به گزارش ایسکانیوز، رشته کوه زاگرس از شمال به دریاچه ارومیه یعنی به کوه‌های آذربایجان، از جنوب به تنگه هرمز، از جنوب شرق به کوه‌های مکران و از غرب به رودخانه‌های چومان می‌رسد که رشته کوه زاگرس را از رشته‌ کوه‌های شمال غرب عراق جدا می‌کند. در جنوب غربی نیز به جلگه خوزستان و از شرق به مرکز فلات ایران دشت‌های کویر و لوت محدود می‌شوند. کوههای زاگرس با وسعتی معادل ۳۲ میلیون هکتار، ۱۱ استان اصلی را پوشش می‌دهند.

زاگرس به لحاظ ارتفاع و موقعیت به سه بخش زاگرس شمالی، زاگرس مرکزی و زاگرس جنوبی تقسیم می‌شود. زاگرس شمالی در امتداد شمال به جنوب از دره رودخانه گوار تا دره رودخانه نقده پهنا دارد.

زاگرس مرکزی در امتداد شمال غربی به جنوب شرقی از دره رودخانه خرم‌آباد تا کوه‌های شرقی کویر مروست و شمال دریاچه بختگان و رودخانه دالکی ادامه دارد. زاگرس مرکزی عمدتا مرتفع و کوهستانی در دامنه ارتفاعی ۸۳ تا ۴۴۱۶ متر از سطح دریا قرار گرفته است. ۳۴ درصد از محدوده ارتفاع ۲۱۰۰ ـ ۲۴۰۰ متر و کمتر از یک درصد آن ارتفاع کمتر از ۱۰۰۰ متر دارد.

زاگرس جنوبی نیز از غرب به شرق رودخانه دالکی یا شاهپور تا رودخانه‌های کل و ده شیخ، کاهدان و جاماش در هرمزگان امتداد دارد.

ارزش‌های کوهستان زاگرس مرکزی

کوهستان زاگرس مرکزی بخشی از ناحیه رویشی ایران ـ آناتولی و یکی از نقاط داغ تنوع زیستی بوده که دارای ویژگی‌های متعدد است. زاگرس تامین بخش عمده آب دو حوزه آبریز کلان کشور (خلیج فارس ـ دریای عمان و فلات مرکزی ایران) و رودخانه‌های پر آب زاینده‌رود، کارون بزرگ، کر، زرینه رود، سمیرم، خرسان، جراحی، دالکی و ... و منشاء تالاب‌های مهم بین‌المللی چون بختگان، پریشان، مهارلو، گندمان، چغاخور، گاوخونی و ... است. نقش اساسی در مدیریت منابع آب مورد نیاز جوامع انسانی و معیشت ایشان و کنترل‌کننده پیامدهای ناشی از خشکسالی و بروز پدیده ریزگردها است.

همچنین بیش از 50 درصد جمعیت عشایری کشور به زاگرس وابستگی معیشتی دارند و در کل حدود 20 درصد جمعیت کشور شامل عشایر، جامعه محلی و شهرنشینان به منابع تولیدی این اکوسیستم حساس و شکننده وابستگی دارند. این رویشگاه بستر حیات و سلامت زیستگاهی کشور و پشتیبان تنوع زیستی گیاهی و جانوری و کانون تنوع فرهنگی است. زادگاه تمدن‌های کهن ایران باستان و دارای پتانسیل بالای گردشگری طبیعی و تاریخی است.

تهدیدات کوهستان زاگرس

در محدوده زاگرس مرکزی، توسعه ناپایدار شهری و صنعتی، انجام پروژه‌های کلان عمرانی بدون ملاحظات محیط زیستی چون سدسازی بی‌رویه، طرح‌های انتقال آب برای مصارف غیرشرب، جاده‌سازی غیراصولی، توسعه افسارگسیخته معادن، تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی، برداشت بی‌رویه از تولیدات تنوع زیستی مانند چرای بیش از ظرفیت و زودرس مراتع و برداشت از جنگل‌ها، بهره‌برداری ناپایدار کشاورزی، گردشگری و آبزی‌پروری و ... را می‌توان نام برد.

طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی

با مشارکت دولت جمهوری اسلامی ایران برنامه عمران سازمان ملل متحد و صندوق جهانی محیط زیست در سال ۲۰۰۲ میلادی تعریف و اجرای طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی در چهار استان چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و اصفهان از سال ۲۰۰۵ میلادی آغاز شد.

مناطق آبخیز مدیریتی در محدوده زاگرس مرکزی

کوهستان زاگرس مرکزی با مساحت سه میلیون و یکصد هزار هکتار تقریبا تمام استان چهارمحال و بختیاری، مناطق وسیعی از استان کهگیلویه و بویراحمد، قسمت اعظم اقلید مرودشت، آباده، سپیدان و ممسنی در استان فارس و سمیرم در استان اصفهان را در بر می‌گیرد که محدوده مناطق آبخیز مدیریتی در آن تعریف شده‌اند.

منبع: ایسنا

دریافت کننده: مرضیه کنگرانی