حسین صادقی؛ کارشناس مسائل تعلیم و تربیت در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درباره اینکه وزیر جدید آموزش و پرورش باید چه ملاک‌هایی داشته باشد، گفت: با پیاده شدن وزیرآموزش و پرورش از قطار دولت، بیش از یک میلیون فرهنگی و ۱۶ میلیون دانش‌آموز، منتظرحضور هفدهمین وزیر آموزش و پرورش بعد از انقلاب هستند.
ابهامات مولدسازی در آموزش و پرورش
وی با اشاره به اینکه انباشت مسائل و مشکلات پیش روی وزارت آموزش و پرورش و حضورمدیران تازه کار و نه چندان کارآشنای متولی امور، باعث شده که انتخاب یک وزیر با کفایت، مقبول و شایسته برای دستگاه تعلیم و تربیت، یکی از مطالبات به حق فرهنگیان در شرایط کنونی باشد، افزود: این قشر خدوم و فرهیخته همواره از سوء مدیریت بالاترین مقام اجرایی این وزارتخانه در سال‌های اخیر،گلایه‌های زیادی داشته و بازتاب سیل انتقادات‌شان هر روز از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های مختلف اجتماعی، در افکار عمومی به گوش رسیده و به چشم، دیده می‌شود.
وزیر آموزش و پرورش باید از میان معلمان متخصص باشد
صادقی با بیان اینکه با نگاهی به مؤلفه‌های مؤثر در شکل‌گیری جامعه صالح، به ویژه مدرسه و دانش‌آموز صالح، به عنوان رکن اصلی کانون پیشرفت محله، پرواضح است که وزارت آموزش و پرورش از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، عنوان کرد: وزیر آموزش و پرورش باید از میان معلمان متخصص تعلیم و تربیت و با تجارب کافی در سطوح مختلف مدیریتی و آشنا به اقتضائات نظام تعلیم و تربیت انتخاب شود تا با فراهم نمودن سازوکارهای ایجاد چرخش‌های تحول آفرین از وضع موجود به وضع مطلوب، مراتبی از حیات طیبه مورد انتظار سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش را محقق سازد.
رئیس سابق اداره برنامه‌ریزی سنجش صلاحیت‌های حرفه‌ای منابع انسانی با اشاره به اینکه شایستگی و جامع الشرایط بودن مدیران عالی و کارگزاران و سیاستگذاران جامعه، نقش اساسی و مستقیمی در سعادت و موفقیت جوامع دارند، گفت: موفقیت هر سازمان در رسیدن به اهداف و مأموریت‌های سازمانی نیز منوط به حضور مدیرانی شایسته، لایق و توانمند در مسند تصمیم‌گیری‌هاست.
صادقی ادامه داد: این مهم در کلام معصومین، به ویژه در اندیشه والای مولای متقیان، حضرت علی(ع) نیز بسیار مورد توجه قرارگرفته و آن حضرت، فلاح و رستگاری جوامع را در انتخاب حکمرانان عادل و صالح دانسته و خطر بر سر کار آمدن افراد فاقد اهلیت یا کم صلاحیت را بالاترین خطر برای جامعه، معرفی می‌کند.
وی ادامه داد: موضوعی که به نظر می‌رسد در روند انتخاب مدیران اجرایی دولت سیزدهم مغفول ماند و باعث شد تا در کمتر از ۲ سال از عمر دولت، حدود ۲۰درصد از کابینه تغییر و بسیاری از وزرا در لیست استیضاح، عزل، یا مجاب به استعفا و... قرار گیرند.
صادقی ادامه داد: این موضوع مبیّن آن است که انتخاب اعضای کابینه، بیش از آن که بر اساس شایسته‌سالاری و تخصص‌گرایی صورت گرفته باشد، برگرفته از توجه به گرایش‌های جناحی و سیاسی یا فعالیت‌های انتخاباتی بوده و در نتیجه در مقام عمل نتوانسته است نظر متخصصان و کارشناسان بخش‌های مختلف جامعه در حوزه سیاست‌گذاری، ترسیم استراتژی و برنامه‌ریزی‌های کلان موفق را تأمین کند.
