نیست و بر فرزند دوم و سوم تمرکز دارد. وقتی جوان بیچاره نمی‌تواند ازدواج کند، بچه‌دار هم نمی‌تواند شود.

وی در این خصوص به ایسکانیوز گفت: ما دچار تفکرات متعارض هستیم؛ لازم است که در جامعه ما موانع جوانی جمعیت موشکافی شود. شاخصه‌های جمعیت ۲ مولفه کیفیت و کمیت دارد. کمیت، همان نگاه‌های آماری است. مثلا اینکه چند سالمند و جوان داریم این‌ به نوعی کمیت جمعیت هست اما در لایه عمیق‌تر، جوانی جمعیت، شاخص‌های دیگری مثل شاخص منابع انسانی، توسعه فردی، دسترسی به منابع و غیره می‌تواند داشته باشد.

جامعه‌شناس شرح داد: متاسفانه ما در سال‌های اخیر دچار آفتی شده‌ایم که به جای اینکه تمرکزمان را روی کیفیت جمعیت بگذاریم، بر کمیت آن تمرکز کرده‌ایم. در حالی که با بالا بردن سطح کیفیت جامعه، کمیت آن نیز افزایش پیدا می‌کند.

وی افزود: شبکه خانواده به معنای گسترده بودن خانواده است؛ خواهر، برادر، خاله و عمو در جامعه سنتی ما اهمیت بالایی دارند. یکی از عواملی که می‌تواند سرمایه اجتماعی مارا گسترش دهد، حفظ گستردگی خانواده است ولی اگر این شبکه از بین برود، در زندگی افرلاد تاثیرات منفی زیادی می‌گذارد.

جامعه‌شناس عنوان کرد: زمانی که ما دعوت به فرزندآوری می‌کنیم، این دعوت باید همراه با کیفیت باشد. آمارهایی که از جامعه ایران وجود دارد، نشان می‌دهد اکثریت به داشتن فرزندان بسیار علاقه‌مند هستند اما در نهایت تعداد کمی فرزند می‌آورند. چون پدر و مادر با خود می‌گویند اگر بچه‌دار شوم، هزینه بیمارستان، بهداشت، مدرسه، سرویس و خورد و خوراک را به سختی می‌توانم تهیه کنم برای همین از داشتن فرزندان بسیار اجتناب می‌کند.

حسینی عنوان کرد: حاکمیت به جای اینکه برای فرزندآوری فرهنگ‌سازی کند، باید امکان تحقق خواسته‌هایشان را فراهم کند. خیلی‌ها می‌گویند من فرزند می‌خواهم اما توانش را ندارم. اکثریت جامعه تمایل به ازدواج و فرزندان بسیار دارند اما زمانی که شخص نمی‌تواند ازدواج کند، اصلا چطور می‌تواند بچه‌دار شود؟ حاکمیت باید موضوعات اقتصادی را حل کند مثلا هزینه زایمان و آموزش را کاهش دهد تا شخص بداند اگر ۴ فرزند هم داشته باشد، مدرسه خوب در دسترس فرزندانش است و یا با بیمه کردن، از هزینه بهداشت بکاهد که فرد بداند اگر فرزندش مریض شد، با بیمه‌های مختلف می‌تواند از پس هزینه‌هایش بر بیاید. دولت باید شرایط ازدواج جوانان را فراهم کند. پس ما باید امکانات لازم را برای رفاه جامعه را افزایش بدهیم تا فرزندآوری محقق شود.

جامعه‌شناس گفت: با برنامه‌های تلویزیونی و تبلیغات نمی‌شود به افزایش جمعیت کمک کرد. وقتی شرایط فرزندآوری از نظر فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی فراهم باشد، افراد می‌توانند اقدام به فرزندآوری کنند. برای همین است که با وجود اینکه چند سال از قانون جوانی جمعیت می‌گذرد، اما تغییری در شرایط ایجاد نشده و این طرح با شکست مواجه شده است. پس بهتر است به جای هزینه در راه تبلیغات گسترده، آن هزینه را صرف افزایش کیفیت و امکانات جامعه کند.

به گزارش ایسکانیوز، بحران کاهش نرخ رشد جمعیت در ایران، هرچند با طرح‌هایی مانند «کارت امید مادر» و مشوق‌های مالی مورد توجه دولت قرار گرفته است، اما از دید کارشناسان و جامعه‌شناسان، ریشه‌های آن فراتر از حمایت‌های اقتصادی محدود بوده و به عوامل ساختاری چون نگرانی از آینده، مشکلات اقتصادی، موانع ازدواج و ضعف زیرساخت‌های رفاهی بازمی‌گردد. جوانی جمعیت بدون ارتقاء کیفیت زندگی، کاهش هزینه‌های اساسی مانند زایمان، آموزش و بهداشت، و تقویت شبکه خانواده محقق نمی‌شود. بنابراین، رویکرد صرفاً تبلیغاتی و تمرکز بر کمیت جمعیت، بدون ایجاد شرایط واقعی برای ازدواج و فرزندآوری، نتیجه‌ای پایدار نخواهد داشت.

انتهای پیام /