البته آنطور که حسن بهنژاد، معاون دانشجویی دانشگاه تهران به «فرهیختگان» می گوید: «در دانشگاه تهران اتفاقی شروع نشد، بلکه زمانی که در میدان انقلاب یکسری به سمت دانشگاه فرار کردند و به داخل دانشگاه آمدند فضا متشنج شد.»
با این حال اثرات آن روز چنان بود که در روز بعد دانشجویانی که مقابل سردر رفته بودند نگاهی آسیبشناسانه به آن روز داشتند. در میان جمعی که مقابل دانشکده هنر دانشگاه تهران حاضر شده بود هر از چندگاهی دانشجویی برمیخاست و برخی رفتارهای روز گذشته را نقد میکرد تا جایی که وقتی برخی قصد داشتند مجددا شعارهای ساختارشکنانه را سر دهند با آنها مخالفت میشد. اکنون یک سوال برای دانشجویان و فعالان صنفی خودنمایی میکند؛ حد و مرز فعل اجتماعی در دانشگاه کجاست؟ البته پاسخ این سوال را میشود در لابهلای اظهارات مسئولان در جلسه با برخی دانشجویان دید. محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران در نشستی با برخی فعالان صنفی این دانشگاه ضمن مهم و ارزنده توصیف کردن فعالیتهای صنفی و با تاکید بر اینکه شرایط اعتراضی از بیرون وارد دانشگاه شده است، از دانشجویان میخواهد برای به نتیجه رسیدن پیگیری مسئولان دانشگاه برای آزادی دستگیرشدگان، همچنان آرامش خود را حفظ و مطالبات خود را از مجاری قانونی پیگیری کنند. توجه به قانون و پیگیری مطالبات از مجاری قانونی موضوعی است که مورد وفاق همه مسئولان برای فعالیتهای تشکلهای دانشجویی است که در قالب آییننامههایی ارائه شده است.
بهعنوان مثال معاون دانشجویی دانشگاه تهران درخصوص شوراهای صنفی به «فرهیختگان» میگوید: «حد و مرز فعالیتهای شورای صنفی در قانون مشخص شده است و هر کسی که بخواهد خارج از آن فعالیتی داشته باشد، باید پاسخگو باشد.» جواد شکرالهی مغانی، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه امیرکبیر در گفتوگو با «فرهیختگان» ضمن بیان اینکه دانشجویان این دانشگاه در اتفاق هفته گذشته دانشگاه تهران وارد نشدهاند بر پیگیری قانونی مسائل هم تاکید دارد. او درباره شوراهای صنفی با بیان اینکه این شوراها در صورت عمل درست به وظایفشان بازوی خوبی برای مدیریت دانشکدهها و دانشگاهها هستند، میگوید: «درهم آمیختن مسائل صنفی با مسائل سیاسی نهتنها به نفع شوراهای صنفی نیست، بلکه کاری هم از پیش برده نمیشود؛ چراکه هر سازمانی در دانشگاه وظایف خود را دنبال کرده و پیگیری مسائل سیاسی توسط تشکلهای مختلف سیاسی انجام میشود که در هر دانشگاهی وجود دارد، لذا در حقیقت وظایف شورای صنفی از مسائل سیاسی جدا شده است.»
امیرحسین عسگری، دبیر انجمن اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی خود یکی از فعالان دانشجویی است که درباره حوادث هفته گذشته به «فرهیختگان» میگوید: «مردم برخی خواستههای بحق معیشتی داشتند- ولی با اتفاقاتی که رخ داد و با ورود لیدر به این جریانات که مشخص نیست از خارج یا داخل کشور بوده است و اصلا این مهم ساماندهی شده بود یا خیر- ولی نتیجه آن، بازداشت تعدادی از دانشجویان شد که البته بسیاری از دانشجویان دستگیر شده اصلا در تجمعات شرکت نداشتهاند.»
او میگوید به قول رئیسجمهور باید با دانشجویان برخورد رحمانی صورت بگیرد اما او هم قانون را فصلالخطاب میداند و با تاکید بر اینکه فعالیت سیاسی از شورای صنفی دانشگاه علامه طباطبایی ندیده است، میگوید: «شورای صنفی مرامنامه و اساسنامهای دارد و آنچه ما در فعالیتهای دانشجویی از این شورا میدانیم، این است که شورای صنفی نباید وارد فعالیتهای سیاسی شود، اما باید به این مهم اشاره کرد که بسیاری از حرکتهایی که در کشور شروع میشود، ناخودآگاه سیاسی میشود و اتفاق اخیری که در سطح کشور رخ داد نیز با اعتراضات معیشتی شروع شد، ولی در آخر داستان سیاسی از آن بیرون آمد.»
