به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز؛ «۳۷ هزار پرونده متقاضیان جذب هئیت علمی در دانشگاه‌ها بلاتکلیف است»؛ این جمله بخشی از صحبت‌های حجت‌الاسلام محمدرضا رضوان‌طلب رئیس مرکز جذب هیئت علمی وزارت علوم، درباره پرونده‌های جذب اعضای هیأت علمی مربوط به قبل از سال 98 است که همچنان راکد مانده‌اند.
این مسأله در حالی از سوی رضوان‌طلب مطرح شده است که وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در پاسخ به سوال خبرنگار ایسکانیوز در این باره گفت: «من از چنین چیزی خبر ندارم؛ باید خودش جواب بدهد.» البته غلامی در ادامه می‌گوید: «ما چنین عددی نداریم؛ کل اعضای هیأت علمی کشور 80 هزار نفر است چطور 37 هزار پرونده در صف مانده؟»
تناقض بین صحبت‌های وزیر علوم و رییس مرکز جذب اعضای هیأت علمی وزارت علوم یک طرف ماجراست و طرف دیگر این است که چرا باید رسیدگی به این پرونده‌ها اینقدر شامل گذر زمان شود؛ تا حدی که به قول رضوان‌طلب لازم باشد این پرونده‌ها رسوب‌زدایی شوند.
رئیس مرکز جذب اعضای هیأت علمی وزارت علوم گفته است که از ابتدای سال 99 چند بار به دانشگاه اخطار و ابلاغ داده شده است که رسیدگی به پرونده‌های قبل از سال 99 را به پایان برسانند؛ اما بعد از آخرین اخطار در 20 اردیبهشت 1400 و مسدود شدن مسیر رسیدگی به پرونده‌های قبل از سال 98، ناگهان دانشگاه‌ها از خواب بیدار شدند و طوری فضاسازی کردند که مجبور شدیم بر اساس نظر وزارت علوم و هیات عالی جذب شورای عالی انقلاب فرهنگی، از این انتظام بخشی صرف نظر کنیم.
جذب هیأت علمی دانشگاه با توصیه و سفارش
رضوان‌طلب گفته است: «ابقای پرونده‌ها این امکان را فراهم می کند که هر از چند گاهی، پرونده ای مشمول برخی توصیه‌ها شده و از زیر خروارها پرونده بیرون کشیده شود و در برابر تقاضاهای تازه و به روزرسانی رخ نمایی و سد معبر کند.»
داوود حسینی هاشم‌زاده نویسنده کتاب فساد دانشگاهی و مدرس دانشگاه معتقد است عبارت «هر از چند گاه» درست نیست؛ چون توصیه‌ها بسیار بیشتر از هر از چند گاه است و نظام جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌ها، عمدتا بر مبنای همین توصیه‌هاست.
حسینی هاشم‌زاده با بیان اینکه جذب اعضای هیأت علمی معمولا از طریق «حامی‌پروری» صورت می‌گیرد، به خبرنگار ایسکانیوز گفت: «مدیران دانشگاهی معمولا روابط‌شان با دانشجویان براساس حامی‌پروری است. یعنی دانشجویانی که برای استادان مقاله می‌نویسند؛ کتاب ترجمه می‌کنند؛ پژوهش‌هایشان را انجام می‌دهند و به شکل‌های مختلف به مدیران گروه‌ها و دانشکده‌ها خدمات ارائه می‌دهند؛ افرادی هستند که جذب دانشکده می‌شوند.»
حامی‌پروری عامل رکود علمی در دانشگاه
جذب اعضای هیأت علمی به این صورت علاوه بر فسادی که ایجاد می‌کند باعث رکود علمی در دانشگاه‌ها هم می‌شود. شیرکوه محمدی عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان در این باره به خبرنگار ایسکانیوز گفته است: «افرادی که به عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه محل تحصیل خود جذب می‌شوند، به نوعی اشباع می‌رسند؛ در حالی که بهره‌وری زمانی جایی معنی پیدا می‌کند که تنوع آرا وجود داشته باشد. وقتی تنوع آرا وجود داشته باشد، علم می‌تواند پیشرفت کند.»
محمدی نویسنده مقاله «استخدام دانش‌آموختگان خودی؛ فرصت یا چالش؟» با اشاره به اینکه اکثر جذب‌های اخیر دانشگاه‌های ایرانی کسانی هستند که از همان دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند، گفت: «جذب افراد به عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه محل تحصیل در بسیاری از دانشگاه‌های دنیا مانند دانشگاه‌های آلمان منع شده است. در این کشورها قانونی وجود دارد که حتی اگر نخبه‌ترین فرد آن دانشگاه فارغ‌التحصیل شود، اجازه نمی‌دهند در همان دانشگاه جذب شود.»
اسثتمار استادان حق‌التدریس
علاوه بر شیوه غلط جذب افراد در هیأت علمی دانشگاه‌ها، حسینی هاشم‌زاده معتقد است که تعلل در بررسی پرونده‌ها و بدون پاسخ ماندن آن‌ها، عمدی است. با افزایش اعضای هیأت علمی، منافع عده‌ای دیگر کمتر خواهد شد؛ چون تعداد واحدهای درسی و پایان‌نامه‌هایشان کاهش می‌یابد و در نتیجه منافع آن‌ها محدود خواهد شد.
این پژوهشگر حوزه فساد دانشگاهی اسثتمار استادان حق‌التدریس از سوی دانشگاه را دیگر دلیل تعلل در بررسی پرونده‌های جذب می‌داند و می‌گوید: «دانشگاه‌ها با استثمار کسانی که به شکل حق التدریس فعالیت می‌کنند و تعدادشان هم بسیار زیاد است؛ بخش قابل توجهی از منافع را به جیب خودشان می‌ریزند. پولی که حق‌التدریس‌ها بابت ساعات تدریس دریافت می‌کنند، کمتر از ساعت کار نیروهای خدماتی است.»
علاوه بر 37 هزار پرونده مربوط به قبل از سال 98، در فراخوان‌های شهریور و بهمن 98 حدود 21 هزار متقاضی و در سال 99 هم 11 هزار متقاضی خواهان جذب در هیأت علمی دانشگاه‌ها شده‌اند. با توجه به اینکه برای هر متقاضی معمولاً سه پرونده برای سه دانشگاه تعیین اولویت می شود؛ تعداد پرونده‌های سال‌های 98 و 99 به بیش از 89 هزار پرونده رسیده است. به گفته رضوان‌طلب از 21 هزار متقاضی سال 98 تنها پرونده 835 نفر تایید شده است و کار رسیدگی به پرونده‌های سال 99 هم به هیأت مرکزی ارجاع نشده است.
سفارش پذیری، شفاف نبودن و زمان‌برشدن رسیدگی به پرونده‌های متقاضی جذب در هیأت علمی دانشگاه، نشان از یک فساد عمیق و نظام‌مند در شیوه کنونی جذب هیأت علمی است. این مسائل نشان می‌دهد که نظام کنونی جذب اعضای هیأت علمی نیازمند تغییر و تحول جدی است و مسئولان وزارت علوم در دولت بعدی باید فکری جدی برای حل این معضل بکنند.
انتهای پیام/
نظر شما