محمدعلی نادی؛ معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، با تشریح مأموریت و فعالیت‌های معاونت علوم تربیتی و مهارتی، اظهار کرد: در گذشته این معاونت با عنوان معاونت آموزش عمومی و در مقطعی هم با عنوان آموزش عمومی و مهارتی شناخته می‌شد.
رشته‌های علوم انسانی با مهارت بیگانه‌اند/ تحقق عینی آموزش‌های مهارتی در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی
وی ادامه داد: مأموریت‌های این معاونت در حال حاضر به ۵ دسته تقسیم میشود و دسته اول شامل دانشکدگان تعلیم و تربیت اسلامی میشود که در ذیل اینها دانشکدگان استانی تعلیم و تربیت قرار میگیرند.
نادی افزود: دانشکدگان مهارتی دسته دوم محسوب میشوند که گروه‌های آموزشی و دانشکده‌های مهارتی ما در هر استان ذیل آن قرار میگیرند ضمن اینکه سه سکو تاک(تربیت اسلامی کودک)، مشکات(مباحث مربوط به دوره‌های توان افزایی) و سازمان مدارس آموزش‌های عمومی و مهارتی(سما) در حوزه ماموریتی معاونت قرار دارد و این پنج حوزه در تلاقی با یکدیگر قرار دارند.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی در خصوص تغییرات ماموریتی در این ۵ حوزه تصریح کرد: در بحث دانشکدگان تعلیم و تربیت جریان آموزشی ما متفاوت از گذشته خواهد بود به این ترتیب که در گذشته دانشکده‌های علم محور وجود داشت و مجموعه ای از مباحث تئوریک به دانشجو ارائه و در انتها هم در قالب یک دوره کوتاه مدت به محیط واقعی کار اعزام می‌شد.
وی خاطرنشان کرد: در دانشکده‌های تعلیم و تربیت دو دسته از اساتید از جمله اساتید «پایه» و «عرصه» را داریم که اساتید پایه سرفصل‌های نظری را به دانشجو ارائه می‌دهند و متناسب با سرفصل‌های نظری در محیط واقعی کار که اصطلاحا به آن عرصه می‌گوییم ابعاد کاربری آن محتوای نظری تعریف میشود و زیر نظر استاد عرصه از همان ترم اول آموزش مهارت ها آغاز میشود.
نادی ادامه داد: در حقیقت دانشجوی ما هم کاربینی را انجام می‌دهد و شغل آینده خود را از نزدیک مشاهده میکند و هم کارآموزی و کارورزی صورت می‌گیرد یعنی دانشجو تحت هدایت نقش منتورینگ و راهنمایی استاد عرصه به مهارت کامل دست پیدا میکند.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی دانشکده‌های پزشکی را الگویی برای این ماموریت دانست و گفت: دانشجویان پزشکی دروس نظری را در دانشکده ها می‌گذرانند و سپس بر بالین بیمار و در بیمارستان های آموزشی درمانی و با هدایت و راهبری استاد، تمام دروسی که در دانشکده گذرانده‌اند را تمرین و ممارست می‌کنند.
وی اضافه کرد: در دانشکدگان تعلیم و تربیت اسلامی نیز روش و فنون تدریس به دانشجو آموزش داده میشود سپس محتوای نظری در مدرسه و در فضای آموزشی به شکل واقعی برای دانشجو تمرین خواهد شد تا زمانی که ماهر شود و به تسلط کافی دست پیدا کند.
نادی خاطرنشان کرد: دانشجو پس از گذراندن ۴ سال تحصیلی در واقع تجربه ۴ سال کار در محیط واقعی را هم دارد و اینگونه نیست که پس از فارغ‌التحصیلی به دنبال کارورزی و تجربه اندوزی باشد.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: یکی دیگر از ویژگی‌های این دانشکدگان در بحث تعلیم و تربیت آن است که ما بتوانیم زنجیره تعلیم و تربیتی که در دانشکده تولید میشود را به داخل مدرسه بکشانیم.
