به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، امروز ۳۰ دی برابر با ۲۰ ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید:

۲۹ دی؛ در تاریخ چه گذشت؟

رویدادها:

۱۶۵۳ - «تاج محل» در هند که به دست استاد عیسی ایرانی ساخته شد

عمارت تاج محل در هند در این روز از ماه ژانویه سال ۱۶۵۳ میلادی تکمیل شد. «شاهجهان» امپراتور تیموری وقت هند (و به قول اروپاییان؛ مغولی) تصمیم به ساختن چنین عمارتی را به یاد بود همسر خود ــ ممتاز محل ــ گرفته بود که در اثنای وضع حمل چهاردهمین فرزند خویش درگذشته بود. کار ساختن این عمارت زیبا پس از دعوت از استاد عیسی معمار بزرگ ایرانی به هند از سال ۱۶۳۱ آغاز شده بود.

استاد عیسی برای ساختن این عمارت باشکوه دهها معمار و تزیین کار از ایران (و عمدتا از شهرهای اصفهان، کرمان و شیراز) به هند برده بود. بیشتر تزیین کاران از شیراز بودند. قسمتی از سنگهای مرمر از ایران ـ معادن کوه هزار واقع در شهرک «راین Rayen» استان کرمان ـ و نیز ایران خاوری [سرزمینی که انگلیسی ها بعدا نامش را افغانستان گذارده اند و در آن زمان قطعه خاوری ایران بود] به محل حمل شده بود. چند قلم دیگر از مصالح ساختمانی نیز از ایران بود. استاد عیسی در طرح این ساختمان همه نمونه های معماری خاور میانه را بکار گرفته است تا عمارت کاملا اصالت خاورمیانه ای داشته باشد، نه هندی (آسیای جنوبی).

سلطه تیموریان بر هندوستان بنا به مصالح و با کمک دولت صفویه ایران صورت گرفت و امپراتوران تیموری هند که فارسی را زبان دولتی خود کرده بودند تا نیمه قرن ۱۹ و زمان تکمیل تسخیر هندوستان توسط انگلیسی ها، بر این شبه قاره حکومت می راندند. دولت صفویه ایران با هدف دور ساختن تیموریان از قلمرو ایران کمک کرده بود که هندوستان را تصرف کنند و تیموریان که در منطقه فرارود با ورود ازبکان رو به رو شده بودند از انتقال به هندوستان استقبال کرده بودند. «بابر» نخستین امیر تیموری بود که دولت صفویه ایران وی ترغیب به لشکرکشی به هندوستان کرده بود. «بابر» در آن زمان در کابل می نشست که دولت صفویه مایل به ادامه ماندن او در خاک ایران نبود.

۱۸۹۶ - کشف اشعه ایکس توسط ویلهلم رونتگن دانشمند معروف آلمانی

اشعه ایکس اشعه‏ای از نوع نور ولی نامرئی با طول موج بسیار کوتاه است که در بیستم ژانویه ۱۸۹۶م توسط ویلهلْمْ رونْتْگِن، فیزیک‏دان آلمانی کشف شد و چون ماهیت آن نامعلوم بود، آن را اشعه ایکس به نام حرف X که در ریاضیات، علامت مقدار مجهول است خواندند. هم‏چنین این اشعه را به نام کاشف آن، رونتگن نیز می‏نامند. این اشعه مانند نور معمولی، صفحه حساس عکاسی را متأثر می‏کند و هم‏چنین گازها را تجزیه کرده، هادی و رسانای برق می‏سازد. اگرچه اشعه ایکس ممکن است به بافت‏های زنده آسیب برساند و ایجاد سوختگی‏های شدیدو خطرناک کند، با این حال ارزش فوق العاده‏ای در معالجات رادیوتراپی، تشخیص امراض از طریق رؤیت ساده رادیوسکوپی و عکس‏برداری داخلی، رادیو گرافی، دارد. علاوه بر این، در مورد جراحی، برای تعیین محل شکستگی استخوان، پرتوهای ایکس، وسیله بسیار سودمندی است. فیزیک‏دان‏ها، پرتوهای ایکس را برای تجزیه ماهیت ساختمانی بلورها به کار می‏گیرند. هم‏چنین از این پرتوها، در صنعت به منظور بررسی و تحقیق وضع ساختمانی قسمت‏هایی از فلز که باید زیر شرایط سختی کار کند استفاده می‏شود.

۱۹۴۶ - حکیم الملک رفت و قوام السطنه آمد

۳۰ دی ماه ۱۳۲۴ (۲۰ ژانویه ۱۹۴۶) ابراهیم حکیمی (حکیم الملک، پزشک) که موفق به رفع غائله آذربایجان حتی با مراجعه به سازمان ملل نشده بود از نخست وزیری کناره گیری کرد و قوام السلطنه [که دکتر مصدق اورا عامل انگلستان خوانده است] بر جای وی نشست و رئیس دولت شد. نشریات احزاب چپگرای وقت نوشته بودند که قوام السلطنه با حمایت بلوک غرب نخست وزیر شده است که این بلوک کمر به محاصره شوروی به هر بها و بویژه جلوگیری از بسط نفوذ آن در منطقه استراتژیک و نفتدار آسیای غربی بسته است. به نظر این نشریات، غرب رئیس دولت شدن قوام را درجهت مقاصد خود لازم می دانست مخصوصا در وضعیت بحرانی آن زمان. این نشریات در مقالات خود پرسیده بودند: "اگر ریگی به کفش قوام نیست چرا ریاست ژاندارمری! را هم خود برعهده گرفت.".

