به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از کرمان، کهنوج، شهرستانی با ظرفیت‌های بالقوه کشاورزی در جنوب کرمان، در سال‌های اخیر شاهد موجی از مهاجرت روستاییان به سمت شهرها بوده است. این مهاجرت‌ها به دلیل مشکلاتی همچون کمبود منابع آبی، خشکسالی‌های پی‌درپی، کاهش سطح درآمد کشاورزان و نداشتن فرصت‌های شغلی مناسب، شدت گرفته است. از زمانی که منابع طبیعی و زیرساخت‌های کشاورزی در این منطقه رو به نابودی گذاشته، زندگی در روستاها برای بسیاری از مردم غیرقابل تحمل شده است.

آمارها نشان می‌دهند که طی پنج سال اخیر، حدود ۱۵ درصد از جمعیت روستاهای شهرستان کهنوج به شهرهای اطراف مهاجرت کرده‌اند. این روند، در حالی ادامه دارد که همچنان بسیاری از روستاها از امکانات اولیه مانند آب آشامیدنی و خدمات بهداشتی مناسب محروم هستند و این وضعیت انگیزه‌های مهاجرت را در میان جوانان دوچندان کرده است.

این شرایط به گونه‌ای است که بسیاری از ساکنان روستاهای کهنوج، که زمانی به کشاورزی و دامداری مشغول بودند، اکنون به جست‌وجوی شغل در شهرهای اطراف و حتی شهر کرمان و تهران هستند.

مهاجرت گسترده از روستاهای کهنوج، نه تنها چالش‌های اقتصادی بزرگی ایجاد کرده، بلکه ساختار اجتماعی این منطقه را نیز دستخوش تغییرات جدی کرده است. یکی از مهم‌ترین اثرات این مهاجرت‌ها، کاهش جمعیت جوان در روستاهاست. بسیاری از جوانان به دلیل نداشتن شغل مناسب در روستاها و عدم دسترسی به امکانات بهداشتی و آموزشی، ترجیح می‌دهند به شهرها مهاجرت کنند.

بر اساس گزارش‌های منتشر شده، بیش از ۴۰ درصد از مهاجران کهنوج به شهرهای بزرگ‌تر همچون کرمان و بندرعباس را جوانان ۱۸ تا ۳۵ ساله تشکیل می‌دهند. این امر منجر به کاهش نیروی کار در روستاها و افزایش میانگین سنی ساکنان آن‌ها شده است.

این مهاجرت‌ها می‌تواند به ایجاد مشکلات اجتماعی جدی در روستاها منجر شود. افزایش سالمندان و خانواده‌های بدون سرپرست، افت کیفیت خدمات اجتماعی، و کاهش مشارکت مردم در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی، از جمله اثرات منفی است که آینده‌ی روستاهای کهنوج را تهدید می‌کند. علاوه بر این، با کاهش تعداد جوانان در مناطق روستایی، بسیاری از روستاها با خطر «زوال فرهنگی» و «افزایش آسیب‌های اجتماعی» مانند اعتیاد و بیکاری روبه‌رو خواهند شد.

مهاجرت روستاییان کهنوج به شهرها، به هیچ وجه پدیده‌ای تصادفی نیست. این موج مهاجرت ناشی از مجموعه‌ای از مشکلات زیرساختی و اقتصادی است که حل آن‌ها نیازمند توجه فوری و همه‌جانبه است. اولین عامل اصلی این مهاجرت‌ها، کمبود منابع آب است. شهرستان کهنوج یکی از مناطقی است که در سال‌های اخیر با خشکسالی‌های پی‌درپی و کاهش شدید منابع آبی مواجه شده است. کشاورزی، که در گذشته مهم‌ترین منبع درآمد روستاییان بود، اکنون به دلیل کاهش منابع آبی و بی‌ثباتی وضعیت اقلیمی، دیگر به عنوان یک شغل پایدار شناخته نمی‌شود. این امر موجب شده است که کشاورزان مجبور به مهاجرت شوند تا از بحران اقتصادی و اجتماعی رهایی یابند.

دومین عامل، نداشتن فرصت‌های شغلی مناسب در روستاها است. آمارهای رسمی نشان می‌دهند که نرخ بیکاری در روستاهای کهنوج به حدود ۲۰ درصد رسیده است، که این رقم بالاتر از متوسط استان کرمان است. از آنجا که بیشتر صنایع و مشاغل در این شهرستان به کشاورزی وابسته است و وضعیت آن در حال حاضر بحرانی است، بسیاری از جوانان به این نتیجه می‌رسند که تنها راه برای بهبود شرایط زندگی‌شان، مهاجرت به شهرهای بزرگ‌تر است.