وی ادامه داد: به دلیل حضور اساتید در مدرسه و حضور اساتید عرصه در دانشکده نقل و انتقال دانش به راحتی اتفاق می‌افتد و خلق و توزیع دانش یا به عبارتی چرخه دانش ما را کامل میکند.
نادی بیان کرد: از طرف دیگر دانشجویان تحصیلات تکمیلی ما برای انجام پروژه های تحقیقاتی خودشان دیگر به دنبال موضوعات تخیلی نخواهند بود یا موضوعاتی که برگرفته شده از ژورنال‌های خارجی باشد و یا مشکلات خارج از کشور را حل کند که این مهم منعی با مرزشکنی دانش هم ندارد چرا که خیلی از مسائل ما امروز نیازمند علم نافع هستند و به عنوان مرزشکنی دانش هم می‌توانند معرفی شوند.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: الگویی که در اینجا حاکم شده به این صورت است که مسائل برگرفته از محیط واقعی آموزشی ما در کلاس درس در سطح دانشکده بحث میشود و با راهنمایی اساتید عرصه و پایه به موضوع پایان نامه و رساله تبدیل میشود که هم دانش جدید و بومی تولید میشود و هم مساله محور مشکلات موجود در مدرسه و دانشگاه را حل میکنیم ضمن اینکه قدرت تبدیل شدن به مقالات علمی در سطح داخلی و خارجی را هم خواهد داشت.
وی با اشاره به ماموریتهای این معاونت در دانشکدگان مهارتی هم اظهار کرد: دانشکده‌های مهارتی و کارآفرینی عملا دارای چند بعد هستند که یک بعد آنها حوزه مهارت، کاربنیان و فنی و حرفه‌ای و بعد دیگر حوزه کارآفرینی است.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: در حوزه مهارتی با توجه به نیاز صنایع، کارآفرینان اقتصادی، فعالان فرهنگی و اجتماعی و... نیازسنجی صورت می‌گیرد و در قالب دوره‌های کوتاه مدت برون سازمانی خدمات عرضه میشود و یا نیروهایی در قالب دوره های کاردانی یا کارشناسی تربیت میشوند تا نیاز فعلی صنایع و سازمان‌ها و کارخانجات برطرف شود.
نادی در خصوص حوزه کارآفرینی هم گفت: این حوزه بسیار با اهمیت است و به فناوری های نو یا هایتک بازمی‌گردد و ما این بعد را با همکاری معاونت پژوهش، فناوری و نوآوری دنبال خواهیم کرد.
وی خاطرنشان کرد: عرصه کارآفرینی شامل فناوری‌هایی است که امروز در کشور ما در حال مرزشکنی است و برای آینده باید نیروها متناسب با این فناوری‌ها تربیت شوند یا خلق فناوری‌هایی که تربیت چنین نیروهایی میتواند آنها را به وجود بیاورد چرا که در اینجا مبحث کارآفرینی مطرح میشود.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: حوزه کارآفرینی مربوط به دانش و مهارتی میشود که زمینه‌ساز شکل‌گیری ایده‌ها، استارتاپ‌ها و مشاغلی در جامعه است که در حال حاضر وجود ندارد ولی در آینده میتواند نیازهای جامعه بشری و در وهله اول کشور خودمان را پوشش دهد.
وی افزود: آموزش‌های حوزه کارآفرینی محدود به آموزش‌های فنی و حرفه ای و مهارتی صرف که برخی ارگان‌ها هم آن را انجام می‌دهند، نمی‌شود به طور مثال ما همان کاری را انجام دهیم که سازمان فنی و حرفه ای انجام می‌دهد در صورتی که هیچ لزومی ندارد ما اقدامی را که بخش دیگری آن هم با کیفیت انجام می‌دهد تکرار کنیم.