حضور مدیران کم تجربه سایر دستگاه‌ها در آموزش و پرورش
کارشناس مسائل تعلیم و تربیت با انتقاد از حضور مدیران کم تجربه‌ای که از سایر دستگاه‌ها به این وزارتخانه تخصصی، آمدند، عنوان کرد: مقوله آموزش و پرورش، مأموریت‌ها و مخاطبان این نهاد با مأموریت و جنس مخاطبان سایر دستگاه‌ها، فرسنگ‌ها فاصله دارد. کارکنان آن را اغلب متخصصان تعلیم و تربیتی تشکیل می‌دهند که اولین سنگِ بنای شکل‌گیری شخصیت فکری افراد جامعه و نسل‌های آینده را پایه‌گذاری می‌کنند که بالطبع کوچک‌ترین بی‌مهری و کم‌توجهی به این قشر فرهیخته، آثار منفی و نامطلوبی در جامعه برجای می‌گذارد و از این روی، صد البته مشکلات آن نیز بسیار فربه‌تر و فراگیرتر از سایر وزارتخانه‌هاست.
معاون سابق دفتر آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه اگر دولت در پی توفیق و موفقیت سکاندار این نهاد مهم و مقدّس است، باید حساب این دستگاه انسان‌ساز را از حساب سایر دستگاه‌های اجرائی جدا کند، گفت: دولت باید با مراجعه به افکار عمومی و مشورت با خبرگان، قدرتمندترین وزیرکابینه‌اش را به عنوان وزیر آموزش وپرورش معرفی کند.
لزوم جلب مشارکت و حمایت معلمان
وی افزود: بی‌شک هر طرح و برنامه‌ای در مقام عمل بدون در اولویت قرار دادن مسائل آموزش‌وپرورش از سوی دولت، همراه ساختن سایر اعضای کابینه برای حل مسائل آموزش و پرورش، جلب مشارکت و حمایت معلمان محکوم به شکست خواهد شد.
الگوی حکمرانی آموزش و پرورش باید تغییر کند
صادقی معتقد است که در گام نخست آموزش و پرورش باید الگوی حکمرانی خود را تغییر داده و با ارائه برنامه و راهکارهای روشن و قابل اجرا برای معلم، برنامه درسی، بسط و توسعه عدالت آموزشی، سنجش و ارزشیابی تحصیلی و... در جایگاه سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری، مستقر شده و خود را از دام تصدی‌گری رهایی دهد.
وی بیان کرد: این روزها که وزارت آموزش و پرورش از سوی یکی از مدیران وزیر پیشین سرپرستی می‌شود، اغلب گروه‌ها و محافل سیاسی، اجتماعی و رسانه‌ها، در پی گمانه‌زنی درخصوص وزیر آموزش و پرورش آینده هستند و بعضاً نام افرادی نیز با حدس و گمان برای تصدی وزارت این وزارتخانه‌ها برده می‌شود اما آنچه در شرایط حساس کنونی کشور باید مورد توجه قرار گیرد، حفظ منافع ملی و ارتقای شأن و منزلت فرهنگیان کشور است. چراکه فرهنگیان نقش حیاتی در بیداری فرهنگی نسل‌های متمادی جامعه داشته و اگر این مهم نادیده گرفته شود، ضربه سنگینی به ارزش‌های فرهنگی و تربیتی جامعه خواهد خورد.
کارشناس آموزش و پرورش معتقد است که اداره وزارتخانه‌ای به گستردگی و پیچیدگی وزارت آموزش وپرورش، نیازمند حضور فردی با تخصص، تجارب و ویژگی‌های خاصی است که لازمه آن طی کردن سطوح مختلف مدیریتی از صف تا ستاد است؛ موضوعی که شاید در تصدی مقام وزارت دیگر دستگاه‌ها، حساسیت کمتری داشته باشد.
