به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری ایسکانیوز؛ تورم به وضعیتی اطلاق می‌شود که سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات در یک اقتصاد طی یک دوره زمانی مشخص (عموماً یک‌ساله) به‌طور مداوم و مستمر افزایش یابد. نکته حائز اهمیت آن است که هر نوع افزایش قیمتی را نمی‌توان تورم در نظر گرفت؛ چراکه عنصر زمان و استمرار افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در تعریف تورم از اهمیت زیادی برخوردار است. از همین رو اگر سطح عمومی قیمت‌ها تنها در یک دوره خاص و برای یک‌بار افزایش یابد و سپس این روند صعودی قطع شود، به این فرآیند تورم گفته نمی‌شود. لذا سطح عمومی قیمت-ها باید به‌صورت مداوم در طول زمان افزایش یابد تا بتوان آن را تورم تلقی نمود.

انواع تورم

به‌طورکلی تورم را به لحاظ شدت افزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌توان به سه نوع تقسیم-بندی نمود:
1- تورم خفیف و خزنده: افزایش کند و ملایم قیمت‌ها در طول زمان را تورم خفیف یا خزنده می‌گویند. از ویژگی‌های بارز این نوع تورم آن است که معمولاً رشد یک‌رقمی سطح عمومی قیمت‌ها را در سال به دنبال دارد.
2- تورم شدید یا تازنده: هنگامی‌که آهنگ سرعت رشد قیمت‌ها شدید باشد، آن را تورم شدید یا تازنده تلقی می‌نمایند. نرخ‌های تورم بالاتر از 10 درصد را اغلب تورم شدید در نظر می‌گیرند.
3- تورم بسیار شدید یا ابرتورم: در شرایطی که رشد قیمت‌ها بسیار سریع و لجام‌گسیخته باشد و به‌نوعی بالاتر از 50 درصد در ماه باشد، آن را تورم بسیار شدید یا ابرتورم می‌نامند.

راه های مبارزه با تورم:

این راه ها به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند:
۱- سیاست های پولی و مالی: هدف این روش محدود کردن تقاضای کل است. این کار از طریق جمع آوری پول به شکل سرمایه های غیر نقدی صورت می گیرد (سیاست های انقباضی).
۲- سیاست های درآمدی: که در آن با دخالت مستقیم در بازار و عوامل تولید کننده تورم کنترل می شود. این روش کاربردی نیست زیرا در آن مناطق زیادی نیاز به اصلاح دارند.

مزایای تورم

تورم در حدود ۲ الی ۳ درصد نه تنها مضر نیست بلکه نشانه توسعه اقتصادی کشور می‌باشد از دیگر مزایای تورم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  در ابتدا قدرت خرید پول پایین می‌آید، ولی بعد از آن میزان تولید بالا می‌رود تا با رسیدن به ثبات به حالت طبیعی خود باز گردد، بنابراین این باعث افزایش تولید داخلی در کشور می‌شود.
•  در بیشترین حد تورم کارخانه‌ها و موسسه‌ها و برنامه‌های اساسی و اقتصادی شکل می‌گیرند.
•  در آخر باید اشاره کرد که فرهنگ تولید به کمک فشار تورم توسعه و گسترش پیدا می‌کند.

 معایب تورم برای نظام کشورها

•  افزایش تورم باعث بی ارزش شدن پول ملی کشور می‌شود.
•  تولید کنندگان از خریدن مواد اولیه کالاها خودداری کرده و سرمایه خود را صرف این کار نمی‌کنند، چرا که در این دوران کارهای دلالی بسیار رواج پیدا می‌کند، به همین خاطر تولیدکنندگان یا بیکار می‌شوند و یا روی به کار دلالی می‌آورند تا بتوانند اندک درآمدی از این راه داشته باشند.
•   در زمانی که با افزایش تورم مواجه هستیم، درآمد به صورت ناعادلانه‌ای تقسیم می‌شود؛ افرادی که در ابتدا سرمایه‌های غیر نقدی زیادی دارند، با افزایش تورم و گذر زمان، سرمایه آن‌ها هم افزایش پیدا میکند و ثروتمندان را ثروتمندتر می‌کند، در مقابل افرادی که در ابتدا سرمایه کمی و یا نقدی دارند، به مرور زمان با افزایش تورم سرمایه خود را از دست میدهند و روز به روز ضعیف‌تر و فقیرتر می‌شوند.
•  تورم موجب افزایش قیمت اجناس در تجارت بین المللی می‌شود که نتیجه آن، کاهش میزان صادرات و افزایش واردات در کشور است.

