سارا فیروزیان در گفت‌وگو با خبرنگار استانی ایسکانیوز ماه محرم و به‌ویژه واقعه عاشورا، را قلب تپنده‌ای در فرهنگ و اجتماع جامعه ایرانی–اسلامی برشمرد و عنوان کرد: سوگواری برای امام حسین (ع) و یارانش، فراتر از یک مناسک مذهبی، به آیینی ریشه‌دار بدل شده که در زندگی اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی شیعیان جهان به ویژه ایرانیان متعهد نقش مهمی را ایفا می‌کند. این سوگواری، شبکه‌ای گسترده از تعاملات اجتماعی، بازتولید هویت جمعی و انتقال ارزش‌های متعالی اخلاقی و انسانی را در خود جای داده است.

این جامعه شناس با تاکید بر اینکه یکی از مباحث مهم آیین‌های سوگواری محرم کارکرد انسجام اجتماعی آن است، گفت: آیین‌های سوگواری محرم، میدان بزرگ گردهم‌آیی جمعی هستند؛ مراسم‌هایی که مرزهای قومیتی، اقتصادی و طبقاتی را درهم می‌شکنند و افراد جامعه را به گرد یک مفهوم مشترک و تجربه واحد می‌آورند. هیئت‌ها، دسته‌های عزاداری و مجالس روضه، فضایی برای تقویت حس تعلق، همدلی و اتحاد اجتماعی فراهم می‌آورند؛ جایی که هر فرد، خود را جزئی از یک کل بزرگ‌تر احساس می‌کند و در احساسات و ارزش‌ها شریک می‌شود.

مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان با بیان اینکه انتقال و تقویت ارزش‌های اخلاقی و انسان دوستانه از دیگر شاخص‌های سوگواری های محرم می‌باشد، تصریح کرد: مرام و منش عاشورا، آموزه‌هایی چون ایثار، وفاداری، صداقت، فداکاری و شجاعت را در لایه‌های جامعه جاری می‌کند. در این مراسم، کودکان و نوجوانان نخستین درس‌های همدردی، کمک به محرومین و دفاع از مظلوم را عملاً می‌آموزند و بخش بزرگی از آموزه‌های شفاهی و عملی امام حسین (ع) و یارانش، به وسیله همین مجالس و آیین‌ها به نسل بعدی منتقل می‌شود.

فیروزیان اظهار داشت: در ایام محرم، کمک به نیازمندان، اطعام دیگران (نذری)، بخشش، کارهای خیر عمومی و تقویت مهربانی، جلوه‌ای عینی و جدی‌تر پیدا می‌کند و این آیین‌ها، انسانیت و نوع دوستی را نه فقط در سطح مفاهیم انتزاعی، بلکه به عنوان کنش‌های واقعی و جمعی به نمایش می‌گذارند.

وی بازتولید هویت دینی و فرهنگی را به عنوان یکی از ویژگی های ماه محرم دانست و افزود: هر جامعه برای بقای فرهنگی و هویتی خود نیازمند پیوندهای معنادار است، آیین سوگواری محرم، با بازسازی و تکرار روایت عاشورا در اشکال مختلف نظیر تعزیه، مداحی، شعر و مناسک نمادین، یک هویت مشترک را شکل داده و تقویت می‌کند. این هویت، نه فقط دینی بلکه عمیقاً ملی و فرهنگی است و همچون سپری در برابر بی هویت شدن یا نفوذ فرهنگ‌های بیگانه عمل می‌کند. مراسم و نمادهای محرم، پیوندهای بین نسلی می‌سازند و معنای همدلی و مقاومت را در حافظه جمعی جامعه حک می‌کنند.

این جامعه شناس با بیان اینکه سوگواری محرم، بستر تربیت اخلاق است، عنوان کرد: جامعه، اخلاقیات را نه صرفاً از راه آموزش رسمی، که از طریق مشاهده و مشارکت در چنین آیین‌ هایی درونی می‌کند، هم‌دردی با مصیبت خاندان پیامبر (ص)، زمینه همدلی با رنج‌های دیگر انسان‌ها را فراهم می‌کند و مفاهیمی چون گذشت، مهربانی، فداکاری و مسئولیت اجتماعی را تقویت می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: در دنیای کنونی که فردگرایی افراطی، رقابت و بی‌تفاوتی اجتماعی رو به گسترش است، آیین محرم به مثابه فرصتی برای بازگشت به همبستگی، نوع دوستی و اخلاق انسانی اهمیت مضاعف می‌یابد و می‌تواند پایگاهی برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی، آگاهی‌بخشی و احیای فضیلت‌های فراموش‌شده باشد.

خبرنگار: مبینا میر

انتهای پیام/