صادقی درخصوص ویژگی‌ها و صلاحیت‌های عمومی که وزیر جدید باید داشته باشد، توضیح داد: از جمله ویژگی‌های عمومی وزیر جدید باید برخورداری از ایمان، تقوا،گرایش به نظم و قانون، داشتن محبوبیت اجتماعی،
تعهد کاری، تعلق سازمانی و روحیه مسؤولیت‌پذیری و خیرخواهی باشد. وزیر جدید باید از دانش و تخصص حرفه‌ای(مهارت‌های فنی، انسانی و ادراکی) کافی برخوردار باشد.
وی ادامه داد: از دیگر ویزگی‌ها می‌توان به برخورداری از صلاحیت‌های اخلاقی(اعتقادی، فردی، اجتماعی و سازمانی)، توانایی مدیریت تنوع فرهنگی و پرهیز از موضع‌گیری‌های جناحی و سیاسی، حسن اخلاق، صداقت، شجاعت، اقتدار، وجدان کاری و خلاقیت و نوآوری، داشتن تفکر راهبردی و آینده نگری در امور و تصمیم‌گیری، مقید به شایسته‌سالاری و شایسته‌گزینی و پرهیز از نگاه قومی و قبیله‌ای در انتصاب مدیران و باور داشتن به کار جهادی، تیمی و مشورت‌پذیری، توان برقراری ارتباط نزدیک با تشکل‌های صنفی اشاره کرد.
معاون سابق دفتر آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه وزیر جدید باید حداقل ۱۰ سال سابقه معلمی، مدیریت و تجارب مرتبط، در سطوح مختلف سازمانی داشته باشد، بیان کرد: وزیر جدید باید برنامه مدونی داشته باشد که جامع‌نگر و کارآمد بوده قابلیت اجرایی و عملیاتی در دستگاه را داشته باشد.
وی درخصوص دیگر ویژگی‌های وزیر جدید توضیح داد: برخورداری از قدرت اندیشه بزرگ و تجزیه و تحلیل مسایل آموزش و پرورش از جمله ملاک‌هایی است که وزیر جدید باید داشته باشد. علاوه بر این داشتن تفکر استراتژیک وتوانایی رهبری استراتژیک، برنامه‌ریزی و مدیریت و توسعه منابع (مالی و انسانی) هم بسیار مهم است.
اهمیت آشنائی کامل وزیر انتخابی با قوانین
کارشناس مسائل تعلیم و تربیت با اشاره به اهمیت آشنائی کامل وزیر انتخابی با قوانین، اسناد بالادستی، آیین‌نامه‌ها و شیوه نامه‌های اجرائی و برخورداری از هوشمندی فناورانه در توسعه فناوری‌های نوین و کیفیت آموزشی، عنوان کرد: اشراف بر مسائل آموزش و پرورش و توانایی و قدرت ایجاد چرخش‌های تحول آفرین و باور به اجرای اصل ۳۰ قانون اساسی و ممانعت از گسترش مدارس طبقاتی از جمله ملاک‌هایی است که وزیر جدید باید داشته باشد. داشتن توانایی اقناع دولت برای حل ریشه‌ای مسائل آموزش وپرورش هم بسیار مهم است.
بدون ایجاد تحوّل جدی در نظام تعلیم وزیر جدید هم در مشکلات غرق می‌شود
صادقی در پاسخ به این سوال که با توجه به مشکلات فعلی آموزش و پرورش چگونه می‌توان وزیری انتخاب کرد که بتواند از پس این شرایط برآید، عنوان کرد: از یک سو وزارت آموزش و پرورش، کارهای بر زمین مانده زیادی دارد. از سوی دیگر کشور در شرایط سخت اقتصادی، بحران تورم و تحریم‌های ظالمانه دشمنان قرار گرفته است. لذا با وجود مسائل عدیده نهاد آموزش‌وپرورش، پذیرش سکان هدایت کشتی گسترده‌ترین دستگاه اجرائی کشور در صورت استمرار وضعیت کنونی و ایجاد نکردن تحوّل جدی در نظام تعلیم و تربیت به معنای غرق شدن وزیر جدید در تلاطم اقیانوس مشکلات خواهد بود.
