به گزارش خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز، در فاصله کمتر از دو هفته باقی مانده به احتمال فعال شدن اسنببک، برخی ذینفعان تلاطم بازار ارز و سکه در تلاش برای افزایش التهابهای روانی ناشی از اثرات فعالسازی اسنپبک هستند.
بیشتر بخوانید؛
مکانیسم ماشه نمیتواند ضربه تازهای بر اقتصاد وارد کند
البته توافق اخیر ایران و آژانس در قاهره تا حدود زیادی میتواند از این التهابآفرینی پیشگیری کند. قیمت دلار در معاملات روز شنبه ۲۲ شهریور - اولین روز کاری پس از توافق - روی رقم ۹۷ هزار و ۷۰۰ تومان قرار گرفت و کاهش هزار و ۶۵۰ تومانی نسبت به آخرین معامله پنجشنبه ۲۰ شهریور داشت. بازار ارز در روزهای اخیر تحت تاثیر اخبار توافق ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار گرفته است؛ توافقی که از نگاه معاملهگران، امید به کاهش فشارهای بینالمللی و افزایش عرضه ارز را تقویت کرده است.
البته این اتفاق به ظاهر مثبت در بازار از نگاه بسیاری از تحلیلگران اتفاق چندان قابل قبولی نیست زیرا بازار نباید تا این حد وابسته به معادلات خارجی باشد. زیرا این دسته از تحلیلگران بر این باور هستند که ساختار اقتصادی کشور نباید در برابر موجهای سیاسی و بینالمللی تا این حد شکننده باشد.
علاوه بر این آنها معتقدند، در حال حاضر ارزی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم وارد کشور می شود، کفاف نیازها را میدهد و پاشنه آشیل ناترازی ارزی، «سوءمدیریت اقتصادی» است که از دهههای گذشته به میراث رسیده است. بنابراین اولویت اصلی کشور بازنگری و مقاومسازی شالوده اقتصاد کشور در برابر تحریمها و فشارهای خارجی است.
چرا اسنپبک نمیتواند زلزله اقتصادی ایجاد کند؟
با تمام این اوصاف پرسش کلیدی در اذهان عامه همچنان این است که اثرات واقعی اقتصادی فعال شدن اسنپبک بر زندگی مردم و تجارت خارجی ایران چقدر خواهد بود؟ تحلیلی که توسط بازوی پژوهشی مجلس انجام شده نشان میدهد که اگرچه این رویداد بیتأثیر نیست، اما پیامدهای آن بویژه در مقایسه با تحریمهای یکجانبه آمریکا، قابل مدیریت ارزیابی میشود و تمرکز اصلی باید بر مدیریت «شوک روانی» آن باشد.
علاوه بر این یکی از منابع عمده ارزی کشور، عواید حاصل از فروش نفت است و به گفته مسئولان فعال شدن اسنپبک نمیتواند تاثیر چندانی در میزان فروش آن داشته باشد. بر این اساس ۲۹ مردادماه سال جاری وزیر نفت در حاشیه هیئت دولت اعلام کرد، اسنپبک در حوزه اقتصادی به ویژه صادرات نفت خام، تاثیر چندانی نخواهد گذاشت.
محسن پاکنژاد همچنین گفته بود: «اسنپبک قرار نیست محدویت جدید و خیلی زیادی برای صادرات نفت خام تحمیل کند. طبیعتا در این خصوص تدابیری اتخاذ شده که در موقعیت مقتضی در خصوص آن اقدام خواهد شد.»
باتوجه به مجموع این عوامل، روشن است که اسنپبک بیش از اینکه یک ابزار حقوقی باشد به اهرمی سیاسی و روانی تبدیل شده است. و هدف طرفهای غربی از مطرحکردن آن، ایجاد فشار روانی بر دولت و جامعه ایران است تا بتوانند در معادلات بینالمللی امتیاز بگیرند.
کارشناسان اقتصادی و سیاسی بر این باورند که مدیریت این فشار بر بازار ارز میتواند اثرگذاری آن را محدود کرده و زمینه تصمیمگیریهای هوشمندانه در داخل کشور را فراهم کند تا در صورت بروز هرگونه چالش احتمالی معیشت مردم درستخوش بازیهای سیاسی نشود.
در همین راستا منوچهر متکی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس و دیپلمات پیشین کشور در پاسخ به پرسشی درباره علت افزایش قیمت ارز در شرایطی که تحریم سالهاست در کشور وجود دارد، گفته بود: «معمولاً در تورم انتظاری و جنگ روانی از همه ابزارها استفاده میشود. حتی مأموریتهایی به بازارهای دوبی، هرات و اربیل داده میشود که چه رفتاری داشته باشند. این موضوع شوخیبردار نیست و باید با تدبیر خاص خود با این بازارها برخورد کرد.»
