به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، روزها و وقایع انقلاب آن‌قدر مهم هستند که صنعت چاپ و نشر به آن بپردازد و برایشان اثرهای خوب و فاخری تولید کند؛ اما این موضوع گویا در برخی مواقع با غفلت مواجه شده است. روزهای مهمی چون ۱۶ آذر از ظرفیت خوبی برخوردار هستند تا به رمان یا داستانی جذاب تبدیل شوند که سطح درک مردم را از وقایع آن زمان بالا ببرند. از این رو برای درک چرایی نپرداختن صنعت چاپ و نشر کشور به روزهای مهمی چون ۱۶ آذر با اکبر صحرایی( نویسنده و پژوهشگر) به گفت‌وگو پرداختیم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
*کار دستوری جواب نمی‌دهد
ایسکانیوز: آیا عرصه رمان و داستان ما توانسته به روزهای بزرگی چون روز دانشجو و ایام مهم تاریخ انقلاب ادای دین کند یا هنوز این عرصه مدیون چنین روزهای بزرگی است و ناشران و نویسندگان باید برای آن کار کنند؟
از دو نگاه می‌توان به این موضوع توجه کرد. کار در حوزه دفاع مقدس، انقلاب و ائمه تفاوت‌هایی دارد. اما اگر برای هفته یا روز دانشجو نویسنده‌ها به صورت سفارشی بنویسند انعکاس منفی در ذهن نویسنده ایجاد می‌کند. به طور مثال جشنواره یا موضوعی مطرح می‌شود که جایزه آن تعیین می‌شود یا در برخی موارد موضوع خط دهی مطرح است این با روحیه استقلال طلبی نویسندگان در تضاد است. ضمن اینکه تعهد در نوشتن نباید فراموش شود. خودم این نگاه را موفق ندیدم یعنی دستوری کاری انجام شود. زیرا بارها تجربه شده است. مثلا بگویند سردار سلیمانی شهید شده، حالا در مورد او داستان بنویسید. انجام هم شده است. با این نگاه، خود به خود افرادی می‌آیند که احساساتی هستند و یا نویسنده نیستند و می‌خواهند دستی به قلم ببرند.
این راهبرد تاکنون موفق نبوده است. می‌توان اجرا کرد اما باید دارای پشتیبانی خوبی باشد. مثلا سه نویسنده مطرح را صدا بزنند امکانات، سوژه و تحقیقات را در اختیارشان قرار دهند بعد هم آنها کار کنند. از آنها بخواهند که رمان یا زندگی‌نامه بنویسند. این نگاه فرق دارد. اما وقتی بخواهید در مورد سوژه‌ای خاص بنویسید اول اینکه کسی نمی‌آید و باید جایزه‌ای برای ترغیب افراد به سمت نوشتن در خصوص آن قرار دهید. دوم اینکه افرادی هم پای کار می‌آیند که می‌خواهند دست به قلم بودن خود را آزمایش کنند. بنابراین بحث دیگر آن است که باید راهبردی برای آن وجود داشته باشد.
چرا این نگاه نیست؟ به خاطر اینکه مثلا فردی مسئول است و می‌خواهد در مدت زمانی که مسئول بوده بگوید کارهایی انجام داده است. از این رو اطلاعیه می‌دهد، اقداماتی را انجام می‌دهد. مواردی وجود دارد که نشان می‌دهد کار دستوری موفق نبوده است.
کار خاصی برای روز دانشجو ندیدم و قطعا کار نشده است و اگر هم کارشده کار خوبی نبوده است. دلیل آن نیز این نیست که کسی برای نوشتن در مورد آن رغبت نمی‌کند. نه اینگونه نیست. مثلا فردی می‌خواهد در مورد واقعه‌های سیاسی بنویسید که از قضا متعهد هم است. اینجا مطرح می‌شود، چه کسی باید به این نویسنده منابعی را معرفی کند. دسترسی‌ها را چه کسی باید به او بشناساند. از طرفی باید اسنادی را در مورد افراد داشت، روایت زندگی آنها باید موجود باشد. این‌ها ایجاد داستانی جذاب می‌کند.
*تولیدات برای گزارش کار
ایسکانیوز: بین صحبت‌های شما دو نکته بود که کار دستوری جواب نمی‌دهد و دوم اینکه حوزه نشر راهبرد و برنامه‌ای برای پرداختن به روزهای مهم ندارد که نویسندگان به آن ورود کنند، درباره این دو نکته بیشتر توضیح می‌دهید.
