به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، چند روز پیش بود که گودبرداری غیراصولی باعث ریزیش ساختمانی سه طبقه در تهران شد و چند نفر جان باختند. از این دست حوادث بارها اتفاق می‌افتند و افراد بی‌گناهی بی‌خبر از همه جا قربانی اهمال‌کاری برخی می‌شوند.
بیشتر بخوانید
تخلفات گسترده در عرصه ساخت و ساز به واسطه فعالیت غیرمتخصص‌ها / حضور مهندس ناظر و مجری صوری است
جلال ملکی سخنگوی آتش‌نشانی تهران درباره دلایل ریزش ساختمان‌های مجاور محل گودبرداری می‌گوید: حوادثی از این دست معمولا به این دلیل است که در آن گودبرداری، ایمن‌سازی لازم و مقاوم‌سازی دیواره‌های کناری انجام نشده است. این ایمن‌سازی‌ها حتما باید تحت نظارت مهندسان انجام شود و اگر عمق گودبرداری زیاد و یا ساختمان مجاور قدیمی است، اهمیت انجام این اصول چند برابر می‌شود. خواهش می‌کنم که پیش از وقوع حوادث این اصول را انجام دهید.
هر نهاد چه مسئولیتی دارد؟
اما کدام نهاد اهمال‌کاری می‌کند که این حوادث رخ می‌دهند؟ براساس دستورالعمل اجرایی گودبرداری‌های ساختمانی مصوب ۱۳۹۱ در گودبرداری‌ها افراد مختلفی دارای مسئولیت هستند. صاحب‌کار یا کارفرما در اجرای گودبرداری موظف است مشخصات فنی املاک مجاور را از شهرداری اخذ کرده و در اختیار طراح قرار دهد.
طراح نیز باید با انجام ارزیابی اولیه خطر گود و تکمیل چک لیست ارزیابی خطر گودبرداری، گزارشی از وضعیت ساختمان‌های مجاور، تحلیل اثرات ایجاد گود بر آنها و در صورت نیاز طراحی عملیات اجرایی محافظت از ساختمان‌های مجاور و روش‌های مقاوم ساختن آنها، در برابر اثرات ناشی از تخریب و گودبرداری مورد نظر، ارائه نقشه‌های اجرایی مربوطه و دستورالعمل‌های اجرایی اقدام کند.
پس از انجام طراحی، نوبت به سازنده می‌رسد تا بر اساس نقشه‌های طراح، اقدام به گودبرداری طبق ضوابط کند. بر اساس ضوابط موجود، در گودهای با خطر زیاد و خطر بسیار زیاد، فقط باید از سازنده حقوقی استفاده شود. سازنده همچنین برای انجام گودبرداری باید پس از بررسی نقشه‌ها و گزارش املاک مجاور، با انتخاب جزئیات روش گودبرداری، استفاده از ماشین‌آلات مناسب، رعایت اصول ایمنی و پایش(مونیتورینگ) ساختمان‌های مجاور براساس نظر طراح یا شرکت خدمات فنی آزمایشگاهی ژئوتکنیک اقدام به گودبرداری کند.
سازنده همچنین موظف است با توجه به‌شرایط پروژه و خطرات احتمالی برای اخذ پوشش بیمه‌ای همجواری‌ها و اشخاص ثالث درخصوص حوادث ناشی از گودبرداری، متناسب با خطر احتمالی اقدام کند و هزینه اخذ بیمه‌نامه‌های مذکور باید در قرارداد اجرای ساختمان منظور شود.
در کنار سازنده، مهندس ناظر نیز باید نظارت بر عملیات اجرای گودبرداری، شامل تدابیر مقاوم‌سازی و رفع خطر ناشی از گودبرداری بر ساختمان‌ها و تأسیسات مجاور و ارائه گزارش‌های وضعیت گودبرداری به شهرداری به ازای هر مرحله گودبرداری یا حداکثر هر ۳ متر عمق گودبرداری را در طول اجرای کار بر عهده داشته باشد. مهندس ناظر همچنین باید به تهیه گزارش ارزیابی خطر گود در حین اجرا و ارائه آن همراه با گزارش وضعیت گودبرداری به شهرداری اقدام کند.
علاوه بر این، در دستور اجرایی گودبرداری‌های ساختمانی، مسئولیت‌هایی هم برای سازمان نظام مهندسی استان و شهرداری محل دیده شده است.
شهرداری چه وظایفی داد؟
بر این اساس، شهرداری‌ها مکلفند مشخصاتی از املاک مجاور را که در سامانه آرشیو الکترونیک اسناد موجود است، در اختیار صاحب‌کار قرار داده و صاحب‌کار و سازنده را برای خرید بیمه مسئولیت و کیفیت در کلیه گودبرداری‌ها ملزم کنند.
