به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از اصفهان، وقتی سایه سنگین جنگ و درگیری بر زندگی‌مان می‌افتد، صحبت با کودکان درباره این موضوع می‌تواند چالشی بزرگ باشد، به‌ویژه زمانی که خودمان هم نگران و آشفته‌ایم. فاطمه آقابابایی، دانشجوی دکتری روان‌شناسی سلامت و روان‌شناس تخصصی کودک، در گفت‌وگو با خبرنگار ایسکانیوز به والدین کمک می‌کند تا با درک احساسات کودکان و انتخاب کلمات مناسب، گفت‌وگویی آرامش‌بخش و حمایتگر با آن‌ها داشته باشند.

‎واکنش کودکان به شرایط استرس‌آور ناشی از یک وضعیت بحرانی می‌تواند بسته به عوامل مختلفی، از جمله سن‌شان، متفاوت باشد. وقتی به طور مستقیم در شرایط جنگ و درگیری قرار می‌گیریم یا اخبار آن در رسانه‌ها منتشر می‌شود، کودکان و نوجوانان ممکن است با طیفی از احساسات شدید مانند ترس، اضطراب، خشم، سردرگمی و غم مواجه شوند. برخی از آن‌ها ممکن است بتوانند درباره‌ی احساسات‌شان صحبت کنند، اما بسیاری از کودکان این احساسات را از طریق رفتار نشان می‌دهند. وحشت و اضطراب رایج‌ترین نوع واکنش کودکان است که اغلب به شکل چسبیدن به والدین، عدم تمایل به جدا شدن از بزرگ‌ترها و ترس از تنها ماندن بروز پیدا می‌کند. اما برخی هم ممکن است به طور غیرمعمول پرخاش‌گر یا پرانرژی شوند، یا برعکس ممکن است خجالتی، ساکت، منزوی یا افسرده شوند. شماری از کودکان در تمرکز یا خوابیدن مشکل پیدا می‌کنند، یا کم‌اشتها می‌شوند. برخی کودکان هم ممکن است بی‌تفاوتی یا بی‌احساسی نسبت به جنگ و وقایع پیرامون‌شان نشان دهند، و این‌گونه وانمود کنند که برایشان هیچ اهمیتی ندارد؛ اما این هم نوعی واکنش به اضطراب است.

‎حتی اگر کودک چیزی نگوید و سکوت کند، باید یادمان باشد که اخبار درگیری‌ها را از گوشه و کنار می‌شنود؛ از رسانه‌ها یا گفت‌وگوهای میان بزرگ‌ترها. درحقیقت، کودکان بسیار بیش‌تر از آن‌چه که تصور می‌کنید معنای گفت‌وگوهای شما از حوادثی را که رخ داده است، درک و دریافت می‌کنند. به همین سبب بهترین رفتار از سوی ما این است که درباره‌ی این بحران با کودک صحبت کنیم، نه این‌که او را با احساسات و فکرها و پرسش‌های‌اش تنها بگذاریم.

اما در این مواقع چه چیزی بگوییم یا بهترین عملکرد ما به عنوان والد چگونه است؟

‎به کودکان گوش دهید و بپرسید که چه می‌دانند

گفت‌وگو را با پرسیدن این‌ که کودک درباره‌ درگیری چه می‌داند و چه احساسی دارد، شروع کنید. اجازه دهید او آزادانه صحبت کند و بدون قضاوت به حرف‌هایش گوش دهید. گاهی کودکان اطلاعات نادرستی دارند که باید به آرامی اصلاح شوند. کودکان کوچک‌تر ممکن است نتوانند بین تصاویر روی صفحه‌ی نمایش و واقعیت تمایز قائل شوند و ممکن است فکر کنند در خطر فوری هستند، حتی اگر درگیری در مکانی دور اتفاق می‌افتد. کودکان ممکن است سوالاتی بپرسند که به نظر شما اغراق‌آمیز است (مانند آیا همه‌ی ما خواهیم مرد؟به آن‌ها اطمینان دهید که این اتفاق نخواهد افتاد.