قوام السلطنه اواخر ماه بعد برای حل مسئله آذربایجان به مسکو رفت و طبق نوشته مورخان، در آنجا موفق شد روس ها را با وعده هایی فریب دهد و به هدف برسد. وی پس از فرارسیدن زمان اجرای وعده ها، ناگهان کناره گیری کرد!

حکیم الملک که در فرانسه، پزشکی خوانده بود و در دوران سلطنت قاجارها مدتی پزشک دربار بود در دهه ۱۳۲۰ (دهه ۱۹۴۰) سه بار و هربار به مدتی کوتاه نخست وزیر بود. [از ماه می تا ژوئن ۱۹۴۵ به مدت یک ماه و چند روز، از ۳۰ اکتبر ۱۳۴۵ تا ژانویه ۱۹۴۶ به مدت دو ماه و چند روز و از ۲۹ دسامبر ۱۹۴۷ تا ۱۳ ژوئن ۱۹۴۷ به مدت ۵ ماه و چند روز].

 ابراهیم حکیمی که نام اورا بر بیمارستان سوانح خیابان مولوی تهران ـ وابسته به جمعیت شیر و خورشید وقت ـ گذارده بودند همچنین ۱۷ بار وزیر و نماینده مجلس شده بود. وی شش سال (از ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۷) رئیس سنای ایران بود. حکیمی که نیمه آگوست ۱۸۶۳ به دنیا آمده بود ۱۹ اکتبر ۱۹۵۹ و در ۹۶ سالگی درگذشت.

۱۹۸۱ - عمر حکومت جیمی کارتر پایان یافت و گروگانها آمریکایی در تهران رهایی یافتند

جمهوری اسلامی ایران بیستم ژانویه ۱۹۸۱ و ۲۰ دقیقه پس از انقضای دوران ریاست جمهوری جیمی کارتر [۲۰ دقیقه بعد از ظهر به وقت واشنگتن] و آغاز حکومت رونالد ریگان، ۵۲ گروگان باقی مانده آمریکایی را رها ساخت که از تهران به آلمان رفتند و در اینجا پس از انجام معاینات پزشکی و برخی تحقیقات، ۲۷ ژانویه ۱۹۸۱ به آمریکا (پایگاه هوایی واقع در حومه شمال شرقی شهر واشنگتن) بازگشتند.

این ۵۲ تن ۴۴۴ روز به صورت گروگان در ایران نگهداری می شدند. تصرف سفارت آمریکا در تهران و ادامه گروگانگیری باعث شکست کارتر در انتخابات نوامبر ۱۹۸۰ شد مخصوصا که گفته شده بود ایران تا زمانی که کارتر رئیس جمهور باشد گروگانهارا رها نخواهد ساخت. بیستم ژانویه، روز آغاز بکار روسای جمهور تازه آمریکاست که جوانترین آنان هنگام آغاز بکار جان اف کندی ۴۳ ساله بود و ریگان (ریگن) ۶۹ ساله سالخورده تر از همه.

اصلاحیه بیستم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا مصوب ۱۹۳۳ از بیستم ژانویه ۱۹۳۷ به اجرا درآمد که طبق آن هر دوره ریاست جمهوری این کشور [هر چهارسال] از ظهر این روز آغاز می شود. قبلا پایان و آغاز هر دوره چهارم مارس بود. این اصلاحیه آغاز هر دوره نمایندگی مجلس و سنای ایالات متحده (فدراسیون) را سوم ژانویه قرارداده است. تنها رئیس جمهور ایالات متحده که بیش از دو دوره حکومت کرد فرانکلین روزولت بود که به دلیل جریان داشتن جنگ جهانی دوم چهار دوره انتخاب شد ولی چهارمین دوره ریاست او تنها دو ماه و ۲۲ روز طول کشید و درگذشت.