در ادامه گفتگو با حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره راهکارهای دولت و مجلس برای کاهش اثرات تنشهای خارجی از جمله فعال شدن اسنپبک یا هرگونه عامل خارجی بر اقتصاد کشور و پیشگیری از نوسان های بازار ارز را میخوانید:
در نامه کمیسیون اقتصادی مجلس به دولت راهکار مبارزه با تحریمها آمده است
حسین صمصامی در پاسخ به این پرسش که دولت برای پیشگیری یا کاهش آثار روانی اسنپبک بر بازار ارز چه راهکاری میتواند در پیش بگیرد؟ به خبرنگار پارلمانی ایسکانیوز گفت: در کمیسیون اقتصادی مجلس نامهای تنظیم کردیم و در آن توضیح دادیم که در شرایط فعلی چه راهکاری برای تنظیم بازار و پیشگیری از افزایش نرخ ارز وجود دارد. در این راهکارها انواع و اقسام اقدامات خصمانه بینالمللی پیشبینی و برای هر شرایطی چارهاندیشی شده است.
این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در انتقاد از راهبرد وزارت اقتصاد در شرایط فعلی گفت: متاسفانه وزارت اقتصاد اصلا در این حال وهوا نیست و برعکس در فکر آزادسازی نرخ ارز است. به هر حال قیمت مکانیزم متعادل کننده بازار است و اشکال اقتصاد ما تاکنون این بوده که به چنین مکانیزمی توجه نکردهایم.
اولویت وزارت اقتصاد باید تقویت «حکمرانی ریال» و مبارزه با «قاچاق» باشد
وی در ادامه تقویت «حکمرانی ریال» و مبارزه با قاچاق را به عنوان دو راهکار معرفی و اظهار کرد: در کنار تقویت ارزش ریال یکی دیگر از راهکارهای گرهگشا تقویت قانون مبارزه با قاچاق کالا است و باید اولویت وزارت اقتصاد باشد.
نماینده مردم تهران در ادامه افزود: به عبارت دیگر باید شفاف شود که چه کسی و از چه مبادی در کشور کالا قاچاق میکند، چه کسی متقاضی ارز است؟ چه کسی در حجم بالا طلا معامله میکند؟ وقتی ریال حکمرانی کند دیگر معامله طلا تا این حد سودآور نخواهد شد اما در وضعیت فعلی که سودآوری طلا بسیار بالا است، ریال تضعیف میشود. همین وضعیت درباره دلار نیز صادق است و باید برای آن چارهاندیشی شود.
صمصامی درباره تاثیر روانی اسنپبک بر حکمرانی دلار و تضعیف ارزش ریال گفت: وقتی فعال شدن اسنپبک به سکه رایج بحثهای سیاسی و اقتصادی تبدیل میشود، مردم تصور میکنند صرفا به دلیل عامل خارجی، قیمتها افزایش پیدا میکند، بنابراین ریال ارزشی ندارد و به سمت خرید دلار، بستن قردادها با دلار و ... میروند. به این ترتیب دلار جانشین ریال میشود و ناگهان در بازار نرخ دلار بالای صد هزار تومان میرود. در چنین وضعیتی کشور حکمرانی ارزی خود را از دست داده است.
وی در ادامه افزود: طرحی را برای تقویت حکمرانی ارزی نیز به صحن مجلس ارائه کردهایم که آماده وصول است و در آن قوانینی که در گذشته باعث شد تا ریال تضعیف شده و به شرایط فعلی برسیم، احصاء شده و خواستار ملغی شدن آنها هستیم. مثلا یکی از این موارد معاملاتی است که با طلا انجام میشود و همانطور که گفتم باعث تضعیف ریال میشود. به نظر ما راه معلوم است البته به شرطی که دولت و مجلس آن را بپذیرند و برخی قوانین را اصلاح کنند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پاسخ به پرسشی درباره نحوه برخورد کمیته اقتصادی دولت با پیشنهاداتی از این دست گفت: به نظر نمیرسد رغبت چندانی داشته باشند اما ما تلاش خود را میکنیم.