نادی چرخش تحولی و سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی را به عنوان ماموریت اصلی و کلیدی معاونت علوم تربیتی و مهارتی عنوان کرد و در خصوص عملکرد مدارس مهارتی هم خاطرنشان کرد: تلاش‌های بسیار زیادی در این زمینه توسط همکاران ما صورت گرفته است اما با این وجود تا نقطه مطلوب فاصله داریم و برای رسیدن به این مهم ملاک ما سند تحول و تعالی دانشگاه است.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: اگر آموزش عالی کشور را به دو بخش علوم انسانی و حوزه فنی و مهندسی تقسیم کنیم باید گفت که در حوزه علوم انسانی مهارت‌ها به خوبی منتقل نمی‌شود و آنچه که هم اکنون در آموزش عالی کشور ما ارائه میشود یک رویکرد سنتی تمام عیار است که هراز چندگاهی تغییرات نه چندان زیادی اعمال میشود.
وی افزود: اگر به برخی از سرفصل‌ها مراجعه کنیم می‌فهمیم که آموزش عالی ما در حوزه انتقال مهارت‌ها خوب عمل نکرده است یعنی اگر سه ضلع دانش، نگرش و مهارت را در نظربگیریم در بعد مهارت وضعیت مناسبی نداریم و در بسیاری از ابعاد نتوانستیم این مهارت های لازم را در افراد ایجاد کنیم.
نادی ادامه داد: در این وضعیت فرد ناچار است یا از رشته ای که در آن تحصیل کرده پس از فارغ التحصیلی خداحافظی کند و وارد رشته ای شود که بازار کار داشته باشد یا در صورت ادامه در همان رشته ای که تحصیل کرده باید دوره های کوتاه مدت مهارتی را پشت سر بگذارد.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: با این تفاسیر به نظر می‌رسد آن چرخش تحولی که در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد در پاسخ به این چالش و نیاز در حوزه مهارتی در نظر گرفته شده در قالب دانشکده های تعلیم و تربیت و مهارتی بسیار موثر باشد.
وی خاطرنشان کرد: ما در معاونت علوم تربیتی و مهارتی سه سکو تاک(تربیت اسلامی کودک)، مشکات و سازمان مدارس آموزش‌های عمومی و مهارتی(سما) را داریم که سکوی مشکات توان‌افزایی برون سازمانی را به عهده دارد یعنی در جایی که افراد در نظام آموزش عالی سنتی فعلی آموزش‌ها را دریافت اما در حوزه مهارتی دارای مشکلات جدی هستند در این سکو متناسب با نیازهای بازار، دوره‌ها استانداردسازی میشود و آموزش‌ها را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهیم.
نادی بیان کرد: تعامل و اتصال این سه سکو به یکدیگر و سپس اتصال به دانشگاه به خوبی میتواند نیازها را شناسایی و مهارت های موردنیاز را انتقال دهد.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یک دانشگاه جامع محور، اجتماعی و ارزش آفرین که میتواند افراد را تبدیل به سرمایه کند با تغییر رویکرد خود جریان دانشی محض را با جریان مهارتی و کارآفرینانه توام میکند تا علاوه بر بهبود فضای کسب و کار از آسیب‌های اجتماعی هم جلوگیری بکند.
وی گفت: جریان حرکتی دانشگاه آزاد اسلامی را از جریان آموزش عالی کشور تفکیک کرده‌ایم چراکه دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس سند تحول و تعالی خود به دنبال پاسخ به نیازهای جامعه یعنی تغییر سرفصل‌ها، ایجاد رشته‌های جدید، تغییر در شکل آموزش، پیش‌بینی آینده مشاغل و...است و برای بخشی که مرتبط با معاونت علوم تربیتی و مهارتی است برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
نادی در خصوص تغییرات در حوزه آموزش‌های مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی هم تصریح کرد: ما مدل آموزش را از شکل نظری محض خارج کرده ایم که این فقط محدود به مهارت‌های فنی و مهندسی نیست بنابراین هم از نظر فرم و هم از نظر محتوا ضرورت داشت تا یک جریان تحولی را در حوزه اهداف، بازبینی سرفصل‌ها، ایجاد رشته های بین رشته ای، تدوین دوره‌های توان افزایی متناسب با رشته های موجود و فناوری‌های آتی رقم بزنیم.