دلایل اقتصادی ایجاد تورم

•  ۱. واردات بی‌اساس
•  ۲. اعتبارات بانکی بیش از حد
•  ۳. بی توجهی به بخش تولید
•  ۴. افزایش حجم پول در حال گردش
•  ۵. صنایع مونتاژ
•  ۶. ناسالم بودن نظام توزیع
•  ۷. وجود دلالان و واسطه‌ها در اقتصاد کشور
•  ۸. صدور کالاهای مورد نیاز جامعه در خارج
•  ۹. افزایش بی از اندازه‌ی هزینه‌های دولت
•  ۱۰. هماهنگ نبودن بخش‌های مختلف تولید

دلایل غیراقتصادی ایجاد تورم

•  ۱. ترس از آینده
•  ۲. وقوع حوادث اجتماعی یا سیاسی مانند: جنگ، کودتا و...
•  ۳. ترویج فرهنگ مصرف‌گرایی
•  ۴. بلایای طبیعی مانند: سیل، زلزله، خشکسالی و...
•  ۵. سودجویی و منفعت طلبی بیش از حد اعضای جوامع

آیا تاکنون کشوری توانسته است تورم را به طور کامل ریشه کن کند؟

بله یکی از این کشور ها آلمان است. آلمان در بازسازی اقتصادی به این نکات توجه کرده است:
۱- طراحی نظام اقتصادی و اجتماعی بازار با در نظر گرفتن تعادل اجتماعی، بر پایه اخلاق مسیحی و انسانگرایانه.
۲- معیار اساسی اقتصاد برای انسان¬ها، نه انسان¬ها برای اقتصاد.
۳- تکیه بر این امر که در جو سرشار از ثبات پولی رشد اقتصادی مطمئن تر تحقق می یابد.
۴- قدرت خرید حداقل درآمد را تثبیت کردند.
۵- اهمیت دادن به توزیع درآمد عادلانه.
۶- اعمال سیستم جامع و موثر بیمه های اجتماعی: آلمانی ها بدین منظور بیش از ۱۵درصد ارزش تولید ملی را پس از جنگ به این امر اختصاص دادند.
۷- حاکمیت مربع سحرآمیز ثبات پولی، اشتغال کامل، تعادل تراز پرداخت ها، تناسب در توزیع درآمدها.
۸- خارج نمودن پول بیش از ظرفیت تولیدی: طراحان اقتصادی در ۱۹۴۸ با رفورم پولی، پول موجود در دست مردم را از ۱۰۰ واحد به ۵/۶ واحد تنزل دادند.

 بر اساس این گزارش؛ مرکز آمار ایران روز سه‌شنبه اول تیرماه خبر داد که تورم ۱۲ ماه منتهی به خرداد امسال نسبت به دور مشابه پارسال به ۴۳ درصد رسیده است. دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در خرداد ماه ١٤٠٠ برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ٤٢,٣ درصد برای دهک ششم تا ٤٩.١ درصد برای دهک دهم است.

بر اساس ارزیابی صندوق بین‌المللی پول، ایران در سال ۹۹ پس از ونزوئلا، زیمبابوه، سودان، سورینام و لبنان بیشترین نرخ تورم را در جهان داشته است و امسال نیز وضعیت کشور بدتر خواهد شد.
طبق آمارهای منتشرشده از سوی بانک مرکزی ایران و گزارش‌های وضعیت اقتصاد کلان کشور، سطح نقدینگی از 3700هزار میلیارد تومان عبور کرده است و پایه پولی با رشدی بیش از 9درصدی در سه ماه ابتدایی امسال وارد کانال 500 هزار میلیارد تومانی شده است.

چندی قبل، عبدالناصر همتی، رئیس پیشین بانک مرکزی ایران در اظهاراتی اعلام کرد که دولت به‌منظور تامین حقوق کارکنان خود در اردیبهشت‌ماه دست به استفاده از تنخواه خود نزد بانک مرکزی زده است.

تنخواه‌گردان بخشی از ترازنامه بانک مرکزی است و به این معناست که دولت و وزارت امور اقتصادی و دارایی برای تامین هزینه‌های خود می‌توانند از منابع بانک مرکزی استفاده کنند و تا پایان سال فرصت دارند آن را به بانک مرکزی بازپرداخت کنند.

معنای ساده سخنان رئیس سابق بانک مرکزی این است که دولت برای پرداخت دستمزد کارمندان خود پول چاپ کرده است.

این اقدامات دولت ایران به صعودی شدن دوباره روند قیمت کالاها و خدمات انجامیده و به افزایشی شدن انتظارات تورمی دامن زده است.

صاحب‌نظران اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند اگر رشد پایه پولی در ایران با سرعت سه ماه ابتدایی امسال به رشد خود ادامه دهد، در پایان امسال پایه پولی بیش از 42درصد افزایش خواهد داشت که می‌تواند تبعات تورمی چشم‌گیری از خود به جا بگذارد.

البته چندی پیش حسن روحانی، رئیس‌جمهوری سابق ایران، در آستانه سال خورشیدی جدید اعلام کرده بود که «تورم را کنترل کردیم و نگذاشتیم اوضاع کشور ونزوئلایی شود.»

این رشد نرخ تورم سالیانه در ایران، در حالی به‌وقوع می‌پیوندد که بر اساس گزارش روزنامه «دنیای اقتصاد» در خرداد 99، هدف تورمی بانک مرکزی ایران 22 درصد بوده است. اما اکنون رقم تورم اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران، بیش از دو برابر چارچوب هدف‌گذاری شده نرخ تورم از سوی بانک مرکزی است.

پایان پیام/