گروه فرهنگ و هنر ایسکانیوز- «قبیله برمودا» عنوان اثری از نجمه جوادی است که در قالب رمان، با بستر تاریخی و ماجرای سفر پیش می‌رود. این کتاب نتیجه حدود دو سال پژوهش نویسنده در مورد قبایل سرخ‌پوست منطقه «داکوتا» در آمریکای شمالی است.

نویسنده برخی شخصیت‌ها را از واقعیت الهام گرفته و برخی را خیالی ساخته است. همچنین، یکی از محوری‌ترین موضوعات کتاب، دعوت آن قبیله به دین اسلام و حضور شخصیتی به نام «سید علی» است که از دربار تیموری به سمت سرزمین‌های آن‌سوی دریای تاریک می‌رود و با قبیله داکوتا روبرو می‌شود.

هرچند که نویسنده نامی از کشوری که در آن سوی دریای تاریک وجود دارد نبرده است اما پیداست در آنسوی دریای تاریک و شرق چین و در جایی که قبایل سرخ پوستی زندگی می کنند نویسنده مشخصا از قاره آمریکا صحبت می کند. این موضوع اگر بر اساس تخیل نویسنده نباشد نشان می دهد قاره آمریکا پیش از سفر معروف کریستف کلمب، توسط مسلمانان کشف شده و قبایل متعددی با آداب و رسومی شبیه مسلمانان در آنجا حضور داشته‌اند که البته صدق این ادعا نیاز به ارائه اسناد و مدارک دارد.

داستان با شخصیتی به نام «سیدعلی» آغاز می‌شود، دانشمندی از شیعیان دربار تیموری، که بعد از خواندن آثار خوارزمی و خواجه نصیر به جست‌وجوی سرزمین‌های آن‌سوی دریای تاریک می‌رود و پس از گذر از ماجراهای متعددی به قبیله داکوتا می‌رسد.

در اینجا، شخصیت «جادوگر بزرگ قبیله» به عنوان ضدقهرمان مطرح می‌شود و کشمکش میان تصوف، دین، جادو و دعوت به اسلام شکل می‌گیرد. ترکیب عناصر ماجراجویی، تاریخی، دینی و فرهنگی در این رمان باعث شده است تا اثری چندوجهی شکل بگیرد.

این رمان به نوعی بیانگر صدور اسلام و تشیّع به سرزمین‌هایی دورافتاده است و نشان می‌دهد که قبایل سرخ‌پوست منطقه داکوتا با آداب و رسومی شبیه به مسلمانان زندگی می‌کرده‌اند و به منجی‌ای همچون مهدی (عج) اعتقاد دارند.

از نقاط قوت کتاب که می‌توان به این موارد اشاره کرد انتخاب موضوعی کمتر پرداخته شده است. داستانی درباره قبیله‌ای در آمریکای شمالی که هنوز هم در آن منطقه زندگی می‌کنند از سویی ساختار رمان که شخصیت اصلی کتاب را وارد فضای قبایل ناشناخته می‌کند، می‌تواند مخاطب را جذب کند همچنین دغدغه فرهنگی-دینی، پرداخت به موضوع منجی، دین، سفر، مواجهه با جادو و فرهنگ بومی، از نقاط قابل تأمل «قبیله برمودا است»

از جمله نقدهایی که به کتاب وارد است ترکیب واقعیت و خیال به گونه ای است که برخی مخاطبان ممکن است از این ترکیب احساس سردرگمی کنند که دقیقاً کدام بخش واقعیت دارد و کدام بخش داستانی است.

در نهایت «قبیله برمودا» را می‌توان اثری دانست که هم جنبه ماجراجویانه دارد و هم دغدغه دینی. نجمه جوادی با انتخاب موضوعی کم‌تر پرداخته‌شده، می‌کوشد تا خواننده را با سرزمینی متفاوت و تاریخی فراموش‌شده روبرو کند؛ سرزمینی در آمریکای شمالی که از منظر روایت کتاب، با اسلام و تشیّع پیوند یافته است. از سوی دیگر، این ترکیب ایده‌ای جذاب دارد؛ ولی مخاطبی که انتظار رمان تاریخی دقیق یا مستند داشته باشد ممکن است با برخی کاستی‌ها مواجه شود؛ مخصوصاً در بخش‌های مستندسازی تاریخی و جداسازی خیال از واقعیت. به طور کلی، اگر خواننده‌ای هستید که به رمان‌های دارای بار دینی و ماجراجویانه علاقه‌مندید، این کتاب می‌تواند انتخاب خوبی باشد.

کیانوش رضایی-خبرنگار*

انتهای پیام/