برخی بچه‌ها مشتاق گفت‌وگو هستند، برخی دیگر زمان بیش‌تری لازم دارند

اگر کودک تمایل نشان داد، با دقت و هم‌دلی به حرف‌های او گوش بدهید. اگر کودک تمایل به صحبت نداشت او را وادار به حرف‌زدن نکنید. کناره‌گیری، سکوت، تمایل به انزوا، یا حساسیت به صداهای بلند، همه ممکن است نشانه‌هایی از اندوه یا اضطراب باشند. در این شرایط می‌توانید گفت‌وگو را این گونه شروع کنیم؛

-امروز خیلی ساکتی. هر وقت خواستی، می‌توانی با من حرف بزنی یا می‌توانیم با هم کتاب بخوانیم یا نقاشی بکشیم

‎در برابر سکوت و عدم تمایل کودک به سخن گفتن، حضور و قوت قلب دادن کافی است

‎احساسات آن‌ها را به رسمیت بشناسید

به کودک اجازه دهید احساساتش مانند ترس، غم، خشم یا اضطراب را بیان کند. به او بگویید که طبیعی است که در چنین شرایطی این احساسات را تجربه کند. از جملاتی مانند «می‌فهمم که ترسیدی» یا «حق داری که ناراحت باشی» استفاده کنید.

‎دیدن تصاویر و فیلم‌های خشونت‌بار را محدود کنید

برخی تصاویر (مثل عکس حمله یا ویدیوهای اجساد یا تخریب) برای سیستم عصبی کودک پردازش‌نشده باقی می‌مانند و می‌تواند تاثیرات ماندگاری بر روان کودک بگذارد. حتی اخبار رادیویی هم گاهی برای کودک مبهم و اضطراب‌آور است. برای دیدن اخبار برنامه داشته باشید و سعی کنید در حضور کودکان دیدن اخبار و تصاویر ناگوار را محدود کنید. مکالمات میان بزرگ‌ترها درباره‌ی اخبار و وقایع را در حضور کودک مدیریت کنید.

‎فعالیت‌هایی برای آرامش بخشیدن به کودکان انجام دهید

کتاب بخوانید!خواندن کتاب‌های شاد، سرگرم‌کننده و امیدبخش هنگامی که کودکان فشار روانی زیادی را تحمل می‌کنند، این فرصت را برای آن‌ها فراهم می‌کند که برای مدتی، هرچند کوتاه، از دنیای واقعی و آنچه که در اطراف‌شان می‌گذرد رها شوند. حواس پرتی هدفمند، برای کاهش بار روانی، کودک را درگیر فعالیت های خنثی یا شاد کنید: بازی های کلامی، پختن غذا و دیدن برنامه طنز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

به صورت کلی، مهم‌ترین «تاثیر اخبار جنگ بر روان کودکان» به شرح زیر هستند:

اضطراب و استرس: کودکان ممکن است به دلیل شنیدن اخبار جنگ دچار اضطراب و استرس شوند. این احساسات می‌توانند به‌طور قابل توجهی بر خواب، تمرکز و عملکرد تحصیلی آن‌ها تأثیر بگذارند. اضطراب ناشی از اخبار جنگ می‌تواند باعث بروز مشکلات خواب مانند بی‌خوابی یا کابوس‌های شبانه شود که در نتیجه، خستگی و کاهش انرژی روزانه را به همراه دارد. همچنین، این احساسات می‌توانند تمرکز کودکان را در مدرسه مختل کرده.

تغییرات رفتاری: برخی از کودکان ممکن است به دلیل فشارهای روانی ناشی از اخبار جنگ، رفتارهای غیرعادی از خود نشان دهند. این رفتارها می‌توانند شامل پرخاشگری، انزوا و یا حتی افسردگی باشند. به‌عنوان مثال، کودکانی که تحت «تاثیر اخبار جنگ بر روان کودکان» قرار می‌گیرند، ممکن است به‌طور ناگهانی از دوستان خود فاصله بگیرند و تمایل به تنهایی و انزوا پیدا کنند. همچنین، ممکن است در موقعیت‌های اجتماعی دچار اضطراب شوند.

تأثیر بر روابط اجتماعی: کودکان ممکن است به دلیل ترس از جنگ و ناامنی، از برقراری ارتباط با دیگران نیز خودداری کنند و روابط اجتماعی‌شان تحت تأثیر قرار گیرد. این ترس می‌تواند باعث شود که آن‌ها از حضور در جمع‌های دوستانه و فعالیت‌های گروهی اجتناب کنند.

خبرنگار: رامین ابوئی

انتهای پیام/