به گزارش گروه فرهنگ و هنر ایسکانیوز، خانه کتاب و ادبیات ایران زیرمجموعه معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری نهادهای مرتبط، در شهریور ماه ۱۴۰۱ مراسم آغاز پخش رسمی تلویزیون اینترنتی کتاب که به «شبکه کتاب» نامیده شد را در بستر ‎تلوبیون برگزار کرد.

ادعای مدیران وقت وزارت ارشاد و خانه کتاب این بود که جامعهٔ فرهنگی و علاقه‌مندان به کتاب، شایسته‌اند رسانه‌ای مستقل و فراگیر داشته باشند که به‌طور مداوم اخبار، معرفی کتاب، گزارش‌ها و گفت‌وگوها را منتشر کند و این گام در حالی برداشته شد که حوزه کتاب و نشر ایران سال‌ها با کمبود رسانهٔ تخصصی روبه‌رو بوده است.

در سال ۱۴۰۲ آماری مبنی بر بودجه ۱۳ میلیارد تومانی برای شبکه کتاب منتشر شد که حالا با گذشت ۲ سال و افزایش هزینه های دستمزد و تولید پیش بینی می شود این بودجه به مبلغ چشمگیری رسیده باشد اما نکته قابل توجهی وجود دارد.

مجید صحاف موسس و مدیر وقت شبکه کتاب طی مصاحبه‌ای در سال ۱۴۰۲ اعلام کرده بود این شبکه روزانه ۸ساعت پخش برنامه دارد که از بسترهای متفاوت اینترنتی مثل شاد و بله و تلگرام و... پخش خواهد شد اما بستر اصلی انتشار محتوای تصویری آن روی تلوبیون است.

با این حال انتقاداتی در خصوص تولیدات انجام شده در شبکه کتاب هم از نظر کمی و هم کیفی مطرح شد و این انتقادات حاکی از این بود که تولیدات چندان چشمگیر نبوده‌اند و همین حالا هم اگر به بخشی از برنامه‌های آرشیو شده این شبکه در تلوبیون نگاه کنید متوجه تعداد محدود بیننده‌های این شبکه خواهید شد و تعداد بیننده سایر شبکه های اجتماعی هم چندان وضعیت بهتری از تلویبیون ندارند.

با همه انتقاداتی که به مدیر وقت و تولیدات این شبکه وارد بود در اسفند ماه ۱۴۰۳ و در آیین رونمایی از هویت بصری جدید شبکه اینترنتی کتاب مجید شمس‌الدین‌نژاد مدیر جدید این شبکه اعلام کرد: «هزینه مدیریت و تولید محتوا در دوره گذشته بسیار بالا بود و در این دوره این هزینه به کمتر از یک سوم قبل رسیده است.»

شمس‌الدین‌نژاد در این مراسم همچنین عنوان کرد: «به طور میانگین روزی دو ساعت برنامه تولیدی خواهیم داشت. برنامه داریم این شبکه در مدت سه سال خودگردان شود و فارغ از دلار و ارز بتواند فعالیت‌های خود را انجام بدهد.»

حالا با گذشت ۷ ماه از صحبت های شمس‌الدین‌نژاد تا حدودی می‌توان ادعاهای مطرح شده وی را بررسی کرد. در گام نخست به بررسی صفحه تلویبیون شبکه کتاب پرداختیم و در کمال ناباوری آخرین محتوایی که در صفحه شبکه کتاب در تلویبیون بارگزاری شده مربوط به دوسال قبل یعنی دوره مدیریت پیشین این شبکه است.

تصمیم گرفتیم به سایت این شبکه سر بزنیم و ادعایی را که شمس‌الدین‌نژاد مبنی بر تولید روزی ۲ساعت مطرح کرده بود را بررسی کنیم اما در این موضوع هم اوضاع چندان خوب نبود و سند مبنی بر تولید روزی دو ساعت پیدا نکردیم که هیچ حتی فاصله زمانی برخی تولیدات به روزها و ماه ها قبل برمی‌گشت.

