به گزارش گروه علم و فناوری باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)؛ مجمع اقتصاد جهانی گزارش داده که دانشمندان پس از شناسایی چندین مورد از نوع جدید کووید ۱۹، در حال مطالعه روی پیامدهای بالقوه آن هستند و معتقدند که یک «صورت فلکی بسیار غیرمعمول» از جهش‌های این ویروس وجود دارد. دانشمندان نگران این هستند که نوع جدید از پاسخ سیستم ایمنی بدن فرار کند و میزان انتقال آن افزایش یابد. این دانشمندان بخشی از یک شبکه جهانی از محققان دولتی و دانشگاهیان هستند که در جستجوی گونه‌های جدید کووید ۱۹ تلاش می‌کنند.

ویروس‌ها انگل‌های میکروسکوپی‌ای هستند که نمی‌توانند برای مدت طولانی خارج از بدن جاندار میزبان زنده بمانند. آنها بسیار کوچک‌تر از باکتری‌ها هستند؛ مثلا ویروس فلج اطفال ۱۰ هزار برابر کوچک‌تر از یک دانه نمک است. با این حال، ویروس‌ها DNA یا RNA مخصوص به خود را دارند که اجزای سازنده حیات آنها به شمار می‌آید. این ویژگی به دانشمندان امکان می‌دهد که اشکال جدید جهش‌ را شناسایی کنند. دانشمندان تاکنون چهار نوع ویروس سارس-کووید ۲ -ویروسی که باعث بروز کووید ۱۹ شد- را شناسایی کرده‌اند که در رده نگران‌کننده‌ها طبقه‌بندی شده‌اند، زیرا هم راحت‌تر منتقل می‌شوند، هم بدخیم‌تر هستند و هم نسبت به واکسن‌ها مقاوم‌تر هستند.

پس جهش‌ها چگونه شناسایی می‌شوند؟

نوع بریتانیایی کووید ۱۹ یا جهش آلفا برای اولین بار در کنت، در جنوب شرقی انگلستان، در ماه سپتامبر ۲۰۲۰ مشاهده شد. دکتر میرا چاند یکی از اپیدمیولوژیست‌هایی (همه‌گیر شناس) بود که وضعیت این جهش را زیر نظر داشت. او در پستی در وب‌سایت رسمی وزارت بهداشت انگلیس اعلام کرد: با مشاهده این نوع ویروس بلافاصله متوجه شدیم که با نوع بسیار نگران‌کننده‌ای مواجه هستیم.

او همچنین گفت: زمانی که به نمونه‌ها نگاه می‌کردیم، انتظار داشتیم که تعداد زیادی خوشه‌های ریز متشکل از چندین جهش را ببینیم که کمی متفاوت هستند. اما زمانی که نوع آلفا را مشاهده کردیم، متوجه شدیم که حدود ۵۰ درصد از نمونه‌ها کاملا مشابه هستند و یک خوشه عظیم را تشکیل داده‌اند.

بنابراین، به سرعت تیمی از متخصصان برای مطالعه ویژگی‌های نمونه آلفا تشکیل شد، اما آنها با یک مشکل بزرگ مواجه بودند. به نمونه‌های کافی تحت توالی ژنوم کامل دسترسی نداشتند. با این حال، سه ماه بعد با واقعیت غیرمنتظره‌ای روبرو شدند. محققان یک آزمایشگاه محلی که روزانه هزاران نمونه را آزمایش می‌کردند، متوجه مشکلی شدند. آنها در آزمایش‌های خود روی ویروس کووید ۱۹ نتوانستند ژنی را که انتظارش را داشتند، پیدا کنند و بعدها مشخص شد که ژن گم شده مشخصه نوع جدید کووید است.

چاند می‌گوید: در ابتدا تصور می‌شد که مشکلی در آزمایش آنها وجود دارد. روش آزمایشی آنها جواب نمی‌داد و تعداد آزمایش‌های غیرقابل قبول به شدت در حال افزایش بود. آنجا بود که متوجه واقعیت نوع جدید کووید شدیم و این گامی بزرگ در راستای شناخت این ویروس عجیب و غریب بود. در همین آزمایش‌ها بود که متوجه شدیم نوع آلفا با سرعت بسیاری گسترش می‌یابد. 

آیا همه جهش‌ها خطرناکند؟

از نظر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا، جهش‌ها «تغییر در کد ژنتیکی یک ویروس که به طور طبیعی در طول زمان و هنگامی که حیوان یا انسانی را آلوده می‌کند، رخ می‌دهد» تعریف می‌شود.

پروفسور استوارت ری، از دانشکده پزشکی دانشگاه جانز هاپکینز، می‌گوید: بیشتر تغییرات ژنتیکی که در این ویروس مشاهده می‌کنیم، مانند زخم‌هایی است که روی بدن افراد در طول زندگی ایجاد می‌شود؛ مثل علائم تصادف جاده‌ای که اکثر آنها اهمیت یا نقش عملکردی زیادی ندارند.

وی می‌افزاید: زمانی که شواهد به اندازه کافی قوی باشد که یک تغییر ژنتیکی ویروسی باعث تغییر در رفتار ویروس شود، بینش جدیدی در مورد نحوه عملکرد این ویروس به دست می‌آوریم، اما در حال حاضر نمی‌دانیم که کدام یک از این جهش‌ها خطرناکند.

آیا واکسن‌ها در برابر انواع جهش‌ها از ما محافظت می‌کنند؟

هنوز جواب دادن به این سوال که آیا واکسن‌ها سطح محافظتی مناسبی را در مقابل ویروس کووید ۱۹ ارائه می‌دهند یا خیر، خیلی زود است. اما سازندگان واکسن، مانند فایزر، خود را برای سناریویی آماده کرده‌اند که در آن یک نوع جدید کووید می‌تواند از مصونیت ایجاد شده توسط واکسن‌های موجود و عفونت قبلی فرار کند. با این حال، واکسن‌های موجود همچنان در برابر انواع دیگر مانند دلتا از ما محافظت می‌کنند.

دکتر سومیا سوامیناتان، دانشمند ارشد سازمان بهداشت جهانی، در این مورد می‌گوید: خبر خوب این است که همه واکسن‌های فهرست شده در لیست WHO از ابتلا به بیماری شدید، بستری شدن در بیمارستان و مرگ ناشی از نوع دلتا محافظت می‌کنند.