وی افزود: جریان‌های کارآفرینانه بسیار اهمیت دارند و در برخی از کشورهای دنیا هرسال نزدیک به هزار شغل پوست اندازی می‌کنند و مشاغل جدید متولد میشوند که در کشور ما هم این جریان شروع شده و به شدت به فناوری وابسته است.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: با توجه به منویات مقام معظم رهبری در خصوص شرکت‌های دانش‌بنیان، نظام تربیتی در مدارس یا دانشگاه‌های ما باید به سمت تربیت افرادی برود که بتوانند این نوع جریان‌ها را در سطح جامعه در آینده رقم بزنند چرا که ما نیازمند افراد کارآفرین و کسانی هستیم که مرزهای دانش را جابه‌جا کنند.
جریان تربیتی و مهارتی از یکدیگر جدا نیستند
وی با تاکید بر اینکه جریان تربیتی و مهارتی از یکدیگر جدا نیستند، ادامه داد: حوزه تربیت حوزه رشد انسان است که یکی از ابعاد آن هم بعد مهارتی است و اگر این مهارت ها شکل نگیرد فردی که تربیت شده به سان کسی میماند که دانش بسیاری دارد اما توانایی انجام عمل را ندارد.
نادی تصریح کرد: بخشی از این ماموریت‌ها در مدارس ما انجام میشود و اگر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را مطالعه کنیم هجدهمین بیانیه ارزشی سند تاکید بر بحث کارآفرینی و اشتغال زایی دارد که متاسفانه مغفول واقع شده است.
وی گفت: بحث کارآفرینی را با برنامه ریزی هایی که صورت داده ایم به عنوان یکی از کارکردهای سازمان سما در برنامه‌های سالیانه مدارس از امسال طراحی کرده‌ایم که در کنار ماموریت تعلیم و تربیت توحیدی بتوانیم دانش آموزان مومن، انقلابی و کارآفرین تربیت کنیم.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: در دوره ابتدایی طبیعتا بر روی نگرش های کارآفرینانه کار خواهیم کرد و در دوره متوسطه اول بیشترین تمرکز ما بر روی مهارت‌های پایه کارآفرینی خواهد بود و در متوسطه دوم روی مهارت‌های پایه شغلی کار خواهیم کرد.
وی با تاکید بر اینکه جریان مهارتی و دانشی ما از همان دوره پیش دبستان و دبستان آغاز خواهد شد، گفت: این جریان تا زمانی که دانش‌آموز به دانشکده های مهارتی و تعلیم و تربیت یا جریان دانشی و مهارتی آموزش عالی منتقل شود، ادامه دارد.
نادی خاطرنشان کرد: طبق بررسی‌های علمی رویکردهای تربیتی باید از همان پیش‌دبستانی اول صورت بگیرد اما متاسفانه ما گاها کار را از دانشگاه شروع میکنیم که بسیار دیر است در صورتی که دانش، بینش و مهارت باید متناسب با هم و از همان دوره دبستان شکل بگیرد.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی افزود: اگر این چرخش تحولی در دانشگاه اتفاق نیافتد مطمئنا ما نمی توانیم نیازهای متناسب با نسل بعدی را پاسخگو باشیم چرا که ما در روایات هم داریم که فرزندان خود را برای زمانی که به آن تعلق دارند تربیت کنید.
وی تصریح کرد: با تغییر و تحولاتی که در سطح دانش و مهارت رخ داده نمیتواند با آموزش های قدیمی ارتزاق شود و دانش‌آموز و دانشجوی امروز با توجه به تحولات فناوری از جمله موبایل با نسل ده سال قبل خودش قابل مقایسه نیست.
نادی افزود: اگر نظام تعلیم و تربیت متناسب با فناوری که در دسترس نسل ماست نتواند چرخش دقیقی را رقم بزند این نظام از نسلی که در حال استفاده از فناوری است عقب میماند و حتی خطر اینکه مشرعیت خود را از دست بدهد نیز وجود دارد.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: محتواها باید به نحوی طراحی شوند که دانش آموز کماکان مرجعیت مدرسه و دانشگاه را به عنوان مکان آموختن و تعلیم و تربیت برای خودش ضروری و لازم بداند.
