به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) با چالش‌های متعددی مواجه است، از درگیری گرفته تا مشکلات اقتصادی، مشکلات بشردوستانه و مسائل فزاینده مرتبط با آب و هوا، که همگی به دلیل عدم انسجام تشدید می‌شوند.

منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا یا منا نه تنها باید در این زمینه حرکت کند، بلکه باید برای یک عصر اقتصادی در حال حضور که «عصر اقتصادهای هوشمند» نامیده می‌شود، آماده شود.

ایده پشت اقتصادهای هوشمند این است که سیستم‌های هوش چندگانه - مانند هوش مصنوعی، نسل پنجم شبکه‌های تلفن همراه یا G5 و اینترنت اشیا (IoT) - با هم کار کنند تا از این طریق دستاوردها و نوآوری‌های بسیار بیشتری حاصل شود. البته ناگفته نماند که این فناوری‌ها به صورت مجزا در حال توسعه هستند.

هوش مصنوعی، به ویژه هوش مصنوعی مولد، پس از سال ۲۰۲۳ از طریق برنامه‌هایی مانند ChatGPT توجه زیادی را به خود جلب کرده است. انتظار می‌رود این مدل‌ها به حدی توسعه یابند که به طور قابل توجهی بهره‌وری و رشد را افزایش دهند، افراد را توانمند کنند و چالش‌های اجتماعی عمده را برطرف کنند.

اگرچه استفاده منا از ابزارهای اقتصاد هوشمند، مانند بسیاری از کشورهای دیگر جهان، فاقد یکنواختی و یک استراتژی منسجم است، اما این منطقه در بخش‌های مجزا رشد و چشم‌انداز قابل توجهی داشته است به طور مثال، ارقام رشد در حوزه هوش مصنوعی بسیار مطلوب و رضایتبخش است. چنانکه ۳۲۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ در بخش هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری خواهد شد. به ویژه عربستان سعودی که در ماه مارس متعهد شد یک صندوق سرمایه‌گذاری ۴۰ میلیارد دلاری در هوش مصنوعی ایجاد کند.

این منطقه در حال حاضر از هوش مصنوعی برای رفع مشکلات خاص، از جمله کاهش سریع منابع آب آشامیدنی خاورمیانه و شمال آفریقا استفاده می‌کند. کمبود آب رو به رشد یک مشکل مستند است و تخمین زده می‌شود که تا سال ۲۰۵۰ منطقه منا سالانه به ۲۵ میلیارد متر مکعب آب اضافی نیاز داشته باشد که معادل ۶۵ کارخانه آب شیرین‌کن به اندازه بزرگ‌ترین کارخانه راس‌الخیر عربستان سعودی در جهان است. در حال حاضر، هوش مصنوعی برای مقرون‌به‌صرفه‌تر کردن فرآیند نمک‌زدایی و صرفه‌جویی در مصرف انرژی استفاده می‌شود. با گذشت زمان، پیش‌بینی می‌شود که هوش مصنوعی فرآیند را بهتر بهینه کند، تأثیرات زیست‌محیطی آن را کاهش دهد و به شناسایی آسیب‌پذیری‌های زیرساختی بالقوه کمک کند.

از آنجایی که کاربردهای دنیای واقعی برای فناوری‌های اقتصاد هوشمند چند برابر می‌شود، بیم آن می‌رود که دسترسی و جذب آنها، همراه با توسعه و رشد، ناهموار باشد. برای منطقه منا، با نگاهی به موضوع و سرعت تحول دیجیتال، توجه عمدتاً بر خلیج فارس متمرکز شده است. به عنوان مثال، از سال ۲۰۲۲ سرمایه‌گذاری قابل توجهی در مراکز داده در این کشورها انجام شده است و پروژه‌هایی در مقیاس بزرگ به ارزش صدها میلیون دلار ایجاد شده است.

بیشتر بخوانید:

۱۰ فناوری نوظهور سال ۲۰۲۳ به روایت مجمع جهانی اقتصاد

کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز در حال انتشار طرح‌هایی برای نحوه مدرن‌سازی خدمات عمومی از طریق فناوری هستند. آنها همچنین در حال تولید اقداماتی برای ترویج رشد بخش ICT، حمایت از پذیرش 5G، افزایش دسترسی به خدمات دیجیتال برای شهروندان خود، تصویب قوانین همراه، به ویژه در داده‌ها و امنیت سایبری هستند. این فعالیت در ایالت‌های فقیرتر منعکس نمی‌شود.

مجمع جهانی اقتصاد سه راهکار معرفی کرده تا کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا بتوانند اقتصاد هوشمند توسعه دهند:

مرحله اول: نقاط قوت خود را تقویت کنند

برای استفاده کامل از مزایای اقتصادهای هوشمند، منطقه منا باید چهار تغییر کلیدی را دنبال کند. اولین مورد این است که به نقاط قوت خود تکیه کند. منطقه منا مزیت بزرگی در داشتن برق ارزان و زمین فراوان و بدون استفاده دارد که هر ۲ ورودی‌های کلیدی برای مراکز داده هستند. باید سریع‌تر عرضه انرژی خود را سبز کند که به نوبه خود مزایای طبیعی آن را ترکیب می‌کند و منجر به بازار انرژی پایدارتر و کم‌هزینه‌تر می‌شود.