شهرداری علاوه بر انجام بازرسی از گودبرداری‌های در حال انجام باید نحوه انجام عملیات اجرایی گودبرداری و رعایت برنامه زمان‌بندی اعلام شده را کنترل کند و ماموران شهرداری نیز مکلفند بر عملیات گودبرداری ساختمان‌ها نظارت کنند و هرگاه از موارد تخلف به‌موقع جلوگیری نکنند، طبق مقررات قانونی به تخلف آنها رسیدگی شده و در صورتی‌که عمل ارتکابی آنها واجد جنبه جزایی هم باشد از این جهت نیز قابل تعقیب خواهند بود.
عموما در ساخت و ساز آزمایشات خاک انجام نمی‌شود
فریبرز ناطقی الهی دکتری مهندسی سازه در گفت‌و گو با خبرنگار ایسکانیوز درخصوص اینکه این ضوابط چطور اجرا می‌شوند، گفت: برای ساخت و ساز در شرایطی که می‌خواهیم ساختمانی کلنگی را تخریب کنیم و در مجاورت آن ساختمان‌های قدیمی دیگری وجود دارند، باید از نوعی سازه‌های نگهدارنده تحت عنوان سازه‌های نگهبان استفاده کنیم که قوانین مخصوص به آن هم به صورت مکتوب در آئین‌نامه‌ها وجود دارد.
وی افزود: عموما در ساخت و ساز آزمایشات خاک انجام نمی‌شود و این درحالی است که انجام این امور هزینه چندانی هم ندارد. وقتی بدون سازه نگهبان اقدام به گودبرداری می‌کنند، ساختمان مجاور آسیب می‌بیند.
سازه‌های نگهبان اصولی ساخته نمی‌شوند
فوق تخصص مقاوم سازی توضیح داد: امروزه حساسیت‌ها نسبت به این مسئله افزایش پیدا کرده و از سازه نگهبان استفاده می‌شود اما معمولا تزئینی و غیراصولی هستند. برای انجام اصولی سازه نگهبان باید محاسبات دقیق انجام و شرایط خاک سازه‌های کناری لحاظ شود اما در عمل این اتفاق نمی‌افتد و سازه ساخته شده تزئینی است. این معضل بزرگی در ساخت و ساز محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: امروزه نقشه‌های از قبل تعیین شده‌ای برای سازه‌های نگهبان وجود دارند و مهندسان ناظر به همان بسنده کرده و تنها شکل ظاهری را انتخاب و اجرا می‌کنند. البته در سازه‌های بلندتر و گران قیمت‌تر محاسبات لازم انجام می‌شود چراکه حساسیت‌ها بیشتر است اما عموما در مورد سازه‌های معمولی این موضوع رعایت نمی‌شود.
دکتری مهندسی سازه توضیح داد: این مشکل به ویژه در بافت فرسوده بسیار جدی است. امروزه به دلیل بالا رفتن ارزش زمین تمایل مردم به ساخت و ساز به ویژه در بافت قدیمی بیشتر شده اما معمولا محاسبات لازم و اصولی برای گودبرداری انجام نمی‌شود. ساختمان‌های قدیمی معمولا فونداسیون خوبی ندارند و ساخت ساختمانی بلند مرتبه در کنار آنها بدون انجام اصولی سازه نگهبان باعث فروریختن خواهد شد. این موضوع بسیار فراگیر است و تنها مواردی که منجر به مرگ کسی شده، اعلام می‌شود اما آمار بسیار زیاد است.
وی افزود: مسئولیت انجام این محاسبات برعهده مهندس ناظر و مجری است اما مهمترین مسئولیت نظارت برعهده شهرداری است. مشکل اصلی این است که کارفرما سرمایه‌دار است و مهندس ناظر و مجری هم توسط او تعیین می‌شوند. شهرداری هم مسئولیت این موضوع را برعهده نمی‌گیرد و می‌گوید که نظام مهندسی مسئولیت را قبول کند. وقتی همه امور برعهده کارفرما باشد، احتمال تخلف و اهمال‌کاری هم بیشتر می‌شود.
به گزارش ایسکانیوز، شهرداری و نظام مهندسی هر دو باید نظارت جدی بر این امر داشته باشند و در کنار آن هم باید جریمه‌های بازدارنده‌ای تعریف شوند تا هیچ نهادی نتواند با اهمال کاری باعث از دست رفتن جان مردم شود.
انتهای پیام /
نظر شما