وی تصریح کرد: هیچ ملتی نمیتواند اثر فناوری را در دنیای امروز انکار کند و همه پیشرفت‌هایی که در حال رقم خورن است به روی تمدن فعلی ما اثرگذار است و اگر قرار است که از فناوری به درستی و در جهت رفاه انسان و نه نابود کردن آن استفاده کنیم بایستی پابه پای این تحولات به پیشرفت های فنی و حرفه ای دست پیدا کنیم.
نادی خاطرنشان کرد: ضعیف کردن و نادیده گرفتن آموزش های فنی و حرفه ای به بهانه اینکه اینها ماهیت سطح پایینی دارند در واقع به نوعی درافتادن با واقعیت‌های زندگی نوین فعلی است و این آموزش ها را ما باید به عنوان مولفه های رفاه در آینده درنظر بگیریم.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: بخش مکمل نظام آموزش های فراگیر ما باید آموزش‌های فنی و حرفه ای باشد و به همین دلیل هم باید به محتوای فرهنگی آنها بسیار توجه شود چرا که ضعف هایی در این زمینه داریم و باید برنامه‌ریزی صورت گیرد تا این ضعف ها برطرف شود.
وی خاطرنشان کرد: وقتی فناوری وارد کشور میشود اگر ابعاد متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی خودمان را درنظر نگیریم و انتقال صورت بگیرد قطعا دچار مشکل خواهیم شد و نسلی که از این جریان آموزشی بدون لایحه فرهنگی و تربیتی بهره مند میشوند نیز قطعا دچار مشکل خواهند شد به دلیل اینکه فناوری با خودش بار فرهنگی دارد و ما باید حتما حواسمان به محتوای فرهنگی فناوری باشد.
نادی افزود: در دانشگاه آزاد اسلامی در سند تحول و تعالی این برنامه‌ریزی‌ها و پیش‌بینی‌ها صورت گرفته است و در آموزش فنی و حرفه‌ای انتظار ما براین است که دانش آموختگانش زمانی که میخواهند وارد بازار کار بشوند از سازگاری نسبی با موقعیت شغلی برخوردار باشند.
وی با بیان اینکه بعد از دهه ۹۰ میلادی کشورهای صنعتی دنیا توسعه صنعتی را در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای می‌بینند، گفت: ما یک بعد دیگر هم برای این موضوع تعریف کرده و می‌گوییم آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، مهارتی و کارآفرینی در واقع بحث کارآفریی را هم درنظر گرفته‌ایم.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی افزود: یکی از موانع رشد آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در کشورهای در حال توسعه، وجود نگرش منفی نسبت به این نوع از آموزش‌هاست البته یک شبه نمی‌توان این نگرشها را اصلاح کرد اما با آموزش فنی به عنوان عنصر مکمل نظام آموزشی و دانش‌افزایی، آگاه سازی و معرفت افزایی مردم نسبت به امکاناتی که این نوع آموزش در اختیار فرزندان قرار می‌دهد میتوان خیلی زود نگرش ها را اصلاح کرد.
وی با اشاره به روز ملی کارآفرینی و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای اظهار کرد: باید به این رویداد ملی بسیار توجه کرد چراکه در دانش‌آموزان و دانشجویان میتواند ایجاد انگیزه فراوانی داشته باشد و در واقع یک عزم ملی ایجاد کند تا به یک فرصت اشتغال پایدار در مسیر اقتصاد مقاومتی دست پیدا کنیم.
معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: باید رویدادها و جشنواره های نظام مند در سطح کشور توسط آموزش و پرورش و آموزش عالی برگزار و اطلاع رسانی صورت بگیرد و همه جریان ها و نهادهای آموزشی کشور باید در این همفکری دخیل باشند. هرچقدر اطلاع رسانی و ایجاد انگیزه گسترده تر باشد طبیعتا ما میتوانیم این آموزش های مهارتی را در سطح کشور گسترده تر و هماهنگ تر برگزار کنیم.
انتهای پیام/
نظر شما