دقیقا همین طور بوده و اگر برنامه‌ای هم بوده صرفا گزارش کاری بوده است. یعنی اگر مسئولی فردا از سمت خود کنار کشید بگوید کاری انجام داده است و اصلا کاری به کیفیت و خروجی ندارد که چه بوده است.برخی افراد پول هنگفتی هم برای جشنواره و داور دادند اما خروجی چه بوده است؟ بیش از ۱۴ دوره کتاب سال دفاع مقدس داشتیم. ستاد کل نیروهای مسلح هم پشت آن بوده، ابتدا هم خوب پشتیبانی مالی داشت اما اکنون وضعیت کمی تغییر کرده است.
در هر دوره هم ۲۰ الی ۳۰ کتاب و نویسنده معرفی شده‌اند که شاخص هستند. اما این نویسنده‌ها اکنون کجا هستند؟ این ۳۰۰ اثر و نویسنده الان کجا هستند؟ چرا بروز نداشتند؟ یعنی بالاترین مقام اجرایی که در این حوزه کار کرده و پشتیبانی قابل قبولی داشته به نظرم خروجی خوبی نداشته است. آثاری هم که چاپ شده موفق نبوده است. متاسفانه می‌خواهیم همه را نویسنده کنیم.
روایت فتح نویسندگان زیادی دارد. فکر می‌کنم ایران باید بخشی را بگذارد که نویسندگانش را صادر کند تا تحریم‌ها نیز بشکند. کارخانه نویسنده‌سازی راه انداختیم. چون عده‌ای نویسنده متوسطی را می‌آورند، این فرد دستی به قلم دارد ناشر به او پول جزئی می‌دهد و بعد هم کتاب چاپ می‌شود. پس بنابراین کار دستوری جواب نمی‌دهد مگر اینکه ساختار و سازماندهی درستی داشته باشد.
*نویسنده مبتدی، نویسنده حرفه‌ای را از دور خارج می‌کند
ایسکانیوز: در بین صحبت‌های خود به نویسنده‌هایی اشاره کردید که مبتدی هستند، آیا همین هم یکی از معضلات عرصه داستان و نویسندگی محسوب می‌شود؟
ناشران دولتی و نیمه دولتی هر کدام نویسنده‌های زیادی دارند. اما ببینید این‌ها کدامشان ماندگار شدند؟ وقتی چنین نویسندگانی می‌آیند نویسنده‌های حرفه‌ای هم دیده نمی‌شوند حتی ناامید خواهند شد و از رده خارج می‌شوند. تحقیق کنید ببیند چند کتاب در یک سال از چند نویسنده در حوزه انقلاب و دفاع مقدس نوشته شده است. ناشرانی را می‌بینید که در طول سال، ۱۰۰ کتاب منتشر کرده‌اند. خودم با ناشری کار کردم و گفتم چرا برای کتابی که سه یا چهار بار چاپ خورده کار نمی‌کنی؟ می‌گوید کتاب‌های دیگری نیز دارم. می‌بینم بله کتاب‌های دیگری نیز هست که باید کار کند. در کل باید بگویم نویسنده حرفه‌ای دیده نمی‌شود و نویسنده مبتدی هم باعث می‌شود نویسنده حرفه‌ای از دور خارج شود.
*برخورد کاسبکارانه ناشران
ایسکانیوز: ناشر در این بین چه کاری می‌تواند انجام دهد تا اوضاع نوشتن و نویسندگی بهتر شود؟
ناشر کار خاصی نمی‌تواند انجام دهد توجه او به چاپ و تعداد تیراژ است. بنابراین می‌بیند نویسنده حرفه‌ای برای نوشتن کتاب دو سال وقت می‌گذارد اما فرد دیگری هم هست که اینگونه نیست و در مدت زمان کمتر با هزینه کمتر کار را انجام می‌دهد. نویسنده حرفه‌ای قدر اثر خودش را می‌داند آن را ارزان ارائه نمی‌دهد. ناشران کاسبکارانه برخورد می‌کنند. از شهید سلیمانی ۱۰ کتاب بیرون آمده است. آیا ناشران خواستند شهید را به مردم بشناسانند یا از شور و شوق مردم استفاده کرده‌اند تا تیراژ و چاپ کتاب‌هایشان بالا برود؟ باید گفت آثار قابل اعتنا از شهید سلیمانی نداریم. از طرفی هم این ناشران جامعه را سیراب می‌کنند. خواستم رمانی در مورد شهید سلیمانی کار کنم اما انقدر کتاب از این شهید وجود دارد آدم را از مسائل دور می‌کند. این همان معضلی است که می‌گویم. در حالی که باید نویسنده حرفه‌ای در این مورد کار کند.
انتهای پیام/
نظر شما