*عربستان سعودی همواره به عنوان یکی از متحدان محور غرب در منطقه غرب آسیا شناخته شده ، اما این کشور در دو سال گذشته به تدریج روابط خود با مسکو را نیز تقویت کرده است، ارزیابی شما از بازدید ملک سلمان از روسیه با توجه به سیاستهای خارجی جدید ریاض چیست؟
عربستان پس از آغاز موج بیداری اسلامی در کشورهای عربی نقش مخربی در تشدید تنش‌ها و تعمیق بحرانهای منطقه‌ای ایفا کرد. آن‌ها از قضیه مصر گرفته تا قضایای یمن و سوریه، به عنوان یک عنصر ترویج اسلام رادیکال تکفیری و همچنین تسلیح گروه های جهادی تبدیل شده‌اند. مداخله عربستان در کشورهای منطقه اکنون با شکست روبه رو شده و این کشور از ماجراجویی های خود چیزی به دست نیاورده است، اما این ماجراجویی‌ها باعث انزوا بی سابقه عربستان در سطح غرب آسیا و در عرصه جهانی شده است. این کشور حتی برخی از متحدان سنتی خود از جمله قطر و به نوعی عمان و کویت را نیز از دست داده. در سطح فرامنطقه ای نیز باتوجه به کشتار مردم بی گناه در یمن مورد انتقاد جامعه جهانی و افکار عمومی و بین المللی است. این کشور در تلاش است تا با بهبود جایگاه خود در میان کشورهایی همچون روسیه بخشی از اعتبار از دست رفته خود را بازیابد و از قدرت مسکو برای تقویت مواضع خود در میان کشورهای منطقه استفاده نماید.
* آیا وضعیت کنونی سوریه در سفر ملک سلمان به مسکو نقشی نداشته است؟
در یک سال گذشته در سوریه تغییرات استراتژیکی به وقوع پیوسته است. بیشتر سرزمینهای این کشور توسط ارتش کنترل شدند وداعش شکستهای سختی را در محورهای حلب، حمص، حومه دمشق و... تجربه کرده است. بیش از 70 درصد خاک سوریه اکنون تحت کنترل نیروهای دولتی می‌باشد و حالا سوریه در آستانه تحول مهمی قرار دارد. دولت این کشور فشارهای چند سال پیش گروه های تکفیری و تروریستی را با موفقیت پشت سر گذاشته و در مقطع کنونی، دولت برای تثبیت پایگاه و اعاده موقعیت سابق خود تلاش میکند. اما ریاض که حامی اصلی گروه‌های تروریستی و تکفیری بوده با شروع تحولات جدید سوریه دچار نوعی از آشفتگی شده است، آنان میخواهند تا اندازهای شکست نظامی و میدانی خود در سوریه را با استفاده از روابط دو طرفه بین خودشان و مسکو کاهش دهند. در نتیجه یکی از محورهای اصلی گفت و گو دو طرف در مسکو آینده سوریه و نقش عربستان در آن خواهد بود.
*در حالی که دولت سوریه با کمک روسیه و جمهوری اسلامی ایران، محور به رهبری عربستان سعودی را در سوریه را با شکست مواجه کرده‌اند، پادشاه عربستان از چه کارتی برای بهبود شرایط خود در مورد قضایای سوریه استفاده خواهد کرد؟
یکی از مهمترین اولویت‌های سفر ملک سلمان به مسکو تلاش برای دور ساختن ایران و روسیه در سوریه است. عربستان در تلاش است با تقدیم کمک‌های مالی و دارایی به اقتصاد متزلزل روسیه برای دورسازی ایران از این کشور تلاش کند و یا اگر در مرحله ای از این پروژه موفق به ایجاد تنش و دور ساختن مسکو از تهران نشود، برای شکاف میان این دو متحد تلاش خواهد کرد.
* آیا در این زمینه موفق خواهند شد؟ پیش بینی شما چیست؟
روسیه و ایران در سوریه و حتی در سطح منطقه‌ای و بین المللی دو متحد استراتژیک هستند. آنان در چهار سال گذشته نقش مهمی در خنثی سازی سیاستهای عربستان و محور غرب در سوریه داشتند. زیرا روسیه و ایران خواستار حفظ وضع موجود در سوریه بودند. هر دو کشور از تداوم دولت فعلی سوریه حمایت میکنند. از طرفی دیگر هر دو طرف دیدگاه مشترکی برای آینده نظام سیاسی و به طور کلی سوریه پس از این بحران شش ساله دارند. در نتیجه به نظر میرسد ملک سلمان توفیق چندانی در این سفر به دست نخواهد آورد. آنانپول‌های هنگفت این چنینی را نثار دولت ترامپ نیز کرده اند اما دستاورد آنان در مقابله با ایران چیزی جز شکست و منازعه درون عربی نبود.
* پیش از عربستان، ترکیه نیز به طور نسبی از محور غرب به سمت محور شرق حرکت کرد. آیا میتوان گفت این سفر به معنی چرخش در سیاست خارجی ریاض از سمت غرب گرایی به شرق گراییست؟
تیم جدید سیاست خارجی عربستان در تلاش برای متوازن سازی سیاست خارجی این کشور است. سیاست خارجی عربستان در دهههای گذشته مبتنی بر غرب گرایی بوده است اما آنان اکنون خواستار دوستی با شرق و اتحاد با این محور نیز هستند. ریاض میخواهد تخم مرغهای خود را در هر دو محور شرق و غرب قرار دهد. اما این تلاش پیش از آنکه نشانگر تفکری استراتژیک باشد نشانگر ضعف و سوء برداشت از تحولات منطقه است. سیاست خارجی ترکیه نیز در همین قالب قابل تحلیل است. هم ترکیه و هم عربستان سیاست رادیکالی در قبال تحولات غرب آسیا در پیش گرفتند. اما با شکست سیاست‌هایشان اکنون میخواهند با نزدیک شدن به محور شرق از شکست کامل و آغاز بحران در کشورهای خود جلوگیری کنند.
