به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، اخیرا مطالبی تحت عنوان عوارض واکسن HPV منتشر شده که بسیار بحث برانگیز هستند، در همین راستا گفت‌وگویی داشتیم با مسعود صالحی، متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری از دانشگاه علوم پزشکی زاهدان که در ادامه می‌خوانید.

در ابتدا در مورد ویروس hpv توضیح دهید. ویروس HPV چیست و چرا اهمیت دارد؟

ویروس HPV یا پاپیلوما ویروس انسانی، یکی از شایع‌ترین ویروس‌هایی است که از طریق جنسی منتقل می‌شود و بیش از ۲۰۰ نوع مختلف دارد. این ویروس توانایی آلوده کردن پوست و مخاط بدن، به ویژه ناحیه تناسلی، دهان، گلو و مقعد را دارد. برخی انواع آن کم‌خطرند و معمولاً باعث زگیل‌های تناسلی می‌شوند، اما انواع پرخطر آن می‌توانند ضایعات پیش‌سرطانی و سرطان‌های مهاجم ایجاد کنند.

راه انتقال ویروس چیست؟

راه اصلی انتقال ویروس HPV تماس مستقیم پوست با پوست، به ویژه از طریق روابط جنسی است. انتقال از طریق تماس‌های غیرمستقیم مانند استفاده از استخر یا لباس‌های دسته دوم به اثبات نرسیده و شواهد علمی قابل قبولی ندارد.

علایم بیماری چیست و بیشتر کدام اندام ها را آلوده می ‌کند؟

بسیاری از افراد آلوده به HPV هیچ علامتی ندارند و عفونت معمولاً بدون نشانه است. در مواردی که علائم ظاهر می‌شوند، شایع‌ترین آنها زگیل‌های تناسلی است. ویروس عمدتاً پوست و مخاط نواحی تناسلی، دهان، گلو و مقعد را آلوده می‌کند

آیا این ضایعات خوب می شوند؟

بله، در بیش از ۹۰ درصد موارد ضایعات ناشی از HPV ، طی یک تا دو سال به طور طبیعی بهبود پیدا می‌کنند و خطری برای فرد ایجاد نمی‌کنند. تنها تعداد کمی از ضایعات ممکن است مزمن شده و باعث ضایعات پیش سرطانی شده و بندرت منجر به سرطان شوند.

ایا این واکسن می تواند از سرطان سرویکس پیشگیری کند؟

دوره تبدیل عفونت HPV به سرطان طولانی است و بروز سرطان نادر است، بنابراین اثبات پیشگیری مستقیم از سرطان در کارآزمایی‌های بالینی ممکن نبوده است. انچه در کارآزمایی ها ادعا شده اینکه واکسن در کاهش ضایعات پیش‌سرطانی مؤثر است و واکسن در حدود ۷۰ درصد موارد موثر است اما انجام منظم تست‌های غربالگری مانند پاپ اسمیر همچنان ضروری است.

پس فقط باعث کاهش ضایعات پیش سرطانی می‌شود؟

دقیقا، واکسن HPV باعث کاهش قابل توجه ضایعات پیش‌سرطانی در ناحیه تناسلی، به‌ویژه سرویکس می‌شود. این ضایعات پیش‌سرطانی می‌توانند در برخی موارد به سرطان تبدیل شوند، اما همه آنها سرطانی نمی‌شوند و اغلب انها خودبه‌خود بهبود یابند. بنابراین کاهش این ضایعات به معنی کاهش احتمالی خطر سرطان در بلندمدت است، اما تضمین قطعی پیشگیری از سرطان نیست.

در کارآزمایی ها چه خطاهایی دیده شده است؟

در برخی کارآزمایی‌های بالینی واکسن HPV، مشکلات متدولوژیک مشاهده شده است. از جمله اینکه گروه شاهد واکسن نما واقعی دریافت نکرده‌اند و به جای آن، واکسن‌هایی حاوی آلومینیوم یا حتی واکسن هپاتیت B تزریق شده است. این موضوع می‌تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد و ارزیابی دقیق اثربخشی و ایمنی واکسن را دشوار کند. همچنین طولانی بودن دوره پیشرفت سرطان باعث شده ارزیابی پیشگیری از سرطان در این مطالعات امکان‌پذیر نباشد.

آیا شرایط اپیدمیولوژیک و جغرافیای بیمار ی در ایجاد این بیماری در ایران و جهان تاثیر گذار است؟

بله، شرایط اپیدمیولوژیک و جغرافیایی نقش مهمی در شیوع HPV و بروز بیماری‌های مرتبط با آن دارند. در سطح جهانی، سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع در زنان است، اما در ایران این سرطان شیوع بسیارکمتری دارد و در رتبه چهاردهم در زنان قرار دارد. میزان بروز عفونت HPV در ایران کمتر از ۲ در صد هزار زن است، در حالی که در برخی کشورها این عدد به ۲۰ تا ۳۰ در صد هزار می‌رسد. بنابراین نیاز به واکسیناسیون گسترده در ایران همانند کشورهای پرخطر احساس نمی‌شود.