انتظارات و اخبار درباره اسنپبک، باعث تاثیر بر بازار میشود
صمصامی در واکنش به این پرسش که اگر اسنپبک تاثیر بیشتری نسبت به تحریمهای آمریکا ندارد، چرا هنوز اعمال نشده، نرخ ارز افزایش چشمگیری پیدا کرده است، گفت: آیا در شرایط فعلی اسنپبک فعال شده است؟ با اینکه پاسخ خیر است پس چرا بازار بهم ریخته است؟ چون با انتظارات جامعه مواجه هستیم. این انتظارات بر اساس اخبار شکل میگیرد.
وی با بیان اینکه اخبار و اطلاعاتی که درباره اسنپ بک به ذهن مردم تزریق میشود، رفتار آنها را شکل میدهد، گفت: مثلا اگر به مردم بگوییم از فردا به مدت نامعلومی نانوایی ها تعطیل میشوند، آنها تلاش خواهند کرد تا بیشتر از میزان مصرف، نان خرید کنند و قحطی و کمبود اتقاق میافتد. در بازار آزاد قاچاق نیز به علت فقدان حکمرانی و نظارت، شاهد همین وضعیت هستیم زیرا اصلا نمیدانیم چه کسی ارز میخرد، چه مقدار میخرد و چرا میخرد؟ بنابراین شاهد شکلگیری تقاضای بیرویه و در نهایت کمبود ارز هستیم.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه افزود: در این شرایط رهاشده، فضا برای سوءاستفاده دلالها باز میشود و آنها از نوسانهای بازار سود هنگفت میبرند. به عنوان مثلال یک دلال هفته گذشته ۱۰۰۰ دلار با نرخ ۱۰۰ هزار تومان خریده است و این هفته قیمت دلار به ۱۰۴ هزار تومان رسیده است! کدام تجارت تا این حد سودآوری کوتاهمدت دارد؟ وقتی در کشور بازار قاچاق ۲۵ میلیارد دلاری داریم چه کسی از آن صرف نظر میکند؟
ابزارهای قانونی برای کنترل بازار، بازدارنده نیستند
صمصامی در تحلیل این آسیب اقتصادی گفت: متاسفانه نتوانستیم ابزارهای لازم را برای ثبات بازار در برابر این موجها ایجاد کنیم . علاوه بر این ابزارهای قانونی ما نه تنها این اجازه را نمیدهد بلکه خود آنها موج ایجاد میکنند. وقتی وزیر اقتصاد میگوید قانون «مبارزه با قاچاق کالا» - که یک قانون بسیار مترقی است – بر اساس «دروغ اول» نوشته شده است؛ چه انتظاری از ایجاد ثبات در بازار دارید؟ توقع دارید وقتی بحث اسنپبک مطرح میشود، قیمت ارز، طلا و سکه افزایش پیدا نکند؟
وی در پاسخ به این شائبه که دولت از طریق نوسانات، ارز مورد نیاز خود را تامین میکند و به همین علت تمایلی برای کنترل بازار ندارد! گفت: دولت با کمبود ارز مواجه نیست زیرا سال گذشته ۵۰ میلیارد دلار درآمد نفتی و ۵۷ میلیارد درآمد صادرات غیرنفتی داشتیم. از ۵۷ میلیارد دلار غیرنفتی ۲۰ میلیارد دلار به کشور بازنگشته است. از سوی دیگر سال گذشته در مجموع ۷۴ میلیارد واردات داشتیم، پس درآمدهای ارزی ما به اندازه کافی هست و مشکل در نحوه مدیریت است.
دولت ارز لازم برای تامین نیازهای مردم را دارد
وی در ادامه با تاکید بر اینکه مصارف ارزی ما رقمی در حدود ۷۱ تا ۷۲ میلیارد دلار است، گفت: کمبود ارز ناشی از انتظارات است زیرا اشخاص میخواهند دلار را جایگزین ریال کنند تا احتمالا در آینده آسیب کمتری ببینند و تقاضا بالا میرود.
صمصامی در واکنش به پرسشی درباره میزان تاثیر اخلال بیگانگان در مبادی تامین ارز کشور مانند بازارهای هرات، اربیل و سلیمانیه در آستانه فعالسازی احتمالی اسنپبک گفت: مشکل اصلی بازار ارز به مدیریت داخلی بازمیگردد. اسنپبکهای داخلی ما را به این وضعیت رساندهاند. ما انواع و اقسام اسنپبکهای داخلی را به خودمان تحمیل کردهایم؛ بنابراین مشکل اصلی ما اسنپبک داخلی است نه خارجی. تا نظام ارزی و حکمرانی ریال اصلاح نشود حتی اگر تحریمها برداشته نشود و اسنپبک نیز فعال نشود، شرایط بازار تغییر نمیکند.
انتهای پیام/
نظر شما