به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، دانشگاه‌های آمریکا و کانادا در سال تحصیلی با سقوط بی‌سابقه ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی مواجه شده‌اند. کارشناسان معتقدند که تحولات اخیر در سیاست‌های مهاجرتی و مقررات آموزشی در آمریکا، چشم‌انداز ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی را به‌طور جدی دگرگون کرده است. داده‌های منتشرشده در «گزارش جهانی سنجش ثبت‌نام» (GEBS) سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد کاهش علاقه‌مندی دانشجویان خارجی به تحصیل در آمریکا و کانادا که در یک‌سال گذشته توسط پلتفرم‌هایی مانند Studyportals شناسایی شده بود، اکنون به‌شکل محسوس در آمار ثبت‌نام‌ مشاهده می‌شود.

کاهش ۱۹ درصدی تعداد دانشجویان بین‌المللی تحصیلات تکمیلی در آمریکا

دانشگاه‌های آمریکا در گزارش امسال، کاهش ۶ درصدی در تعداد دانشجویان بین‌المللی مقطع کارشناسی را ثبت کردند؛ کاهشی که عملاً رشد ۶ درصدی سال گذشته را خنثی کرده است. شرایط در مقاطع تحصیلات تکمیلی نگران‌کننده‌تر است، جایی که ثبت‌نام دانشجویان کارشناسی‌ارشد ۱۹ درصد کاهش یافته؛ رقمی بیش از سه برابر کاهش سال گذشته.

مطابق گزارش GEBS که با مشارکت ۲۰۱ دانشگاه آمریکایی تهیه شده، این روند معکوس در مقاطع کارشناسی‌ارشد که همیشه بزرگ‌ترین گروه دانشجویان بین‌المللی در آمریکا بوده، هشدار جدی برای آینده آموزش عالی این کشور تلقی می‌شود.

یکی از دلایل اصلی این روند، شرایط سیاسی و سیاست‌های امنیتی جدید آمریکا است. بازگشت دونالد ترامپ به قدرت از ژانویه ۲۰۲۵ و انتشار مداوم گزارش‌هایی از بازداشت دانشجویان و دارندگان ویزا به دلایل امنیتی، فضای نگرانی و عدم قطعیت را در میان متقاضیان به وجود آورده است.

کاهش ۳۵ درصدی ثبت‌نام کارشناسی ارشد در کانادا

وضعیت کانادا حتی بحرانی‌تر توصیف شده است. دانشگاه‌های این کشور در گزارش ۲۰۲۵ اعلام کرده‌اند که ۳۶ درصد کاهش در ثبت‌نام کارشناسی (پس از کاهش ۲۷ درصدی سال قبل) و ۳۵ درصد کاهش در ثبت‌نام کارشناسی‌ارشد رخ داده است. این آمار یعنی کانادا از سال ۲۰۲۳ تاکنون ۵۳ درصد کاهش تجمعی در ثبت‌نام دانشجویان کارشناسی داشته است؛ رقمی بی‌سابقه در تاریخ آموزش عالی این کشور.

بر اساس گزارش‌ها، ۹۰ درصد دانشگاه‌های کانادا و ۸۵ درصد دانشگاه‌های آمریکا تأیید کرده‌اند که سیاست‌های محدودکننده دولتی و مشکلات صدور ویزا عامل اصلی کاهش ثبت‌نام‌هاست.

یکی از دانشگاه‌های کانادا در توضیح شرایط گفته است که تغییرات مداوم در سیاست‌های اداره مهاجرت کانادا، از سقف ملی صدور ویزا تا افزایش مدارک مالی مورد نیاز و اصلاحات مربوط به مجوز کار پس از تحصیل، همگی فضای بی‌اعتمادی و تردید ایجاد کرده‌اند.

گفتنی است، گزارش GEBS بر اساس نظرسنجی آنلاین از ۴۶۱ دانشگاه در ۶۳ کشور جهان تهیه شده است. این نظرسنجی از ۶ تا ۲۴ اکتبر ۲۰۲۵ انجام شده تا داده‌هایی مرتبط با ترم ژانویه تا مارس ۲۰۲۶ ارائه دهد. این گزارش حاصل همکاری NAFSA، Oxford Test of English و Studyportals است و انجمن‌های آموزش بین‌المللی اروپا، آسیا-اقیانوسیه، کانادا و بریتانیا نیز در تهیه آن مشارکت داشته‌اند.

در حالی که آمریکا و کانادا با کاهش ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی مواجه‌اند، در اروپا تصویر پیچیده‌تری مشاهده می‌شود. برای مثال، ثبت‌نام مقطع کارشناسی در انگلستان ۳ درصد افزایش یافته (در مقابل کاهش ۴ درصدی سال گذشته) و همچنین ثبت‌نام کارشناسی‌ارشد در این کشور از کاهش ۱۷ درصدی به افزایش ۳ درصدی رسیده است. در کل اروپا ثبت‌نام کارشناسی تقریباً ثابت مانده (+۱٪) و ثبت‌نام کارشناسی‌ارشد ۵٪ افزایش یافته است.

مطابق تحلیل Studyportals، افزایش ثبت‌نام در کشورهایی مثل ایتالیا و فرانسه مشاهده شده، در حالی که دانشگاه‌های بلژیک کاهش چشمگیر دانشجویان بین‌المللی را گزارش کرده‌اند.

کارا اسکیکنه کارشناس Studyportals بر این باور است که موانع ویزا و سیاست‌های جدید، نقشه جریان دانشجویان بین‌المللی را دوباره ترسیم کرده‌اند. مقاصدی که زمانی غیرقابل رقابت تلقی می‌شدند، اکنون جای خود را به مقصدهای جدیدی می‌دهند که در حال افزایش سهم خود از بازار جهانی آموزش هستند.