چرا تزریق این واکسن در ایران ضرورت ندارد؟

تزریق گسترده واکسن HPV در ایران به دلیل شیوع پایین عفونت و سرطان‌های مرتبط، ضرورت اپیدمیولوژیک ندارد. آمارها نشان می‌دهد بروز سرطان دهانه رحم در ایران پایین است و ما عملاً به هدفی که سازمان جهانی بهداشت برای کاهش شیوع سرطان دهانه رحم تا سال ۲۱۲۰ تعیین کرده، هم‌اکنون رسیده‌ایم. همچنین، انجام منظم غربالگری‌هایی مانند پاپ اسمیر در زنان می‌تواند نقش مؤثرتری در پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان سرویکس در کشور ایفا کند.

در مورد ایمنی این واکسن چیست؟

در مورد ایمنی واکسن HPV، نگرانی‌هایی در برخی مطالعات مطرح شده است. مواردی از واکنش‌های حساسیتی، عوارض عصبی مانند سندرم سرگیجه وضعیتی (POTS)، و ادعاهایی درباره تأثیر بر باروری و آسیب به ژنوم در گزارش‌های پراکنده عنوان شده‌اند. همچنین، وجود آلومینیوم در ترکیب واکسن به عنوان عامل بالقوه سمی مورد بحث قرار گرفته است. با این حال، هنوز داده‌های قطعی و گسترده‌ای که این عوارض را در سطح جمعیتی تأیید کند، وجود ندارد و ارزیابی ایمنی کامل نیازمند بررسی‌های بیشتر و مستقل است.

عوارش کوتاه مدت و بلند مدت واکسن چیست؟

عوارض کوتاه‌مدت واکسن HPV معمولاً شامل درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق، تب خفیف، سردرد، یا احساس ضعف موقتی است که مشابه سایر واکسن‌ها بوده و اغلب خودبه‌خود برطرف می‌شود. در مورد عوارض بلندمدت، برخی گزارش‌ها به مشکلاتی مانند اختلالات عصبی (از جمله سندرم POTS)، بیماری های خودایمنی، و نگرانی‌هایی درباره تأثیر بر باروری و آسیب ژنتیکی اشاره کرده‌اند. با این حال، این موارد به‌طور قطعی در مطالعات بلندمدت و جامع اثبات نشده‌اند و همچنان محل بحث علمی هستند. بررسی بیشتر برای اطمینان از ایمنی بلندمدت این واکسن ضروری است.

راه پیشیگری و تست پاپ اسمیر چیست؟

راه مؤثر پیشگیری از سرطان دهانه رحم، انجام منظم تست پاپ اسمیر است. این تست یک روش غربالگری ساده و غیرتهاجمی است که سلول‌های دهانه رحم را بررسی می‌کند تا ضایعات پیش‌سرطانی یا تغییرات غیرطبیعی شناسایی شود. توصیه می‌شود زنان از سن ۲۱ سالگی هر ۳ تا ۵ سال یک‌بار، بسته به سن و وضعیت سلامت، این تست را انجام دهند. در صورت تشخیص زودهنگام تغییرات سلولی، می‌توان از پیشرفت به مراحل سرطانی جلوگیری کرد. پاپ اسمیر همچنان مؤثرترین ابزار غربالگری برای پیشگیری از سرطان سرویکس در کشورهایی با شیوع پایین HPV مانند ایران است.

برای مخاطبان عمومی و پزشکان، علاوه بر منابع علمی و مرجع، به نظر می‌رسد کتاب ترجمه‌شده «محکمه HPV؛ ماجرای واکسنی که زنان و دختران را می‌کشد» توسط محمد مظفرپور، به‌صورت PDF در اینترنت موجود است و برای بررسی ابعاد علمی و اجتماعی واکسن HPV مناسب است.

صحبت پایانی

پیام پایانی من به خوانندگان این است که ویروس HPV در بسیاری از موارد به طور طبیعی توسط بدن کنترل می‌شود. واکسن HPV می‌تواند خطر ضایعات پیش‌سرطانی را کاهش دهد، اما پیشگیری قطعی از سرطان هنوز اثبات نشده و نیاز به غربالگری منظم مانند پاپ اسمیر همچنان حیاتی است. در ایران، با توجه به شیوع پایین سرطان دهانه رحم، رعایت چارچوب های اخلاقی رفتار جنسی، آگاهی عمومی و انجام تست‌های منظم بهترین راهکار برای حفظ سلامت است. برای اطلاعات بیشتر، مطالعه کتاب «محکمه HPV» ترجمه دکتر محمد مظفرپور را توصیه می‌کنم که دیدگاه علمی جامعی ارائه می‌دهد.

انتهای پیام /