به گزارش خبرنگار بین الملل ایسکانیوز، نارندرا مودی -نخست وزیر هند- در روزهای گذشته به بریتانیا سفر کرد و موافقتنامه های مهم تجاری در دیدار مقامات دو کشور به امضا رسیده است. به طور کلی روابط بین هند و بریتانیا در سالهای اخیر رو به افزایش بوده و مشارکت استراتژیک بین دو کشور ارتقا یافته است.
اما تنها ده سال پیش، نارندرا مودی به دلیل نقشش در ناآرامیهای گجرات در سال ۲۰۰۲ -زمانی که وزیر ارشد این ایالت بود- به چهرهای جنجالی و غیرقابل پذیرش در بسیاری از پایتختهای غربی تبدیل شده بود. حتی برخی کشورهای اروپایی و ایالات متحده از صدور ویزا برای او خودداری کردند اما اکنون اوضاع کاملا دگرگون شده است.
امروزه مودی در اروپا و دیگر کشورهای غربی با استقبال گرم مواجه میشود؛ نه به دلیل تغییر دیدگاههای سیاسیاش، بلکه بهواسطه جایگاه پررنگ و تأثیرگذار اقتصادی و راهبردی هند. این تغییر چشمگیر بهتازگی در جریان سفر رسمی پر سر و صدای مودی به بریتانیا برجسته شد.
در این سفر، او با استقبال باشکوهی مواجه شد، از جمله دیدار با پادشاه چارلز، و همچنین یک توافق تجاری مهم با کییر استارمر -نخست وزیر بریتانیا- به امضا رسید. این توافق که بهعنوان گامی تاریخی در روابط بریتانیا و هند توصیف شده، با هدف تقویت تجارت دوجانبه صورت گرفته است؛ تجارتی که تا سپتامبر ۲۰۲۴ حدود ۴۱ میلیارد پوند (معادل ۵۵ میلیارد دلار) ارزش داشته است.
برخی رسانه ها همچون هفته نامه بلیتز به ابعاد مهم تر این سفر پرداخته اند. این هفته نامه عنوان کرد که در واقع دلیل اصلی استقبال جدید اروپا از مودی، نه مسائل ایدئولوژیک، بلکه منافع اقتصادی است. اقتصاد هند با سرعت بالایی در حال رشد است.
طبق پیشبینی مؤسسه مورگان استنلی، این کشور در مسیر تبدیل شدن به سومین اقتصاد بزرگ جهان قرار دارد و بهزودی از ژاپن و آلمان پیشی خواهد گرفت. طبقه متوسط هند نیز، که انتظار میرود تا سال ۲۰۳۵ به ۹۵ میلیون نفر برسد، بازار مصرفی عظیمی را تشکیل میدهد؛ بازاری بزرگتر از جمعیت هر یک از کشورهای عضو اتحادیه اروپا.
اکنون در حالی که کشورهای غربی با رکود اقتصادی دستوپنجه نرم میکنند و به دنبال کاهش وابستگی به چین هستند، هند بیشازپیش بهعنوان یک شریک اقتصادی جایگزین در نظر گرفته میشود. گرچه ایالات متحده نیز در حال بررسی روابط تجاری عمیقتر با هند است، اما این اروپا است که ملموسترین گامها را برداشته است. در مارس۲۰۲۴، انجمن تجارت آزاد اروپا متشکل از نروژ، سوئیس، ایسلند و لیختناشتاین، پس از ۱۶ سال مذاکره، یک توافق تجاری با هند نهایی کرد. این توافق شامل ۹۵ میلیارد یورو (۱۱۱ میلیارد دلار) سرمایهگذاری پیشبینیشده در صنایع هند مانند داروسازی و ماشینآلات است و منجر به لغو تعرفههای کالاهای وارداتی مختلف توسط هند خواهد شد.
بریتانیا، به نوبه خود، سخت تلاش کرده است تا توافق خود را با دهلی نو تضمین کند. بریتانیا پس از برگزیت به دنبال شرکای جهانی جدیدی بوده است و هند، با روابط تاریخی و مشترکالمنافع خود، هدف اصلی این همکاریها بوده است. توافق تجاری بریتانیا و هند، نویدبخش افزایش دسترسی بریتانیا به تولیدات دفاعی، سرمایهگذاری در حوزه فناوری مالی از طریق بخش مالی لندن و همکاری در فناوری و مخابرات است.
در واقع اکنون اتحادیه اروپا برای نوبت خود آماده می شود. اوایل امسال، «اورزولا فندرلاین» رئیس کمیسیون اروپا به همراه تمامی اعضای کمیسیون، به هند سفر کردند ـ اقدامی دیپلماتیک که بهندرت رخ میدهد. هدف این سفر کاملا روشن بود: تسریع مذاکرات اتحادیه اروپا و هند برای دستیابی به یک توافق تجاری جامع.
اتحادیه اروپا هماکنون بزرگترین شریک تجاری منفرد هند بهشمار میرود و حجم تجارت کالا میان دو طرف در سال ۲۰۲۳ به ۱۲۴ میلیارد یورو رسید؛ رقمی که تقریبا دو برابر میزان آن در یک دهه پیش است. بیش از ۶۰۰۰ شرکت اروپایی در هند فعالیت میکنند و حدود ۱.۷ میلیون نفر را در این کشور به کار گرفتهاند.
