حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران درباره علت مناقشات اوکراین، اظهار کرد: استقرار نیروهای روسیه در مرزهای اوکراین از حدود دو ماه پیش آغاز شده است. دلیل اصلی آن هم این است که روسیه می‌خواهد به اوکراین نشان دهد که مخالف جدی پیوستن این کشور به ناتو است؛ زیرا پیوستن اوکراین به ناتو یک تهدید امنیت ملی برای روسیه محسوب می‌شود. اوکراین هم معتقد است که یک کشور مستقل بوده و نمی‌خواهد کشورهای دیگر عضویت آن را در یک سازمان تعیین کنند.

وی در ادامه گفت: مسئله مهم برای روسیه این است که عضویت اوکراین در ناتو و استقرار تجهیزات نظامی ناتو در این کشور برای روسیه یک تهدید محسوب می‌شود. حفظ استقلال هر کشوری مهم است ولی مشکل از جایی شروع می‌شود که یک کشور تصمیمی بگیرد که منجر به تهدید همسایه‌اش شود. این بحران در واقع از سال ۲۰۱۴ که روسیه تصمیم گرفت کریمه را اشغال کند، آغاز شد. روسیه در سال ۱۷۸۶ کریمه را از تسلط امپراطوری عثمانی خارج کرده‌ بود و این منطقه بخشی از متصرفات روسیه محسوب می‌شد.

وی افزود: در سال ۱۹۵۴ خورشچف دبیر کل حزب کمونیست شوروری که اوکراینی تبار بود؛ این منطقه را به اوکراین واگذار کرد. در آن زمان چون اوکراین بخشی از شوروی بود مشکلی رخ نداد. امروز هم روسیه مدعی است ما اعاده حاکمیت کرده‌ایم و بحث اشغال مطرح نیست. در سال ۲۰۱۴ هم یک همه‌پرسی برگزار شد و مردم آن منطقه نشان دادند مایل‌اند به روسیه برگردند. در واقع درباره کریمه روسیه توجیهات خودش را دارد.

بهشتی‌پور با تاکید بر نقش آمریکا و انگلیس در تشدید تنش‌ها افزود: این دو کشور به دنبال تحریک کردن اوکراین برای درگیر شدن با روسیه هستند. این کشورها در رسانه‌های خود مطرح می‌کنند که روسیه می‌خواهد به اوکراین حمله کند؛ گویی از ورود روسیه به جنگ و باتلاق اوکراین استقبال می‌کنند! روسیه شاید به‌راحتی بتواند تا کیف هم پیشروی کند، ولی ماندن در اوکراین هزینه‌های زیادی برای این کشور در پی خواهد داشت.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به وضعیت جغرافیایی و جمعیتی اوکراین گفت: بیشتر جمعیت دو استان لوهانسک و دونتسک که در شرق اوکراین و هم‌مرز با روسیه هستند روس‌تبارند؛ یعنی از جمعیت ۴۳ میلیون نفری اوکراین حدود ۷ میلیون نفر روس‌تبارند. این افراد تابعیت اوکراین را دارند اما از سال ۲۰۱۴ به بعد این دو استان خودمختار شدند که به کل آن منطقه «دونباس» می‌گویند. پس ما شاهد یک جنگ نیابتی هستیم؛ به‌طوری‌که این دو استان به نیابت از روسیه می‌جنگند و بعضی گروه‌ها هم با شعار اعاده حاکمیت برای اوکراین می‌جنگند.  

وی سپس به ضرر اوکراین و روسیه از این تنش‌ها اشاره کرد و افزود: در این مدت که بحث جنگ بوده میلیون‌ها دلار سرمایه از اوکراین خارج شده به‌طوری‌که زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین هم گفته کسی نباید به ما بگوید می‌خواهد جنگ شود؛ جنگ شده ولی یک جنگ اقتصادی که با فرار سرمایه و نخبگان، اوکراین در حال نابودی است. البته روسیه هم اقتصاد قوی ندارد و هزینه‌های سنگینی برای این مانورها می‌پردازد. بنابراین چنین جنگی فقط به نفع آمریکا و انگلیس است که به دنبال توقف طرح ارسال گاز از روسیه به اروپا هستند.

بهشتی پور در واکنش به ادعای برخی تحلیلگران مبنی بر احتمال وقوع جنگ جهانی سوم در صورت شعله‌ور شدن جنگ در آن منطقه گفت: روسیه یک قدرت هسته‌ای است و بایدن، رئیس جمهور آمریکا هم گفت؛ اگر روسیه به اوکراین حمله کند ما اقدام نظامی نخواهیم کرد؛ زیرا عملا جنگ جهانی سوم آغاز می‌شود چون دو کشور هسته‌ای با یکدیگر درگیر می‌شوند. پس منافع آمریکا و روسیه، درگیری نظامی مستقیم با یکدیگر نیست. بنابراین من فکر می‌کنم حداکثر شاهد یک جنگ نیابتی بین جدایی‌طلبان منطقه دونباس با طرفداران دولت مرکزی در اوکراین خواهیم بود.

وی با اشاره به کم بودن احتمال وقوع یک جنگ فراگیر افزود: اگر شاهد یک جنگ فراگیر باشیم؛ این نبرد محدود به روسیه و اوکراین نخواهد بود و حتما به یک جنگ منطقه‌ای تبدیل خواهد شد. مثلا لهستان که همسایه غربی اوکراین است و یا جمهوری‌های بالتیک مثل لیتوانی، لتونی، استونی و حتی فرانسه و آلمان به دلیل مشکلات ناشی از بحران انرژی همگی درگیر این نبرد منطقه‌ای خواهند شد.

این کارشناس مسائل اوراسیا و قفقاز ادامه داد: به دلیل اینکه ۴۰ درصد گاز اروپا توسط روسیه تامین می‌شود، توقف آن در فصل زمستان تبدیل به یک بحران بزرگ در این قاره خواهد شد. بنابراین منافع روسیه، اوکراین، فرانسه و آلمان به عنوان بازیگران اصلی ایجاب می‌کند تا جنگی رخ ندهد اما آمریکا و انگلیس بر طبل جنگ می‌کوبند. این دو کشور می‌خواهند فشار سنگینی به روسیه وارد کندد؛ این مسئله هم بهانه خوبی برای عضویت اوکراین در ناتو است و هم اینکه پروژه نورد استریم۲ متوقف می‌شود.  

وی در پایان با تاکید مجدد بر نقش انگلیس در بحران اوکراین تصریح کرد: گاز انگلیس از روسیه تامین نمی‌شود چون این کشور یک جزیره است. گاز این کشور از نروژ تامین شده پس بحران انرژی، آسیبی به انگلیس نمی‌زند؛ زیرا خودش هم صادرکننده گاز است. انگلیس از زمانی‌که از اتحادیه اروپا خارج شده، به آمریکا بسیار نزدیک شده است تا با درگیرکردن روسیه در جنگ، هم مرزهای ناتو را به غرب روسیه گسترش دهند و هم پروژه نورد استریم ۲ را متوقف کنند.  

انتهای پیام/

خبرنگار: بهنام مجدی‌زاده