آسیا؛ برنده جدید رقابت جهانی

آمارها نشان می‌دهد روندی که از ماه گذشته و در گزارش Emerging Trends درباره افزایش تمایل دانشجویان ژاپنی، چینی و هندی برای تحصیل در آسیا گزارش شده بود، اکنون به‌شکل واقعی دیده می‌شود.

دانشگاه‌های آسیایی افزایش ۸ درصدی در ثبت‌نام کارشناسی بین‌المللی و افزایش ۳ درصدی در ثبت‌نام کارشناسی‌ارشد ثبت کرده‌اند. همچنین، فقط ۱۸ درصد از دانشگاه‌های آسیایی گزارش کاهش ثبت‌نام کارشناسی داشته‌اند یعنی کمترین رقم در جهان. این میزان در اروپا ۲۸ درصد، در انگلستان ۳۹ درصد و در کانادا ۸۲ درصد بوده است.

تغییرات ثبت‌نام جهانی دانشجویان بین‌المللی نشان می‌دهد که در سطح جهان ۳۰ درصد از دانشگاه‌ها افزایش و ۳۷ درصد کاهش ثبت‌نام کارشناسی را گزارش کرده‌اند. همچنین در مقطع کارشناسی‌ارشد، ۳۱ درصد کاهش و ۴۵ درصد افزایش داشته‌اند.

در آمریکا فقط ۳۲ درصد دانشگاه‌ها افزایش ثبت‌نام کارشناسی‌ارشد داشته‌اند، در حالی که فقط ۶ درصد دانشگاه‌های کانادایی رشد ثبت‌نام کارشناسی داشته‌اند.

نگاه دانشگاه‌ها به سیاست‌های دولتی

آمارها نشان می‌دهد دو سوم دانشگاه‌های جهان اعلام کرده‌اند که سیاست‌های محدودکننده دولت‌ها مانع اصلی جذب دانشجوی خارجی بوده است. به عبارت دیگر، ۹۰ درصد دانشگاه‌ها در کانادا، ۸۵ درصد دانشگاه‌ها در آمریکا، ۵۹ درصد دانشگاه‌ها در اروپا، ۵۱ درصد دانشگاه‌ها در انگلستان و فقط ۱۹ درصد دانشگاه‌ها در آسیا در نظرسنجی اعلام کرده‌اند که سیاست‌های محدودکننده دولت‌ها مانع اصلی جذب دانشجوی خارجی بوده است

این دانشگاه‌ها اعلام کرده‌اند که توقف صدور ویزا و محدودیت‌های جدید آمریکا، کاهش کمک‌هزینه و گرنت‌ها برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، موانع مالی جدید در کانادا و تاخیر در تعیین وقت سفارت و محدودیت‌های سفر مسائلی نگران کننده هستند.

هزینه تحصیل و زندگی یکی دیگر از عوامل موثر در کاهش ثبت‌نام‌ها است. به طوری که ۷۲ درصد دانشگاه‌های بریتانیا، ۴۷ دانشگاه‌های آمریکا و ۳۱ دانشگاه‌های آسیایی هزینه‌های تحصیل و زندگی به‌عنوان مانعی اساسی مطرح شده است. نکته جالب اینکه تنها ۱۵ درصد دانشگاه‌های کانادایی هزینه‌ها را عامل مشکل‌زا دانسته‌اند.

کمبود مسکن نیز یکی از عوامل مهم در اروپا (۳۲ درصد) و آمریکا (۳۵ درصد) گزارش شده است.

چشم‌انداز سال آینده نشان می‌دهد دانشگاه‌ها در مناطق مختلف جهان مسیرهای متفاوتی را دنبال می‌کنند؛ برای مثال در کانادا ۶۰ درصد انتظار کاهش بودجه دارند، ۵۰ درصد انتظار کاهش نیرو و ۶۰ درصد دانشگاه‌ها قصد دارند بازارهای جدید هدف قرار دهند. در آمریکا ۳۹ درصد به‌دنبال بازارهای جدید هستند و ۳۵ درصد اهداف ثبت‌نامی تهاجمی‌تر خواهند داشت.

در انگلستان ۵۰ درصد تنوع‌بخشی، ۳۶ درصد افزایش هدف‌گذاری ثبت‌نام و ۳۳ درصد کاهش بودجه، در اروپا ۳۰ درصد تنوع‌بخشی، ۳۵ درصد اهداف تهاجمی‌تر و ۱۹ درصد کاهش بودجه را پیش‌بینی می‌کنند و در آسیا فقط یک‌چهارم قصد تغییر جدی و تمرکز بر افزایش استفاده از هوش مصنوعی دارد.

داده‌های GEBS نشان می‌دهد ایالات متحده و کانادا در حال از دست دادن جایگاه مسلط خود در جذب دانشجویان بین‌المللی هستند؛ آن هم به دلیل سیاست‌هایی که مستقیماً به کاهش جذابیت این کشورها برای مهاجران تحصیلی منجر شده است. هم‌زمان، آسیا و بخشی از اروپا در حال تبدیل شدن به قطب‌های جدید آموزش بین‌المللی هستند.

اگر دولت‌های آمریکا و کانادا در سیاست‌های مهاجرتی خود بازنگری نکنند، این روند احتمالاً به تغییرات بلندمدت در نقشه جهانی آموزش عالی منجر خواهد شد.

انتهای پیام/