۱۹۹۵ - روزی که مهدی بازرگان درگذشت

مهندس مهدی بازرگان در سال ۱۲۸۶ ش در تهران به دنیا آمد و تحصیلاتش را در رشته دکترای مهندسی ماشین در فرانسه به پایان رساند. وی در ابتدا در مدارس و سپس از ۱۳۲۰ در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. مهندس بازرگان در جریان ملی شدن صنعت نفت وارد مبارزات سیاسی گردید و پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ دستگیر و تبعید شد. بازرگان، پس از آزادی از زندان،جمعیت نهضت آزادی را به اتفاق آیت‏اللَّه طالقانی و دکتر یداللَّه سحابی بنیان نهاد که در واقع جناح مذهبی جبهه ملی به شمار می‏رفت. رهبران نهضت آزادی در سال ۱۳۳۴ به بعد، به دلیل فعالیت علیه رژیم شاه، توسط این رژیم دستگیر شدند و بازرگان نیز به زندان محکوم گردید. مهدی بازرگان کمی قبل از انقلاب اسلامی به عضویت شورای انقلاب درآمد و با پیشنهاد این شورا، مأمور تشکیل دولت موقت گردید. هرچند در حکم نخست وزیری مهندس بازرگان، حضرت امام خمینی وی را از گرایش‏های حزبی و انتخاب وزرای ملی‏گرا منع کرده بودند، ولی وی اکثریت کابینه را از اعضای نهضت آزادی و جبهه ملی برگزید. عمر این دولت بیش از ۹ ماه نپایید. دولت مهندس بازرگان پس از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران در آبان ماه ۱۳۵۸ دست به استعفای دسته جمعی زد که با پذیرش امام مواجه گردید و از آن پس دوران افول سیاسی مهندس بازرگان و هم حزبی‏هایش فرا رسید. بازرگان در اواخر عمر از ایران خارج شد و سرانجام در آخر دی ماه ۱۳۷۳ بر اثر ابتلا به بیماری قلبی در ۸۷ سالگی در سوییس درگذشت.

۲۰۰۴ - معارضه لفظی تهران و اتحادیه اروپا

نیمه دوم ژانویه ۲۰۰۴ میان مقامات و رسانه های جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا برخورد و معارضه لفظی در جریان بود. مقامات و رسانه های ایران نحوه ملاقاتها و مذاکرات خاویر سولانا [و در آن زمان شخص اول دیپلماسی اتحادیه اروپا] در طول سفر به تهران را روش و رفتاری مداخله جویانه توصیف کرده بودند. به علاوه، انتقاد تند و اخطار آمیز «دو ویلپن» وزیر امور خارجه وقت فرانسه و اعلامیه های اتحادیه اروپارا اعمالی خارج از عرف دیپلماتیک خوانده بودند. این بحث ادامه داشت که «یوشکا فیشر» وزیر امورخارجه وقت آلمان نیز پا به میدان نهاد.

روزنامه های آلمان ۱۸ ژانویه ۲۰۰۴ به نقل از فیشر نوشته بودند که اگر «اصلاح طلبان!» از نامزدی در انتخابات (آن دوره پارلمان ایران) محروم بمانند، این عمل بر روابط اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی اثر سوء خواهد گذارد!. این گوشزد فیشر، معارضه لفظی طرفین را به اوج خود رسانید و واکنش تهران این بود: «به شما مربوط نیست».

 برخی محافل ایرانی این عمل اروپاییان را یادآور دوران استعمار و سلطه آنان بر جهان و نشانه تلاش برای بازگشت به آن دوره خوانده و گفته بودند که این ایران، آن ایران نیست که امکان مداخله بدهد و افزوده بودند که قدرت های اروپایی نگران ازدست دادن منافع اقتصادیشان در ایران و منطقه هستند و چشم دیدن یک ایران توانمند را ندارند، انتخابات بهانه است. این محافل گفته بودند: از این خروش و بیتابی اروپاییان چنین برآید که کمک هایی از «اصلاح طلبان!» دیده و وعده هایی شنیده اند. شما می گویید «اصلاح طلبان!» ولی قاطبه مردم ایران نمی داند که این گروه «اصلاح طلبان!» چه می گوید و چه اصلاحاتی مورد نظر این گروه است. این گروه، اصلاحات مورد نظر خودرا اعلام نکرده است!. یکی از اصلاحات باید تجدید نظر در قوانین و ضوابط انتخاباتی می بود که همین رد ّ صلاحیت شدگان در طول وکالت و نمایندگی مجلس درصدد اصلاح آن قوانین بر نیامدند!. تحصن و روزه گیری به خاطر تجدید نظر در آن قوانین، می تواند خریدار داشته داشته باشد، نه برای حفظ مقام شخصی و تجدید عضویت در مجلس. همه می دانند که اروپاییان «اتحادیه» را ساختند تا به وضعیت زمان پیش از جنگ جهانی یکم و دوران تعدّی و ظلم نسبت به ملل ضعیف از طریق خرید برخی مقامات آنان بازگردند. آیا فیشر پیش خود حساب کرده بود که اگر مردم ایران از کار این ردّ صلاحیت شدگان در دوران تصدی و وکالت راضی بودند ساکت نمی نشستند و به حمایت از آنان طومار پُر می کردند، و به مقامات ارشد متوشل می شدند. حمایت چند روزنامه از آنان که وابسته به خود ایشان بوده اند منطقا کافی نمی تواند باشد. همچنین وزیر امور خارجه فرانسه باید می دانست که ایرانیان تقسیم وطن خود در سال ۱۹۰۷ را با دلالی آن کشور میان انگلستان و روسیه، اغفال ایران توسط ناپلئون که با روسیه درآویزد و بعد خود را کنار کشیدن و ایران را تنها گذاشتن و شکست نظامی و از دست دادن سرزمین هایش را فراموش نکرده اند و روزی فرانسه باید پاسخگوی تاریخ باشد.

انتهای پیام/