به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، عملکرد پژوهشی محققان در جهان با شاخص‌های مختلفی مانند تعداد مقالات و استنادات ارزیابی می‌شود؛ اما این شاخص‌‍‌ها ممکن است در برخی موارد به پیشبرد پژوهش‌ها آسیب بزنند. نتایج یک مطالعه در چین نشان می‌دهد با وجود قوانینی که ۲ سال پیش برای کاهش فشار چاپ مقاله بر دانشجویان تحصیلات تکمیلی در این وضع شد، هنوز هم فشار شدیدی بر این دانشجویان وجود دارد و به محیط تحقیقاتی آسیب می‌زند.

در این مطالعه که از سوی هوگو هورتا (Hugo Horta) دانشیار دانشکده تعلیم و تربیت در هنگ کنگ انجام شده، آمده است که تاکید بیش از حد بر انتشار مقالات برای دانشجویان تحصیلات دکتری در چین، تاثیر مخربی بر یادگیری این دانشجویان گذاشته است.

هورتا برای این پژوهش با ۹۰ نفر از دانشجویان دکتری در چین مصاحبه انجام داده است. وی در این مورد گفت: همه دانشجویان از اجبار برای تولید مقاله، گلایه دارند؛ در حالی که تجربه تحصیل در مقطع دکتری باید بسیار غنی‌تر و گسترده‌تر از تولید مقاله باشد. همه مصاحبه‌شوندگان اعلام کردند که دانشگاه‌هایی که به دنبال جذب نیرو هستند، فقط به تعداد مقالات و سوابق تحصیلی متقاضیان توجه می‌کنند. بیش از ۸۰ درصد مصاحبه‌شوندگان تصریح کردند که برای تهیه رزومه در دوران تحصیل دکتری، فقط بخش نمایه انتشارات را تغییر می‌دادند.      

دانشگاه‌های چین معمولا عملکرد پژوهشی را بر اساس فرمول‌هایی ارزیابی می‌کنند که به مقالات مجلات وزن بیشتری نسبت به سایر اشکال خروجی تحقیقاتی می‌دهد. با وجود تلاش‌های دولت برای ارتقای کیفیت تحصیلی دانشجویان دکتری و پیشنهادهای شغل، مهم‌ترین شاخص‌های بررسی عملکردهای پژوهشی شامل شاخص استنادی علوم (SCI)، شاخص استنادی علوم اجتماعی (SSCI) و شاخص استنادی علوم اجتماعی چین است.

قانون‌گذاری مانع ادامه ذهنیت «منتشر کن یا نابود شو» نمی‌شود

توجه بیش از حد به چاپ مقاله، سبب رقابت دانشجویان برای چاپ مقاله شده است. افرادی که تصور می‌کنند رزومه رضایت‌بخشی در این رقابت‌ها ندارند، اعلام کرده‌اند که درجه بالایی از اضطراب شغلی را تجربه می‌کنند. برخی معتقدند که دوره دکتری به یک مسابقه دانشگاهی تبدیل شده است که در آن نشریات اصلی‌ترین هدفی هستند که موفقیت دکتری را تعیین می‌کنند.

ذهنیت «منتشر کن یا نابود شو» جدید نیست که با وجود تلاش دولت و قانون‌گذاری برای کاهش وابستگی به انتشار مقاله در دوره دکتری، همچنان ادامه دارد. شاید به این دلیل است که دانشجویان دکتری گمان می‌کنند، مسیری که دانشجویان قبلی برای موفقیت می‌گذراندند، تنها راه پیشرفت است.

هورتا معتقد است که تمرکز صرف بر چاپ مقاله به کیفیت پژوهش‌ها آسیب می‌زند. برای مثال ملاک برخی دانشجویان برای موضوع تحقیق، انتشار سریع مقاله مستخرج از آن است. به عبارت دیگر، دانشجویان به جای تحکیم ایده‌هایی که نیاز به زمان بیشتری دارند، به دنبال راهکارهای کوتاه مدت و فوری هستند.

تاکید بر مقاله، نشان‌دهنده کاهش کیفیت یا افت استانداردهای پژوهشی است، چون دانشجویان به دنبال موضوعات چالش‌برانگیز نیستند. در نتیجه پژوهش‌ها به توسعه مرزهای دانش نمی‌انجامند.

این تحقیق نشان می‌دهد که دانشجویان دکتری از ارزش کارهای درسی و دستیاری‌های آموزشی غافل بوده و استادان خود را به تسهیل‌کننده انتشارات تبدیل کرده‌اند. در بلندمدت هم به فرار مغزها می‌انجامد؛ چرا که برخی زمینه‌های تحقیقاتی فرصت کمتری برای انتشار مقاله دارند و پژوهشگران این حوزه‌ها سرخورده خواهند شد.

انتهای پیام/