به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری ایسکانیوز، امروز 21 شهریور برابر با 12 سپتامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

بیشتر بخوانبد:

20 شهریور؛ در تاریخ چه گذشت؟

رویدادها:

492 پیش از میلاد - تصرف تراکیه برای ایران

12 سپتامبر سال 492 پیش از میلاد «مردونیا ــ مردونیه» ژنرال ایرانی که از سوی داریوش مامور حل مسئله منطقه ایونی (یونانی نژاد های آناتولی و جزایر دریای اژه) شده بود تراکیه را تصرف کرد (تراکیا، منطقه وسیعی در اروپای جنوبی است که غرب و شرق و جنوب آن را سه دریای سیاه، اژه و مرمره محدود می کنند و اینک در سه کشور ترکیه، بلغارستان و یونان قرار گرفته است ـ استانبول اروپا در تراکیه قرار دارد). مردونیا که داماد داریوش و شوهر آرتوزوسترا (تلفظ، یونانی است) بود پس از عبور از هلس پونت (داردانل) تراکیه را متصرف شده بود. تراکیه تا زمان فیلیپ دوم (پدر اسکندر) به مدت دهها سال جزیی از قلمرو ایران بود. مردونیه، در اصل از جانب داریوش مامور شده بود که مسئله ایونی را که مردمش برضد فرمانداران منصوب از جانب ایران شورش کرده و این شورش متناوبا پنج سال طول کشیده بود برای همیشه حل کند. مردونیه در جریان حقیقت یابی خود در محل، متوجه شد که ایونی ها خواهان فرماندار انتخابی هستند. بنابراین، با دمکراتیک شدن این منطقه موافقت کرد و شخصا بر انتخابات شهرها و جزایر ایونی نظارت کرد. وی همچنین متوجه شده بود که قسمتی از شورش، نتیجه تحریک ایونی ها از جانب آتنی ها است و برای حل این مسئله، از هلس پونیت گذشت و تراکیه را تصرف کرد.

در ایران باستان و تا پایان دوران ساسانیان حاکم ایالت را ساتراپ (نگهبان و حافظ ایالت ـ شهربان و شهریار) می خواندند و واژه فرماندار (کسی که دارای فرمان شاه برای اداره شهر است) مربوط به دوران معاصر است. واژه استاندار، از لحاظ دمکراسی می تواند قابل قبول باشد، ولی فرماندار، مگر این که انتخابی باشد و اکثریت مردم با آراء خود به او «فرمان» اداره شهرستان را داده باشند، کمی نامانوس و غیر دمکراتیک به نظر می رسد. می دانیم که الیور کرمول انگلیسی هم که کتاب های هردوت را خوانده بود پس از برکنارکردن پادشاه انگلستان خود را «محافظ ـ نگهبان» کشور لقب داد.

1299 - شهادت روحانی مبارز شیخ محمد خیابانی

روحانی مجاهد، شیخ محمد خیابانی در سال 1259 ش (1297 ق) در خامنه در نزدیکی تبریز متولد شد. وی پس از فراگیری علوم مقدماتی، از محضر حضرات آیات سید ابوالحسن انگجی و میرزا عبدالعلی، فقه و اصول و هیئت و نجوم را آموخت و پس از مدتی به تدریس پرداخت. زندگی شیخ محمد خیابانی پس از پیروزی مشروطه در سال 1285 ش، با تأسیس انجمن ایالتی در تبریز، وارد مرحله تازه‏ای گردید و در جریان محاصره تبریز، در دفاع از شهر نقش مهمی ایفا کرد. در زمان خیابانی اوضاع جهان اسلام و به ویژه ایران، به خاطر دخالت‏های بیگانگان از جمله روسیه، انگلیس و آلمان، بسیار آشفته و تأسف‏انگیز بود. پس از خلع محمدعلی شاه از سلطنت، خیابانی در سی سالگی به عنوان نماینده مردم تبریز راهی مجلس شورای ملی گردید. او با اولتیماتوم روسیه در مجلس دوم مخالفت کرد و همچنین با قرارداد استعماری وثوق‏الدوله با دولت انگلستان (قرارداد 1919) نیز به مبارزه برخاست.

شیخ محمد خیابانی، از آنجا که حکومت مرکزی را ضعیف و وابسته می‏دید، ایجاد یک تحول اساسی در سیستم حکومت ایران و احیای آزادی را گام نخست برای خانه تکانی ایران و بیرون راندن اشغالگران خارجی می‏دانست. ولی برداشتن گام اول را از طریق مذاکره سیاسی امکانپذیر نمی‏شمرد و تنها راه را در قیام و مقاومت دلیرانه در برابر استبداد و دخالت خارجی می‏دانست. از این رو، بعد از قبول قرارداد 1919 م از سوی دولت ایران، در تبریز دست به قیام زد. وی در جریان این قیام که از 17 فروردین 1299 شمسی، آغاز شد، نهادهای دولتی تبریز را به تصرف خود درآورد و شهر را از دست دولتیان خارج ساخت. قیام پیروزمندانه مردم تبریز به رهبری شیخ محمد خیابانی، بیش از پنج ماه ادامه داشت اما به دلیل خیانت کسانی که قول همکاری داده بودند، کم بودن نیروها و حضور قوای قزاقخانه در کنار شهر تبریز و همکاری آن‏ها با حکومت مرکزی، این قیام به شکست منجر شد. سرانجام با ورود نیروهای دولتی، قزاقان به فرمان مُخبرالسلطنه فرستاده ویژه مشیرالدوله، صدراعظم وقت، شیخ محمد خیابانی را در 21 شهریور 1299 برابر با 29 ذی‏حجه 1338ق در چهل سالگی به شهادت رساندند و او را در گورستان سید حمزه تبریز به خاک سپردند. بعدها، آن گورستان به مدرسه تبدیل شد و پس از ویرانی مدرسه، مقبره خیابانی هم از بین رفت.