محمدرضا فراهانی، معاون فرهنگی دانشجویی وزارت بهداشت نیز در گفتوگو با «فرهیختگان» با بیان اینکه دستگیری تعدادی از دانشجویان در خارج از دانشگاهها انجام شده که بسیاری از آنها نیز آزاد شدند قانون را فصلالخطاب رفتار تشکلهای دانشجویی میداند و میگوید: «تشکلهای اسلامی در حوزههای سیاسی میتوانند فعالیت کنند، برای شوراهای صنفی نیز آییننامه وزارت بهداشت و درمان وجود دارد با این مضمون که حوزه فعالیت شوراهای صنفی پیرامون مسائل صنفی و آموزشی تعریف شده که اگر دانشجویان مشکلی در حوزههای صنفی و آموزشی دارند از طریق آنها منتقل شود، لذا توصیه ما به تشکلهای دانشجویی این است که در چارچوب اختیارات خودشان فعال باشند.
اما نتیجه عدم رفتار قانونی چه خواهد بود؟ یکی از نتایج عدول از قانون، رادیکالی شدن فضای مطالبهگری است. امین اقرلو، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه تهران نیز در این باره به «فرهیختگان» گفت: «اتفاقی که در دانشگاه تهران رخ داد، باعث شد اعتراضات عمومی نادیده گرفته شود و اعتراضات از فاز سیاسی و اقتصادی به فاز رادیکالی تبدیل شود و خواسته اصلی مردم از دانشجویان دیده نشود.»
او با بیان اینکه در پشت پرده اتفاقات اخیر دانشگاه تهران رسانههای خارجی قرار داشتند، تصریح میکند: «بدنه دانشجویی عموما با این مدل اعتراض مخالف بوده و با آن همراهی نمیکنند.» اما یکی از نتایج عدول از قانون به حاشیه رفتن مطالبات اصلی است و شاید مهمتر از آن نابودی فضای مطالبهگری یعنی نابودی آرمان آزادی باشد. دبیر انجمن اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی نتیجه تند شدن فضای مطالبهگری هفته گذشته را اینطور توصیف میکند که احساس میشود دوباره جو امنیتی به دانشگاهها برگشته و لذا برآیند اتفاقی که در کشور رخ داد، این بود که نهتنها مردم به خواستههای بحقشان نرسیدند، بلکه برای دانشجویان نیز هزینههایی ایجاد شده است. البته در این میان دانشجویان باید با سعهصدر بیشتری موضوع را دنبال میکردند، ولی این مساله دوطرفه است و نیروهای امنیتی هم باید سعهصدر بیشتری از خودشان نشان میدادند.
دبیر انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران هم در گفتوگو با «فرهیختگان» این موضوع را اینطور ارزیابی میکند: «در سطح کشور مطالباتی وجود داشته که جریان دانشجویی پیشتر و در برهههای مختلف این مطالبات را در قالب بیانیهها و حتی در دیدارها با مقامات کشور بیان کردهاند، ولی زمانی که نوع بیان این مطالبات با ساختارشکنی همراه باشد، اولویت اول افرادی که باید این مطالبات را بشنوند، برخورد با ساختارشکنی میشود و در حقیقت اصل مطالبات مردمی و دانشجویی شنیده نمیشود.»
در خصوص عملکرد برخی اعضای شورای صنفی اتفاقنظری وجود دارد اینکه آنچه در روز شنبه در دانشگاه تهران به نمایش در آمد قطعا پیگیری مطالبات مرسوم صنفی دانشجویی نبود و مهم تر از آن اینکه خواسته یا ناخواسته این حضور با جریان بیرون از دانشگاه پیوند خورد و سبب شد تعدادی از چهرههای معلومالحال به صحن دانشگاه وارد شوند، در میان دانشجویان میدانداری کنند و حتی پرتاب سنگ و تحریک نیروی انتظامی را پیش ببرند. اینکه مستقیما اعضای شورای صنفی در حادثه نقشآفرینی داشتهاند یا خیر، بحث دیگری است اما بستر بهرهبرداری بیرونی از این فضا را خود فراهم کردند؛ رادیکال شدنی که پیش از این از سوی شورای صنفی در ایام گرامیداشت روز دانشجوی امسال کلید خورده بود. از این جهت جریانی که خود در رادیکالیزاسیون فضای دانشگاه نقش داشته در درجه اول باید پاسخگوی آرمان آزادی باشد که در نتیجه تند شدن فضای مطالبهگری تحدید و تهدید شده است.این محدودیت آزادی در نتیجه رادیکالیسم البته مسبوق به سابق است. آنچه ناظران از حوادث کوی دانشگاه سال ۷۸ به یاد دارند آن است که نتیجه قانونی عمل نکردن و خیابانی شدن اعتراضات منجر به تحدید آزادی شد. در سال 88 نیز پیگیری یک شبهه درخصوص نتیجه انتخابات تا جایی که به تندروی میدانداران منجر نشده بود، دارای اشکال نبود اما درنهایت منجر به تحدید آزادی شد.
منبع: فرهیختگان