حسن عدالت جو کارشناس آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درخصوص اهمیت هدایت تحصیلی در دوره متوسطه گفت: دوره متوسطه اول دوره‌ای بسیار مهم و دارای مأموریت‌های ویژه‌ای است. سه مأموریت مهم توسط وزارت آموزش و پرورش به دوره متوسطه اول واگذار شده است که این دوره سه ساله را برای دانش‌آموزان بسیار خاص و سرنوشت‌ساز می‌کند. اولین موضوع، کشف استعدادها، توانایی‌ها و علایق دانش‌آموزان است. این سه سال تحصیلی باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که با اجرای برنامه‌های متنوع، استعدادها، توانایی‌ها و علایق دانش‌آموزان شناسایی شود. این اولین مأموریت این دوره است.
وی افزود: مسئله دوم، هویت‌سازی و هویت‌یابی دانش‌آموزان است. این موضوع نیز مرتبط با کشف استعدادهاست. به این صورت که پس از کشف توانایی‌ها، استعدادها و علایق دانش‌آموز، این ویژگی‌ها به خود فرد منتقل شود تا به هویت خود دست یابد. این روند به دانش‌آموز کمک می‌کند تا به سؤال «من کیستم» پاسخ دهد و با تکیه بر شناخت استعدادهایش، مسیر شکوفایی خود را پیدا کند. مأموریت سوم که به دوره متوسطه اول واگذار شده، هدایت تحصیلی است که با دو موضوع قبلی مرتبط است. چنانچه کشف استعدادها، علایق و توانایی‌ها به‌موقع و به درستی انجام شود و به هویت‌یابی منتهی می‌شود، در پایان این دوره، در پایه نهم، این اتفاق خواهد افتاد که دانش‌آموز بر اساس علایق، استعدادها، توانایی‌های خود انتخاب کند که در چه رشته‌ای ادامه تحصیل دهد و در آینده قصد انجام چه کاری را دارد.
کارشناس در ادامه توضیح داد: انتظار بر آن است که دانش‌آموز پایه نهم، پس از پایان آخرین سال آموزش عمومی، وارد دوران نیمه‌تخصصی شود. در این مرحله باید یکی از شاخه‌های اصلی را انتخاب کند. سه شاخه اصلی عبارت‌اند از کاردانش، فنی‌حرفه‌ای و نظری. در شاخه کاردانش، چهار زمینه وجود دارد که شامل صنعت، خدمات، کشاورزی و هنر است. تحصیل در این رشته عموما باید با هدف دستیابی سریع‌تر به درآمد، اشتغال و کسب مهارت صورت گیرد. دانش‌آموزی که تمایل دارد وارد شاخه کاردانش شود، باید استعداد، علاقه و توانایی در مهارت‌آموزی و کار عملی داشته باشد تا این مهارت‌ها به درآمد منتهی شود.
عدالت‌جو گفت: در شاخه فنی و حرفه‌ای نیز حدودا ۵۰ رشته تعریف شده است. تفاوت آن با شاخه کاردانش در آن است که در فنی‌حرفه‌ای، دانش‌آموز مهارت‌های متنوع‌تری می‌آموزد که می‌تواند بعدها در یکی از آن‌ها به تخصص برسد یا تحصیلات خود را در آن ادامه دهد.
وی افزود: شاخه سوم، شاخه نظری است که اغلب افراد با آن آشنا هستند. دانش‌آموزی که تمایل دارد مسیر تحصیلی خود را با ورود به دانشگاه ادامه دهد، این شاخه را انتخاب می‌کند. تمرکز این شاخه بر دروس نظری و تئوریک است.
عدالت جو در ادامه تاکید کرد: اگر خود دانش‌آموز به‌درستی پاسخ سوالات هدایت تحصیلی را ارائه دهد و نگرانی نداشته باشد، نظام هدایت تحصیلی می‌تواند به شکل مطلوبی عمل کند. یکی از چالش‌های اساسی در این فرآیند، دخالت والدین در انتخاب رشته است. اغلب والدین به دلایل شخصی یا اقتصادی، تمایل دارند فرزندشان رشته‌ای را انتخاب کند که خودشان در آن موفق نبوده‌اند یا احساس می‌کنند آینده اقتصادی بهتری دارد، به‌ویژه در مورد رشته تجربی این موضوع بیشتر به چشم می‌خورد.
وی در ادامه توضیح داد: واقعیت این است که درصد کمی از دانش‌آموزان این رشته وارد شاخه‌های تخصصی مانند پزشکی می‌شوند و از میان آن‌ها نیز تنها تعداد اندکی به درآمد بالا می‌رسند. اگر انتخاب به خود دانش‌آموز واگذار شود، سیستم هدایت تحصیلی فعلی می‌تواند نتایج خوبی به‌همراه داشته باشد.
