به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از همدان، مرتضی رزاق‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی همدان در گفت‌وگو اختصاصی با ایسکانیوز اظهار کرد: آثار سعدی میراثی هزاران‌ساله از فرهنگ ایرانی هستند؛ او تنها یک شاعر یا نویسنده نیست، بلکه نماینده‌ی سنتی دیرپا از حکمت و هنر در بیان است.
وی در پاسخ به پرسشی درباره زندگینامه این شاعر بزرگ گفت: متأسفانه اطلاعات دقیقی از زندگی سعدی در دست نیست. این ابهام چند دلیل دارد؛ نخست فروتنی و پرهیز از خودنمایی که بزرگان گذشته داشتند و کمتر از خود سخن می‌گفتند، دوم، قالب داستانی آثار سعدی است که عنصر تخیل در آن پررنگ بوده و تفکیک واقعیت از افسانه را دشوار می‌کند. همچنین، اغراق و داستان‌پردازی مریدان و دوستدارانش نیز در این میان نقش داشته است.
رزاق‌پور در این باره ادامه داد: آنچه می‌دانیم این است که سعدی در اوایل قرن هفتم هجری قمری در شیراز و در خانواده‌ای اهل علم و ادب چشم به جهان گشود. برخی نام او را مشرف‌الدین، برخی مصلح‌الدین و عده‌ای عبدالله یا ابوعبدالله دانسته‌اند. وی در جوانی به بغداد، شام و حجاز سفر کرد و در میانه قرن هفتم به شیراز بازگشت. سال ۶۵۵ هجری قمری بوستان را به نظم و یک سال بعد گلستان را به نثر درآورد. زمان درگذشت او نیز میان سال‌های ۶۹۱ تا ۶۹۴ هجری قمری ذکر شده است.
این استاد ادبیات راز ماندگاری آثار سعدی را در زبان سهل و ممتنع او دانست و گفت: برخی محققان معتقدند زبان فارسی امروز مدیون حرکتی است که سعدی آن را آغاز کرد. سادگی، روانی و شیوایی زبان در کنار عمق معنا، آثار سعدی را جاودانه کرده است.
وی افزود: بسیاری از ترکیبات، امثال و مفاهیم که در زبان مردم جاری است، ریشه در آثار سعدی دارد. به گونه‌ای که برخی معتقدند ایجاز سعدی، در حد اعجاز است. به‌عنوان مثال می‌فرماید:
توانگری به هنر است نه به مال / و بزرگی به عقل نه به سال
یا
تو پاک باش و مدار از کس ای برادر، باک / زنند جامه ناپاک گازُران بر سنگ
رزاق‌پور با اشاره به نوگرایی سعدی در ادبیات گفت: او اسیر سبک گذشتگان نشد، بلکه با خلاقیت و نوآوری، میدان زبان و آرایه‌ها را گسترش داد و اثری آفرید که هنوز پس از قرن‌ها خواندنی و آموزنده است.
وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه سعدی چهره‌ای اخلاق‌مدار و موحد بود، افزود: او دین‌دار بود اما نه از نوع ریاکار، بلکه مؤمنی خالص که ایمانش در آثارش جلوه‌گر است. وقتی خداوند را این‌گونه وصف می‌کند:
به نام خداوند جان‌آفرین / حکیم سخن در زبان‌آفرین
خداوند بخشندهٔ دستگیر / کریم خطابخش پوزش‌پذیر
یا آنجا که می‌گوید:
عاکفان کعبه جلالش به تقصیر عبادت معترف که: ما عبدناک حق عبادتک
واصفان حلیه جمالش به تحیر منسوب که: ما عرفناک حق معرفتک
این توصیف‌ها نشان می‌دهد که ایمان سعدی سرشار از خشوع، تواضع و معرفت است.
رزاق‌پور با تاکید بر اینکه آثار سعدی برای جامعه امروزی نیز کاربرد دارد، تصریح کرد: باید میان دانش و بینش تفاوت قائل شویم. دانش ابزار است و بینش، هدف. سعدی شاید سخنان علمی نگفته باشد، اما بی‌شک آموزه‌هایش بینشی عمیق و راهگشا برای زندگی انسانی است.
وی افزود: در دنیایی که رشد علمی بالاست اما رشد اخلاقی و انسانی دچار تردید است، سخنان سعدی بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند. او انسان مفید را می‌ستاید و در ابیاتی می‌فرماید:
سنگی و گیاهی که در آن خاصیتی هست / از آدمیی به که در او منفعتی نیست
و
اگر نفع کس در نهاد تو نیست / چنین گوهر و سنگ خارا یکی است
او همچنین جایگاه دانایی و خرد را چنین بیان می‌کند:
بپرس هر چه ندانی که ذل پرسیدن / دلیل راه تو باشد به عز دانایی
و
پادشاهان به صحبت خردمندان از آن محتاج‌ترند که خردمندان به قربت پادشاهان
رزاق‌پور با اشاره به جایگاه غزل‌های عاشقانه سعدی گفت: غزل‌های او لطیف‌ترین جلوه‌های عشق زمینی و الهی را در خود دارند. یکی از غزل‌هایی که برای من الهام‌بخش بوده، این است:
بگذشت و بازم آتش در خرمن سکون زد
دریای آتشینم در دیده موج خون زد
خود کرده بود غارت عشقش حوالی دل
بازم به یک شبیخون بر ملک اندرون زد...
او در پایان خاطرنشان کرد: سعدی همواره می‌آموزد که عشق، ایمان، خرد و نیکی، سرمایه‌هایی جاودانه‌اند؛ همان چیزی که جامعه امروز بیش از همیشه به آن نیاز دارد.
خبرنگار: فاطمه نعمتی فرد
انتهای پیام/
نظر شما