وضعیت به روزرسانی شبکه های اجتماعی این شبکه از قبیل بله و تلگرام هم چنان آشفته است که جایی برای بررسی باقی نمی گذارد و اصلا مشخص نیست مدیر جدید شبکه کتاب با چه استدلالی مطرح کرده کرده بود: «برنامه داریم این شبکه در مدت سه سال خودگردان شود و فارغ از دلار و ارز بتواند فعالیت‌های خود را انجام بدهد.» زیرا با این دست فرمان و حجم تولیدات به زودی شبکه کتاب به ورطه سقوط کشیده خواهد شد طوری که همان دلار و ارز هم نتواند از سقوط آن جلوگیری کند.

بررسی بسترهای پخش و توزیع شبکه کتاب گویای آن است که این رسانه‌ تخصصی کتاب علاوه بر اینکه هنوز نتوانسته مانند آنچه اعلام شده بود، به جایگاه موثر برسد بلکه همان دست آورد حداقلی تیم قبلی را نیز نتوانسته حفظ کند.

مشاهدات میدانی و گزارش‌های مطبوعاتی نشان می‌دهد که فرهنگ کتابخوانی در ایران هنوز محتاج زیرساخت رسانه‌ای قوی است و صرف تأسیس یک شبکه یا پلتفرم آنلاین کافی نیست؛ مهم کیفیت، استمرار، دستیابی به مخاطب، خلاقیت در تولید محتوا و ارتباط با مخاطب است. در مقابل، اگر شبکه به شکلی صرفاً تشریفاتی و با حداقل تولیدات مؤثر یا جذب مخاطب باشد، می‌تواند هزینه‌ای بزرگ روی دوش دولت باشد چنانکه اکنون شبکه کتاب اینگونه است.

از سوی دیگر مجید شمس‌الدین‌نژاد مدیر این شبکه با اشاره به اینکه نظارت پیش از تولید را نخواهد داشت اعلام کرده بود: «می‌توانیم برنامه‌هایی تولید که نظارت قبل از پخش به نظارت بعد از آن تبدیل شود.» و نتیجه اخد چنین تصمیمی این است که مجری و مهمانان این شبکه با پوششی غیرمتعارف در یک تلویزیون دولتی حاضر شوند.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از ۳۲ دستگاهی است که سهم بزرگی در توسعه و اشاعه فرهنگ حجاب دارد و با توجه به گستردگی کاری این وزارتخانه، شخص وزیر باید نسبت به انتصاب مسئولان زیرمجموعه خود با دقت بیشتری عمل کند تا وظایف محوله به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به درستی و در ریل خودش حرکت کند کمااینکه چنین اتفاقی نیفتاده و شبکه کتاب علاوه بر غفلت از موضوع حجاب و عفاف، با بودجه دولتی در حال اشاعه بی حجابی است.

شبکه کتاب بی توجه به رسالت ذاتی این وزارتخانه مطبوعش تبدیل به یک مجموعه دولتی در راستای ترویج بی حجابی شده است و مجری و مهمانان این تلویزیون اینترنتی هیچ الزامی به رعایت حدود شرعی ندارند و با نوع پوشش و آرایش خود سعی در ترویج بی حجابی دارند.

وقتی بازوهای رسانه‌ای دستگاه های متولی حجاب، پوشش حجاب را به‌صورت مثبت نمایش ندهند، یا حتی سبک‌های غیرمحجبه را مثبت نشان دهند، مخاطبان به سمت الگوهای جدی‌تری سوق پیدا می‌کنند؛ یعنی حجاب کم‌رنگ‌تر می‌شود و این زنگ خطری است تا این مدیران بالادستی این دستگاه ها کمی دقیق تر نسبت به عملکرد زیرمجموعه خود بنگرند.

در مجموع، راه‌اندازی شبکه تلویزیونی ویژه کتاب توسط خانه کتاب و ادبیات ایران، گامی بالقوه مثبت تلقی می‌شد اما خروجی‌ها، تولیدات، کیفیت برنامه، جذب مخاطب‌ و تأثیرگذاری آن چندان در حد انتظار نبوده‌ و اگر فکری به حال اوضاع وخیم این مجموعه نشود صرفا به محلی برای هدر دادن بودجه بیت المال تبدیل خواهد شد کمااینکه اکنون هم شاهد این وضعیت هستیم.

انتهای پیام/