کارشناس گفت: نمرات دوره متوسطه اول نیز در این مسیر مؤثر است. خوشبختانه، وزارت آموزش و پرورش برای هر دانش‌آموز، نمرات سه پایه تحصیلی هفتم، هشتم و نهم را با ضرایب مشخص در نظر گرفته و در فرآیند هدایت تحصیلی لحاظ می‌کند. این موضوع باعث می‌شود اگر دانش‌آموزی در درسی مانند ریاضی ضعیف باشد، از انتخاب رشته‌هایی که به این درس وابسته‌اند مانند ریاضی فیزیک، بازداشته شود. آزمون هماهنگ کشوری نیز برای اطمینان از صحت و دقت نمرات پایه نهم برگزار می‌شود.
عدالت‌جو در ادامه توضیح داد: در صورتی که همه‌جانبه به هدایت تحصیلی پرداخته شود و والدین نیز اجازه دهند فرزندشان بر اساس استعداد و علاقه خود انتخاب کند، این فرآیند می‌تواند بسیار موفق باشد. هرچند که هیچ نظامی صد درصد کامل نیست، اما این سامانه با دقت طراحی شده است و نتایج آن در اغلب موارد رضایت‌بخش خواهد بود.
وی افزود: در خصوص مداخله دولت چهاردهم و وزیر محترم وقت، اصلاحات خوبی در خصوص سوابق تحصیلی صورت گرفته است. به‌طور مثال، امتحانات پایه دهم که پیش از این در سابقه تحصیلی تأثیر داشت، اکنون تأثیری ندارد. این موضوع موجب سهولت در تغییر رشته برای دانش‌آموزانی می‌شود که متوجه می‌شوند رشته فعلی برای آنان مناسب نیست.
کارشناس گفت: در مجموع، هدف آن است که با آگاه‌سازی خانواده‌ها و جامعه، زمینه‌ای فراهم شود تا هر دانش‌آموز بر اساس استعداد و علاقه خود، مسیر تحصیلی‌اش را انتخاب کند، چه در شاخه نظری، چه در شاخه فنی حرفه‌ای و کاردانش. هر انتخابی که مبتنی بر شناخت و علاقه باشد، منجر به موفقیت خواهد شد.
عدالت جو در ادامه با اشاره به رشد قابل توجه علاقه مندی در ثبت‌نام در هنرستان‌ها بیان کرد: در سال‌های اخیر، نگاه جامعه نسبت به هنرستان‌ها تغییر کرده و والدین به این باور رسیده‌اند که فارغ‌التحصیلان هنرستان‌ها نرخ بیکاری کمتری دارند، زیرا مهارت‌آموزی انجام داده‌اند و می‌توانند به درآمد و اشتغال برسند. خروجی‌های موفق هنرستان‌ها، خود بهترین تبلیغ برای این شاخه از آموزش هستند. این تغییر نگرش، فرصت مناسبی فراهم کرده است تا هدایت تحصیلی به شکل مؤثرتری اجرا شود.
کارشناس در ادامه با اشاره به ضعف زیر ساخت در هنرستان‌ها عنوان کرد: با این وجود، محدودیت‌هایی در ثبت‌نام در هنرستان‌ها وجود دارد. برخلاف مدارس نظری که فقط نیازمند کلاس و معلم هستند، هنرستان‌ها به کارگاه، تجهیزات و امکانات خاص نیاز دارند. ظرفیت هر کارگاه بر اساس تعداد مشخصی از دانش‌آموزان تعریف شده است و نمی‌توان تعداد بیشتری را ثبت‌نام کرد. خوشبختانه در سال‌های اخیر، توجه ویژه‌ای به توسعه هنرستان‌ها شده است. تلاش وزارت آموزش‌وپرورش بر این است که حداکثر ظرفیت ممکن فراهم شود و خروجی موفق هنرجویان به عنوان الگوی تشویقی برای جذب بیشتر دانش‌آموزان مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
عدالت‌جو در پایان گفت: هم‌اکنون هنرجویان پایه دهم، یازدهم و دوازدهم بسیاری از هنرستان‌ها به شغل، درآمد و حتی کارآفرینی رسیده‌اند. این افراد نه تنها خود به درآمد رسیده‌اند، بلکه هم‌کلاسی‌های خود را نیز در فعالیت‌های کارآفرینانه مشارکت داده‌اند. شنیدن چنین موفقیت‌هایی سبب می‌شود خانواده‌ها بیشتر تمایل بیشتری نسبت به تحصیل فرزندان خود را در هنرستان‌ها داشته باشند.
خبرنگار: مهدیه امجدیان
انتهای پیام /
نظر شما