علاوه بر مشکلات اقتصادی، کمبود زیرساخت‌های اجتماعی مانند آموزش و بهداشت نیز تاثیرات زیادی بر مهاجرت روستاییان داشته است. در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد از روستاهای شهرستان کهنوج فاقد مدرسه یا مرکز درمانی مناسب هستند. این کمبود امکانات اولیه موجب شده که بسیاری از خانواده‌ها برای تأمین آینده بهتر برای فرزندانشان، به جست‌وجوی زندگی شهری روی آورند.

برای مقابله با پدیده مهاجرت گسترده روستاییان از کهنوج، نیاز به تدابیر عاجل و مؤثر است. اولین قدم در این راستا، توجه به بازسازی و بهبود زیرساخت‌ها در روستاهاست. دولت باید با تأمین منابع مالی، پروژه‌های عمرانی و بهبود شرایط بهداشتی و آموزشی را در دستور کار قرار دهد. یکی از اقدامات فوری که می‌تواند به جذب دوباره مهاجران به روستاها کمک کند، احداث مدارس و مراکز بهداشتی مجهز است. آمارها نشان می‌دهند که برای رفع کمبود مدارس در این منطقه، باید حداقل ۱۵ مدرسه جدید احداث شود.

در کنار این اقدامات، توسعه مشاغل غیرکشاورزی و حمایت از صنایع کوچک می‌تواند راه‌گشای بسیاری از مشکلات اقتصادی باشد. ایجاد کارگاه‌های تولیدی در حوزه‌های مختلف مانند صنایع دستی، تولید مواد غذایی، و خدمات می‌تواند فرصت‌های شغلی جدید ایجاد کند. توجه به ایجاد واحدهای صنعتی کوچک و متوسط، به ویژه در حوزه‌هایی مانند بسته‌بندی محصولات کشاورزی، می‌تواند اقتصاد محلی را تقویت کند و انگیزه مهاجرت به شهرها را کاهش دهد.

علاوه بر این، اجرای طرح‌های حمایتی برای کشاورزان و مشوق‌های مالی برای بهره‌برداری بهینه از منابع آبی موجود می‌تواند کشاورزی را دوباره به یک شغل پایدار تبدیل کند. این اقدامات در کنار توجه به فناوری‌های نوین کشاورزی مانند آبیاری قطره‌ای و توسعه کشت‌های مقاوم به خشکی، می‌تواند به بازگرداندن رونق کشاورزی و بازمانده جمعیت روستایی کمک کند.

در نهایت، مهاجرت روستاییان کهنوج به شهرها نه تنها چالشی برای اقتصاد و فرهنگ این منطقه است، بلکه می‌تواند به فروپاشی ساختار اجتماعی آن نیز منجر شود. اگر دولت و مسئولین منطقه‌ای نتوانند به موقع برای حل مشکلات اساسی مانند کمبود آب، نداشتن فرصت‌های شغلی مناسب و ضعف زیرساخت‌ها اقدام کنند، این روند مهاجرت ادامه خواهد داشت و در نهایت، روستاها با کمبود نیروی کار جوان و کارآمد روبه‌رو خواهند شد.

با این حال، هنوز فرصت برای جلوگیری از این روند وجود دارد. اجرای سیاست‌های کارآمد در حوزه توسعه زیرساخت‌ها، حمایت از کشاورزان، و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در روستاها می‌تواند آینده‌ای بهتر برای کهنوج رقم بزند. بهبود شرایط زندگی در روستاها و فراهم کردن امکاناتی همچون آموزش، بهداشت و خدمات اجتماعی، نه تنها می‌تواند به ماندگاری جوانان در روستاها کمک کند، بلکه باعث کاهش فشار بر شهرهای بزرگ خواهد شد و در نهایت به توسعه پایدار منطقه منجر خواهد شد.

در نهایت، مهاجرت از روستاها به شهرها پدیده‌ای است که بدون شک نیاز به توجه ویژه و هم‌افزایی بین دولت، جامعه محلی و نهادهای خصوصی دارد. تنها با همکاری و ایجاد شرایط مناسب در روستاها می‌توان از بروز مشکلات اجتماعی و اقتصادی در آینده جلوگیری کرد.

خبرنگار: زهرا اسکندری

انتهای پیام/