1339 ش - انتخابات مُرداد 1339 و محبوبیت خواننده زنی که بیشترین آرا را آورد!

محبوبیت بانو دلکش (خواننده وقت و متوفی در 79 سالگی در شهریور 1383 = 2 سپتامبر 2004) در میان مردم تا آن اندازه بود که در انتخابات امُردادما 1339 در حوزه رای گیری جنوب شرقی تهران (محله امامزاده حسن و خزانه) بیشترین آراء را به نام او به صندوق ریخته بودند، حال آن که وی نامزد انتخابات نبود و در آن زمان، زنان هنوز حق شرکت در انتخابات را به دست نیاورده بودند. [در ایران وقت لیست نامزدهای ثبت نام شده به متصدیان صندوقهای رای گیری داده نمی شد، آراء با دست نوشته می شد و چون محرمانه و اصطلاحا مخفی بود، متصدی صندوق متوجه نمی شد که آیا رای به نامزد ثبت نام کرده داده شده یا هرکس را که رای دهنده خواسته].

در آن سال (روز انتخابات که 26 امُرداد بود) سردبیر روزنامه اطلاعات به هر خبرنگار پوشش اخبار رای گیری گوشه ای از شهررا سپرد. در محله امامزاده حسن، محل یکی از صندوقهای رای گیری دبستان دولتی شاه آباد بود. در اینجا، از هرکس که پس از انداختن رای خود در صندوق از ساختمان خارج می شد و می پرسیدم به چه کسانی رای داده بود می گفت که به بانو دلکش هم رای داده بود. برای آنان که سواد نداشتند قهوه چی محل که آنجا بود نام هر نامزدی را که می گفتند می نوشت و از دهان تقریبا همه اینان نام دلکش بیرون می آمد که اسم شناسنامه ای اش (عصمت باقرزاده) را هم نمی دانستند و فقط «دلکش» می نوشتند. پس از قرائت آراء هم معلوم شد که بانو دلکش در آن منطقه آراء بیشتری آورده بود که این آراء قاعدتا به دور ریخته شد. بعدا و کلّا به این دوره مجلس (دوره بیستم) ایراد وارد آمد و از نمایندگان خواسته شد که کناره گیری کنند و انتخابات تجدید شد.

اواخر دهه 1330، مجید دوامی (متوفی در اروپا) سردبیر وقت اطلاعات هفتگی [بعدا مجله های روشنفکر و زن روز و قبلا سردبیر روزنامه اطلاعات و پیش همه این سمت ها، یک خبرنگار پارلمانی] در مطلبی در آن مجله، بانو دلکش را با یک خواننده دیگر (بانو مرضیه) مقایسه و ضعیف تر توصیف کرده بود که هواداران دلکش پس از انتشار مجله به ساختمان موسسه اطلاعات هجوم بردند و می خواستند آن را ویران سازند.

دلکش (متوفی) از جمله خوانندگانی بود که پس از انقلاب، بمانند دیگران ترک وطن نکرد و تا پایان عمر در تهران ماند.

1944 - امضای قرارداد اشغال آلمان توسط متفقین در لندن

نمایندگان امریکا، انگلستان و شوروی قرارداد اشغال آلمان را درلندن امضا کردند. این قرارداد زمانی امضا شد که جنگ جهانی دوم هنوز خاتمه نیافته بود. پس ازانعقاد قرارداد اشغال آلمان، متفقین حملات هماهنگ خود را ازغرب و شرق آغازکردند و خطوط دفاعی آلمان نازی را درهم شکستند. درسال 1945 میلادی آلمان بطورکامل ازمتفقین شکست خورد و فرماندهان متفقین زمام امور آلمان را دربرلین بدست گرفتند. گفتنی است که برلین به لحاظ موقعیت خاص خود منطه بین المللی و آزاد اعلام شد.

1955 - اصابت اولین موشک شوروی به ماه در تاریخ تحقیقات فضایی

برای اولین بار در تاریخ تحقیقات فضایی ،یکی از موشکهای آمریکایی که به قصد فرود در کره ماه پرتاب شده بود ،در نقطهای که تعیین شده بود به کره ماه اصابت کرد و این عمل 5 سال بعد از اصابت اولین موشک روسیه به ماه اتفاق افتاد .موشک روسیه روز 12 سپتامبر 1955 میلادی به ماه اصابت کرده بود .موشک آمریکایی که در این روز به ماه اصابت کرد" رنجر هفتم "نام داشت.

1960 - روزی که با ایجاد Opec موافقت شد

12 سپتامبر 1960 کشورهای صادر کننده نفت با هدف محافظت از منافع خود با تاسیس سازمان واحدی موافقت کردند که به اختصار «اوپک» نامیده می شود و هنوز باقی است. این توافق در پایان مذاکرات نمایندگان این کشورها در بغداد حاصل شد. در دهه های اخیر افزایش کشورهای صادر کننده نفت که خارج از این سازمان قرار گرفته اند رو به افزایش بوده و اوپک مجبور است که برای حفظ بهای نفت خام با آنها که در صدرشان روسیه قرار گرفته است کنار آید. با وجود این، دولتهای عضو اوپک که سران برخی از آنها وابستگی های خارجی دارند با سایر اعضای این سازمان هماهنگی کامل ندارند.

1974 - یک کودتای نظامیان چپگرا حکومت هایله سلاسی را در اتیوپی (حبشه) سرنگون ساخت و به عمر نظام سلطنتی هزاران ساله این کشور پایان داد.

انتهای پیام/