به گزارش ایسکانیوز، امروزه فناوری‌های مواد پیشرفته و فرایندهای مربوط به ساخت آنها یکی از اولویت‌های اصلی در سیاست‌های علم و فناوری کشورهای مختلف اعم از کشورهای صنعتی و درحال توسعه است. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز این موضوع را مورد توجه قرار داده و ستادی را با عنوان ستاد توسعه فناوری‌های مواد و ساخت پیشرفته در اواخر سال گذشته راه‌اندازی کرده است تا با ساماندهی اقدامات پراکنده صورت گرفته در کشور در تعامل با بازیگران مختلف به شکل‌گیری و تکامل نظام نوآوری در این بخش کمک کند.
در سال‌های اخیر با گسترش علوم و فناوری‌های مختلف در دنیا شاهد افزایش تنوع در مواد و ارتقاء کارایی آنها بوده‌ایم. توجه به مقوله مواد پیشرفته و سیاست‌گذاری مناسب در این زمینه در واقع فاصله گرفتن از خام فروشی منابع اعم از معدنی و آلی است چراکه با به خدمت گرفتن دانش و فناوری می‌توان مواد خام را به مواد و محصولات پیشرفته تبدیل و از این مسیر ارزش افزوده بالاتری را عاید کشور نمود. مواد پیشرفته که با تغییرات به عمل آمده در ترکیب و ریزساختار آنها، از خواص (فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و...) ارتقاءیافته‌ای نسبت به مواد متداول و سنتی برخوردار هستند اهمیت زیادی در بهبود صنایع موجود و نیز شکل‌گیری صنایع پیشرفته دارند.
بازار بزرگ مواد پیشرفته
در حال حاضر در دنیا بازار بزرگی برای به‌کار‌گیری مواد پیشرفته در محصولات فعلی در حال شکل‌گیری است، موادی که می‌توانند خواص جدید و فوق‌العاده‌ای به محصولات موجود بخشیده و موجب کاهش قیمت تمام شده و هزینه‌های بهره‌برداری آنها شوند. به‌عنوان نمونه استفاده از آلیاژهای پیشرفته سبک و نیز مواد کامپوزیتی در خودروها، نقش بسیار مهمی در کاهش وزن خودرو و در نتیجه کاهش مصرف انرژی و حفظ محیط زیست دارند.
در کشور ما نیز پتانسل‌های فراوانی برای استفاده از مواد پیشرفته در صنایع مختلف وجود دارد. البته در بخش‌هایی هم استفاده از مواد پیشرفته رواج دارد که متأسفانه مبتنی بر واردات است و باید برای بومی‌سازی آنها و جلوگیری از خروج ارز برنامه‌ریزی هوشمندانه‌ای داشت. صنایع ما برای اینکه بتوانند محصولاتی قابل رقابت در بازارهای جهانی تولید کنند باید به مواد و فناوری‌های ساخت پیشرفته توجه ویژه داشته باشند چراکه تضمین کننده کیفیت محصولات آنها خواهد بود.
اولویت‌های ستاد توسعه فناوری‌های مواد و ساخت پیشرفته معاونت علمی
به گفته محمود مهرداد شکریه دبیر این ستاد، ترازیابی وضعیت علم و فناوری کشور در حوزه مواد و ساخت پیشرفته و نیز تعیین فاصله با کشورهای پیشرو در این زمینه یکی از اولویت‌های اصلی ستاد توسعه فناوری‌های مواد و ساخت پیشرفته معاونت علمی است. پس از شناخت وضع موجود برنامه‌ریزی جهت رسیدن به وضع مطلوب در قالب برنامه‌های راهبردی با مشارکت فعالان این بخش اعم از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، شرکت‌های دانش‌بنیان، انجمن‌های علمی و صنایع بهره‌بردار در دستور کار این ستاد قرار دارد.
کشور ما با داشتن منابع غنی معدنی و مخازن عظیم نفتی باید انگیزه بیشتری برای دستیابی به این فناوری داشته باشد چرا که توجه به مقوله مواد پیشرفته در واقع فاصله گرفتن از خام فروشی منابع اعم از معدنی و آلی است که این امر در حقیقت ترجمه راهبرد اقتصاد مقاومتی در حوزه مواد است.
برخی نقاط قوت، برخی نقاط نیازمند سرمایه‌گذاری جدی
به گفته شکریه، کشور ما در حوزه مواد پیشرفته در برخی بخش‌ها دارای نقاط قوت است و در حوزه‌هایی نیز نیاز به سرمایه‌گذاری جدی داریم. بنابراین باید با تعیین اولویت‌های ملی فاصله ایران را با سایر کشورهای پیشرو در این حوزه کاهش دهیم؛ اما بدون تردید برای توسعه فناوری‌های مواد و ساخت پیشرفته نیازمند همکاری همه دستگاه‌ها، وزارتخانه‌ها و بخش خصوصی فعال در این حوزه هستیم، تا بتوانیم حوزه راهبردی و اقتصادی مواد و ساخت پیشرفته را در کشور توسعه دهیم.
20103
