به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از تهران‌غرب، خیابان ولیعصر نه تنها بلندترین خیابان خاورمیانه است بلکه به واسطه صف بلند و سر به فلک کشیده درختان چنار کهنسالش به یکی از نمادهای اصلی پایتخت و حتی ایران تبدیل شده است. این چنارهای قدیمی که هر یک گویی بخشی از تاریخ تهران را در سینه دارند اکنون با کاهش محسوس و نگران‌کننده‌ای در تعداد خود مواجه هستند. این پدیده که در محدوده منطقه ۱۱ و سایر بخش‌های خیابان ولیعصر به وضوح قابل مشاهده است، پرسش‌های جدی را درباره دلایل اصلی این اتفاق، مسئولیت نهادهای شهری و تأثیر آن بر منظر شهری و کیفیت هوای پایتخت مطرح می‌کند.

درختان چنار ولیعصر، فراتر از یک عنصر بصری صرف، نقشی حیاتی در تعدیل دمای هوا، تولید اکسیژن و جذب آلاینده‌ها در شهر پرترافیک تهران ایفا می‌کنند. کاهش تعداد آنها، نه تنها به زیبایی بصری این خیابان تاریخی آسیب می‌زند، بلکه مستقیماً بر بهداشت و سلامت عمومی شهروندان تأثیر می‌گذارد.

مشاهدات میدانی و گزارش‌های شهروندی حاکی از آن است که در بخش‌هایی از خیابان ولیعصر، جای خالی چنارهای کهنسال به چشم می‌خورد و در برخی نقاط، درختان با سن کمتر یا حتی خشک‌شده جایگزین آنها شده‌اند که نمی‌توانند کارایی چنارهای قدیمی را داشته باشند. این وضعیت، نگرانی‌های جدی را در میان متخصصان محیط زیست و دوستداران طبیعت به وجود آورده است.

دلایل متعددی برای کاهش محسوس درختان چنار ولیعصر مطرح می‌شود که هر یک به تنهایی یا در کنار یکدیگر می‌توانند به این پدیده دامن زده باشند. یکی از مهمترین عوامل، سن بالای درختان و عمر طبیعی آنهاست. بسیاری از این چنارها بیش از نیم قرن قدمت دارند و به مرور زمان دچار فرسودگی و بیماری می‌شوند.

با این حال "آلودگی شدید هوا و خاک" به ویژه در این خیابان پرتردد، تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی که منجر به تنش آبی برای درختان می‌شود، و آفات و بیماری‌های گیاهی نیز از جمله عوامل مؤثر دیگر هستند. ریشه‌های چنارها که برای جذب آب و مواد مغذی به عمق خاک نفوذ می‌کنند، در مواجهه با "تراکم ساخت‌وسازهای شهری و تغییر بستر خاک" نیز آسیب می‌بینند. همچنین "عملیات عمرانی و حفاری‌های شهری" بدون رعایت اصول فنی و مراقبت از ریشه‌ها نیز می‌تواند به درختان آسیب جدی وارد کند.

اما تنها عوامل طبیعی و فنی نیستند که به این معضل دامن می‌زنند. "ضعف در نگهداری و مراقبت‌های دوره‌ای" از درختان نیز نقش مهمی دارد. درختان چنار نیازمند هرس اصولی، آبیاری منظم و مبارزه با آفات هستند. در مواردی عدم رسیدگی به موقع یا هرس غیراصولی به درختان آسیب جدی وارد کرده و چرخه حیات آنها را کوتاه می‌کند. علاوه بر این، "عدم جایگزینی مناسب و به موقع" درختان از بین رفته نیز از دیگر گلایه‌هاست. در برخی نقاط، پس از خشک شدن یک چنار کهنسال، نهال‌های کوچکی کاشته می‌شوند که سال‌ها طول می‌کشد تا به قامت چنارهای قبلی برسند و بتوانند نقش اکولوژیکی مشابهی ایفا کنند. این در حالی است که می‌توان با استفاده از روش‌های نوین کاشت و انتخاب گونه‌های مقاوم‌تر، روند جایگزینی را تسریع بخشید.

مسئولیت حفظ و حراست از این سرمایه طبیعی و تاریخی بر عهده شهرداری تهران و سازمان پارک‌ها و فضای سبز است. این نهادها باید با تدوین "برنامه‌های جامع مدیریت فضای سبز شهری" و تخصیص بودجه کافی برای مراقبت و جایگزینی درختان، از این میراث ارزشمند حفاظت کنند. پایش مستمر سلامت درختان، مبارزه هدفمند با آفات، تأمین آب کافی در فصول خشک و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از عملیات عمرانی، از جمله اقداماتی است که باید با جدیت بیشتری دنبال شود. همچنین، "افزایش آگاهی عمومی و مشارکت شهروندان" در حفظ درختان می‌تواند نقش مؤثری ایفا کند. خیابان ولیعصر و چنارهای آن، بخشی از هویت جمعی تهران هستند و حفظ آنها به معنای حفظ بخشی از تاریخ و آینده این کلان‌شهر است.

خبرنگار: حسام رضایی

انتهای پیام/