مشکلاتی دوران تصدی وزیر پیشین
وی با اشاره به مشکلاتی که در دوران تصدی وزیر پیشین به وجود آمد، گفت: اجرای ناصحیح و غیراصولی رتبه‌بندی معلمان بدون فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم و تربیت ارزیابان سنجش صلاحیت‌های حرفه‌ای منابع انسانی، نه تنها موجب ارتقای کیفیت آموزشی و افزایش کرامت و منزلت اجتماعی معلمان نشد، بلکه کام معلمان را در آستانه نوروز، تلخ‌تر از پیش کرد و موجب کاهش انگیزه و رضایت‌مندی شغلی معلمان شد.
وی افزود: انباشته شدن معوقات و مطالبات معلمان در حوزه تخصیص امتیازات ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری هم از جمله مشکلات حل نشده است. از طرفی حق التدریس همکاران شاغل، حق الزحمه تصحیح اوراق و برگزاری امتحانات نهایی، پاداش بازنشستگی، تخصیص سرانه دانش آموزی، تأمین فضای آموزشی استاندارد و .... از جمله اموری هستند که باید به سرعت حل و فصل شوند و این مسائل، چیزی نیست که بتوان با عزل یا جابجائی چند معاون وزیر و مدیر ارشد، آن را حل کرد و نظر منفی معلمان را به متولیان سیستم معیوب آموزشی، تغییر داد.
نماینده‌ها تنها با اتکا به نامه‌های پررنگ و لعاب وزیر انتخاب نکنند
صادقی با انتقاد از روند انتخاب وزیر توسط نمایندگان مجلس گفت: در این میان فقدان الگو و شرایط احراز مدون و خاص هر دستگاه برای انتخاب وزرا، موجب شده است تا نمایندگان مجلس شورای اسلامی، به ناچار براساس معیارهای عرفی، کیفی و شعاری یا توصیه‌های عملی، نسبت به ارزیابی نامزد پست وزارت، پرداخته و بعضاً بر اساس وعده‌هایی که پیش از رأی اعتماد از نامزد مربوط می‌گیرند، یا صرفاً بر اساس برنامه پررنگ و لعاب نامزد وزارت که اغلب از سوی دیگران نوشته می‌شود، اقدام به انتخاب وزیر می‌کنند! که نتیجه آن ناکامی، رکود و افول دستگاه در همه ابعاد خواهد بود، لذا از چنین وزیری با چنین معیارهای انتخابی، نمی‌توان انتظار تغییر، تحول و عملکرد مطلوب داشت.
وی اضافه کرد: به عنوان معلمی که قریب ۲۹ سال از عمر خود را علاوه بر کسوت پرافتخار معلمی و در سطوح مختلف کارشناسی و مدیریت این دستگاه سپری کرده است، پیشنهاد می‌کنم وزیر پیشنهادی آموزش‌وپرورش، قبل از پذیرش ریسک حضور در مقام سکاندار بزرگ‌ترین دستگاه اجرایی کشور، به چند سؤال مهم، کلیدی و اساسی، پاسخ روشنی ارائه دهد تا شاید نظر معلمان و نمایندگان را برای کسب رأی اعتماد، جلب کند. سؤالاتی که علیرغم ارائه طرح‌ها و راه‌حل‌های متعدد از سوی وزرای پیشین، همچنان لاینحل و بی‌پاسخ مانده است.