منا از نظر تغییر سیاست‌ها و تاکید بر روابط قوی خود با کشورها و بلوک‌های متنوعی مانند چین، اروپا و آمریکا در موقعیت مناسبی قرار خواهد گرفت تا هم به صنایع حیاتی و هم صنایع پیشرفته‌ای مانند انواع خاصی از نیمه‌هادی‌ها ارائه دهد. برای حمایت از این انتقال، باید انرژی سبز جایگزین سوخت‌های فسیلی شود. بر اساس شاخص انتقال انرژی مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۲۳، منطقه در این زمینه پیشرفت کرده است، اما همچنان ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد دلار در سال هزینه می‌کند، پولی که می‌تواند بهتر برای سرمایه‌گذاری در تامین اجتماعی یا اقتصاد هوشمند هزینه شود.

مرحله دوم: هوش مصنوعی را به روشی فراگیر و بدون تعصب به کار گیرند

منطقه منا باید ابتکارات بیشتری را دنبال کند که از فشار برای کارکرد هوش مصنوعی به روشی فراگیر و غیر جانبدارانه حمایت کند. در حال حاضر، تنها هفت دهم درصد از محتوای برتر برای مدل‌های بزرگ یادگیری زبان (LLM) به زبان عربی است. در ماه مه سال گذشته، ابوظبی مدل هوش مصنوعی خود، Falcon 40B را به صورت متن‌باز ساخت و در مارس سال جاری، توسعه‌دهندگان عربستان سعودی Mulhem را منتشر کردند که یک مدل بزرگ یادگیری زبان است که منحصراً با استفاده از آن آموزش دیده بود. مجموعه داده‌های عربستان سعودی - از نظر دانش فنی و نفوذ - در موقعیت ایده‌آلی قرار دارد.

مرحله سوم: مشارکت عمومی و خصوصی را دنبال کنند

این نوع فعالیت برای مشارکت‌های دولتی و خصوصی آماده است، همانطور که تغییراتی برای تسهیل اقتصادهای هوشمند به طور گسترده‌تر انجام می‌شود. این سومین نکته مهم است و نیاز به تغییر قابل توجهی در تفکر دارد. تغییراتی که در حال انجام هستند بیش از آن بزرگ هستند که نمی‌توان آنها را صرفاً توسط حوزه عمومی مدیریت کرد. بخش خصوصی باید در این تحول شریک باشد و با انجام این کار، مزیت رقابتی قوی در صحنه جهانی جدید ایجاد کند. در همین راستا، اعلام اخیر مایکروسافت مبنی بر سرمایه‌گذاری ۱/۵ میلیارد دلاری در گروه هوش مصنوعی ابوظبی، G42، گامی در مسیر درست است.

مرحله چهارم: ادغام را دنبال کنند

چهارمین زمینه مهم یکپارچگی است. منا یکی از کم یکپارچه‌ترین مناطق جهان است که تنها ۱۸ درصد از تجارت درون منطقه‌ای را به خود اختصاص داده است. مقیاس اهمیت دارد و هر چه بازار بزرگ‌تر باشد، منطقه برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر می‌شود. منا که به ‌عنوان یک منطقه عمل می‌کند، به جای تکه‌تکه، باید بتواند فناوری‌های متناسب با نیازهای خود را توسعه دهد. کشورهای نفت‌خیز آن سرمایه و استعداد لازم برای توسعه این نوع سیاست را دارند، اما باید این سیاست را در سطح منطقه گسترش دهد.

ادغام دستاوردها را به طور مساوی در سراسر منطقه گسترش می‌دهد تا از گام‌های نوپایی که در کشورهایی مانند مراکش و تونس برداشته شده است، حمایت شود. اولی اخیراً مرکز بین‌المللی مراکش برای هوش مصنوعی را افتتاح کرد، با هدف تبدیل کشور به یک مرکز منطقه‌ای هوش مصنوعی، در حالی که بخش‌های هوش مصنوعی و فناوری تونس جهش‌های چشمگیری داشته‌اند. به ویژه، شرکت آلمانی BioNTech InstaDeep را به مبلغ ۵۵۰ میلیون دلار خریداری کرده است.

واضح است که اقتصادهای هوشمند به طور بالقوه ابزاری برای مقابله با برخی از مهم‌ترین چالش‌های منا ارائه می‌دهند. این پتانسیل در صورت توسعه همه‌جانبه فناوری‌ها و همکاری منطقه با یکدیگر قابل تحقق است. عدم انجام این کار، تهدیدی برای تشدید مشکلات موجود و از بین بردن پیشرفت گسترده‌تر است. به همین دلیل است که جلساتی مانند آنچه در ریاض برگزار می‌شود اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و فرصتی برای مهار گفت‌وگو و همکاری برای مبرم‌ترین و بحث‌انگیزترین چالش‌ها و فرصت‌های فناوری مرزی فراهم می‌کند.

انتهای پیام/