توافق پیشنهادی میان اتحادیه اروپا و هند تنها با هدف حذف موانع تجاری طراحی نشده، بلکه به دنبال تقویت همکاریها در زمینه زیرساختهای دیجیتال، فناوری سبز و زنجیرههای تأمین مقاوم است؛ حوزههایی که برای هر دو طرف اهمیت راهبردی دارد. برای اتحادیه اروپا، همراستایی با هند همچنین بهمنزله نوعی بیمه در برابر بیثباتی جهانی تلقی میشود؛ بهویژه در شرایطی که تنش میان چین و غرب رو به افزایش است.
جنیفر هیکس _ستوننویس و مفسر سیاسی_ معتقد است این اشتیاق راهبردی و اقتصادی، هزینههایی نیز در پی داشته است: سکوتی محسوس در قبال مسائل حقوق بشری. در گذشته، دولت مودی همواره به دلیل نحوه برخوردش با اقلیتهای مذهبی، آزادی رسانهها و حقوق مدنی مورد انتقاد قرار میگرفت؛ اما اکنون این موضوعات در برابر اولویت تجارت، به حاشیه رانده شدهاند. سازمانهای حقوق بشری کشورهای غربی را متهم کردهاند که در مسیر دستیابی به فرصتهای اقتصادی، ارزشهای خود را کنار گذاشتهاند.
این مفسر سیاسی در تحلیل خود میگوید: شهرت جهانی نارندرا مودی بیتردید به طرز چشمگیری بهبود یافته است. در سال ۲۰۲۳، آنتونی آلبانیزی -نخستوزیر استرالیا- حتی او را به بروس اسپرینگستین تشبیه کرد و در یک گردهمایی عمومی در سیدنی، مودی را «رئیس» خطاب نمود. چنین مقایسهای تا یک دهه پیش غیرقابل تصور بود؛ زمانی که مودی از سوی بسیاری از رهبران غربی طرد شده بود.
با این حال، عملکرد دیپلماتیک متوازن مودی همچنان محل مناقشه است. او از محکوم کردن تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ خودداری کرد، روابط نزدیک خود را با مسکو حفظ کرد و همچنان با تخفیف گسترده، مقادیر عظیمی از نفت روسیه را خریداری میکند. نفتی که پیشتر عمدتا راهی اروپا میشد. روسیه نیز همچنان یکی از بزرگترین تأمینکنندگان تسلیحات هند باقی مانده است. این وضعیت موجب نگرانی بروکسل و واشنگتن شده، اما در مسیر مذاکرات تجاری اختلالی ایجاد نکرده است.
در واقع، بسیاری در اروپا موضع مودی نسبت به روسیه را در چارچوب سنت دیرینهی سیاست عدم تعهد هند تفسیر میکنند؛ سیاستی که با هدف حفظ حداکثر انعطاف در عرصه بینالملل شکل گرفته است. برای رهبران اروپایی که به شدت به دنبال دسترسی به بازارهای جدید و ایجاد زنجیرههای تأمین مقاومتر هستند، این ابهام دیپلماتیک قابلتحمل است، چراکه به تحقق اهداف اقتصادی و ژئوپلیتیکی گستردهتر آنها کمک میکند.
شتاب هند در گسترش مشارکتهای جهانی خود نشانی از کاهش ندارد. با توجه به توافقهایی که از پیش با کشورهای عضوانجمن تجارت آزدا اروپا و بریتانیا امضا شده و مذاکراتی که با اتحادیه اروپا در جریان است، دهلی نو اکنون خود را در موقعیتی ممتاز برای چانهزنی میبیند.
در واقع با این کار مودی که زمانی چهرهای منزوی در صحنه جهانی تلقی میشد، امروز در مرکز توجه دیپلماتیک و اقتصادی غرب قرار گرفته است.
در نهایت، بهزعم هیکس، استقبال اروپا از مودی، واقعیت ژرفتری را درباره سیاست بینالملل معاصر عیان میسازد: منافع اقتصادی بر اصول اخلاقی و ژستهای ارزشی برتری یافتهاند. غرب که با رشد کند اقتصادی، فشارهای تورمی و افزایش رقابت ژئوپلیتیکی مواجه است، اکنون به هند نه از منظر سیاست داخلی آن، بلکه بهعنوان موتور محرکهای برای رفاه آینده و شریک راهبردی مینگرد.
از نظر هیکس، این تغییر چهره بینالمللی مودی لزوما حاصل تغییر در رفتار یا اصلاح سیاستها نیست، بلکه بیشتر بازتابی از رشد پرشتاب جایگاه هند در نظام چندقطبی جهانی است و تا زمانی که هند دسترسی به بازار، فرصتهای سرمایهگذاری و همکاری ژئوپلیتیکی ارائه دهد، به نظر میرسد که غرب مایل است سایههای تاریک گذشته را به فراموشی بسپارد.
خبرنگار: ماری ملکی
انتهای پیام/
نظر شما