سوالاتی که وزیر جدید باید پاسخ دهد
صادقی بیان کرد: وزیر آموزش و پرورش باید پاسخ دهد که راهکارش برای جبران کمبود نیروی انسانی مورد نیاز آموزش‌وپرورش با وجود خیل عظیم بازنشستگی کارکنان، چیست؟ برای جبران کسری بودجه و پرداخت به هنگام مطالبات و معوقات انباشته شده معلمان و توزیع به موقع سرانه دانش‌آموزی، چه تدابیر و راهکارهای عملیاتی ارائه می‌دهد؟
وی ادامه داد: اغلب مدیران آموزش‌وپرورش با حوزه مسئولیتی خود، تعارض منافع دارند؛ وزیر باید پاسخ دهد که برای حل این مسئله، چه تدبیری اندیشیده است؟ باید بداند که برای کاهش تنوّع مدارس و کمک به بسط و عدالت آموزشی در برخورداری از فرصت‌های تعلیم و تربیت باکیفیت چه برنامه‌ای طراحی کرده است؟ برنامه‌اش برای تعیین تکلیف نیروهای حق‌التدریس و نیروهای تعهد خدمتی چیست؟ این موضوع بسیار اهمیت دارد که وزیر پیشنهادی برای تحقق واقعی رویکرد مدرسه‌محوری و کاهش تمرکز در سطوح مختلف مدیریتی، برنامه مشخصی دارد یا خیر؟
صادقی توضیح داد: وزیر پیشنهادی باید برای اصلاح و چابک‌سازی ساختار فربه حوزه‌های ستادی وزارت آموزش و پرورش، برنامه داشته باشد. علاوه بر این باید احیای منزلت و کرامت از دست رفته معلم و فراهم کردن سازوکارها و امکانات رفاهی و معیشتی در شأن فرهنگیان را در دستور کار قرار دهد. وزیر پیشنهادی باید پاسخ دهد که برای پیشبرد اهداف و برنامه‌های خود تا چه میزان ترکیب معاونان و مدیران ستادی و استانی آموزش و پروش را تغییر خواهد داد؟ آیا همچنان شاهد رنگ و بوی سیاسی، قومی و قبیله‌ای خاصی در مسند مدیریت‌ها خواهیم بود؟
معاون سابق دفتر آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه وزیر جدید باید برای کاهش شکاف دریافتی معلمان در مقایسه با سایر کارکنان دولت برنامه داشته باشد، گفت: وزیر پیشنهادی باید برای جبران خسارت‌های اجرای ناصحیح و غیراصولی قانون رتبه‌بندی معلمان تدبیری بیندیشد و ایجاد سازمان نظام معلمی را در دستور کار قرار دهد. از طرفی صندوق ذخیره فرهنگیان در سال‌های اخیر دچار خسارت‌های فراوانی شده است و وزیر پیشنهادی باید بگوید که برای جبران این خسران، چه برنامه‌ای دارد؟ و احزاب، جناح‌ها و تشکل‌های صنفی در تصمیم‌گیری‌ها و انتخاب و انتصاب‌های مدیران، چه جایگاهی خواهند داشت؟
وی تاکید کرد: در این میان از نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتظار می‌رود در انتخاب وزیر بزرگ‌ترین نهاد متولی تعلیم و تربیت کشور، علاوه بر تقوا و تخصص به جمیع خصایص گزینه پیشنهادی عنایت ویژه داشته و در رأی اعتماد خود، متأثر از جریانات سیاسی و وعده و وعیدهای نامزد وزارت نباشند و وزیری را بر مسند قدرت بنشانند که تجلی واقعی شعارها و وعده‌های رئیس‌جمهور محترم در به کارگیری شایستگان در اداره امور بوده و مورد اعتماد و احترام قاطبه فرهنگیان کشور که چشم به تغییر و تحول واقعی دوخته‌اند، باشد.
انتهای پیام /
نظر شما