گروه سیاسی ایسکانیوز- این روزها هر شهروند ایرانی با زیست در جنگ جهانی رسانه، تمام ارکان زندگی خود را در معرض تهدید می بیند و نتیجه آن به صورت مستقیم یا غیر مستقیم منجر به شکل گیری یک سئوال می شود؛ چرا با این حجم از فشارهای متنوع که نظام سلطه علیه جمهوری اسلامی ایران در یک جنگ هیبریدی تمام عیار وارد می کند خبری از تغییر نظام نیست؟

برای پاسخ به این سئوال لازم است در ابتدا نسبت به مقوله سرمایه اجتماعی، قدمت و سطوح آن اندکی مطالعه کنیم این موضوع که عمری به اندازه تاریخ حکمرانی و تشکیل هسته های اولیه شکل گیری جوامع دارد دارای سطوح خرد، میانه و کلان در سطح هر حکومتی ست شاید بتوان گفت شروع پرداختن به این مقوله  در اندیشه های مدرن، ریشه در آرای کارل مارکس و توجه وی به مفهوم سرمایه دارد، اندیشمندانی مانند شولتز به مفهوم سرمایه انسانی، بوردیو به سرمایه فرهنگی و پنتام و بوردیو به مفهوم سرمایه اجتماعی پرداخته اند و به آن صورت بندی نظری داده اند؛ اما وضعیت سرمایه اجتماعی نظام جمهوری اسلامی بعد از پشت سر قرار دادن چهار دهه از عمر خود، در سطوح خرد، کلان و میانه به چه شکلی ست؟

پاسخ به این سئوال به تعداد افراد این سرزمین متفاوت خواهد بود این پاسخ ها متناسب با پیش فرض ذهنی افراد در پنداشت از عملکرد نظام در رفع و حل مشکلات، پنداشت در خصوص موفقیت نهادی در اجرای وظایف نهادی، پنداشت از نکویی جامعه و ارزیابی آینده و نبود فساد و جرم، کاملا متفاوت خواهد بود ولی آنچه که در بین غالب مردم علی رغم وجود زمینه اعتراضی به صورت خاصه نسبت به مساله اقتصاد، مشهود است نمود وجود امید به آینده در صورت حل معضلاتی است، که طبیعتا این مفهوم یعنی آنچه که رسانه ها و بعضا طیف های دانشگاهی سعی در انگاره سازی آن برای جامعه دارند را بلا استفاده می نماید واین مفهوم این امر را برای ما تثبیت و مسجل می کند که بیشتر از آنکه با فرسایش شدید سرمایه اجتماعی در کشور روبرو باشیم با بازنمایی ریزشی بودن سرمایه اجتماعی در سطح رسانه های داخلی و خارجی مواجه هستیم.

اما حالا با توجه به وضعیت اغتشاشات در سه ماه گذشته و فشار غیر نرمال نظام سلطه علیه ارکان مختلف زندگی ایرانیان، به نظر می رسد تغییر نظام جمهوری اسلامی بیش از پیش دور از دسترس است و شاید بتوان مهمترین دلیل را وجود سرمایه اجتماعی کلان این نظام دانست؛ بطوریکه کافیست در سه ماه گذشته صرفا اخبار منفی مرتبط با حقوق بشر را سطح رسانه ها دنبال کنیم و ببینید که چگونه افکار عمومی ایران و جهان مورد نشانه گرفته است و نتیجه این پمپاژ در یک نقطه جغرافیایی دیگر چه خواهد شد.

در همین راستا لازم است با بازنمایی نتایج این اخبار، مرور کنیم که چگونه افکار عمومی ایران از بازنمایی وضعیت زندان‌ها، امنیتی کردن جامعه، قصاص مجرمین و ... احساس عدم امنیت و آزادی خواهد کرد و چگونه شاخص مطلوبیت جامعه مورد هجمه قرار خواهد گرفت. همچنین حق آزادی و امنیت به عنوان حقوق اصلی انسان در زندگی شهروندی به گمان این رسانه ها در حال نقض هستند لذا از آن، اینگونه می توان نتیجه گرفت که زندگی در این جامعه سخت می شود و امیدی به آینده آن نیست؛ در نهایت افکار عمومی جهان و ذهنیت آن ها درباره همبستگی و تعاملات جهانی با ایران دچار مشکل خواهد شد و به تبع سرمایه گذاری در ایران و تعاملات سیاسی محدود شده و سرمایه اجتماعی منطقه ای و جهانی ایران کاهش خواهد یافت.
اما آیا به واقع در کنار این حجم از تهدیدات، نتایجی که رسانه های دشمن از این طرح ریزی داشته اند محقق شده است؟ آیا با وجود هم افزا شدن مشکلات اقتصادی در کنار معضلات امنیتی و در مرتبه بعد اجتماعی، دشمن توانسته سرمایه اجتماعی نظام را دچار فرسایش جدی کند؟

به نظر می رسد پاسخ به این سئوالات، بیشتر از آنکه توضیحی باشد عینی است و نمی توان وجود مشکلات اقتصادی و ایرادات و شبهات موجود در جامعه را که بعضا در مهمانی های خانوادگی یا حتی در صفوف خرید،پمپ بنزین یا نانوایی و ...را که وجود دارد، مبنایی برای کاهش سرمایه اجتماعی دانست باید این مشکلات را ناظر به سطح خرد ارزیابی کرد و در همان سطح هم تحلیل کرد.

عموم مردم چه به صورت خودآگاه و چه به صورت ناخودآگاه، پیوند های محکمی با نظام جمهوری اسلامی در حوزه های مختلف از قبیل فرهنگی، ایدئولوژیک، اجتماعی، امنیتی و ... دارند و به قول معروف راه حل را "در زدن زیرمیز" نمی دانند و قائل به حفظ و صیانت نظام  هستند.

در کنار وجود این پیوندها، اکثریت افکار عمومی هم با توجه به تجربه های در دسترس تاریخ معاصر کشور و منطقه، نسبت به مطلوبیت نتایج اقدامات اغتشاگران، تردیدهای جدی دارند که باعث کاهش اثر گذاری و روبه افول رفتن اقدامات دشمن خواهد شد.

*تحلیلگر مسائل سیاسی