به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز، محمدجواد دهقانی رییس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) با بیان این که اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی بین‌المللی اسکوپوس نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۱ سهم مشارکت بین المللی در فعالیت‌های پژوهشی در قالب انتشار مقالات و مستندات علمی و بعبارت دیگر دیپلماسی علمی کشور از ابتدای سال ۲۰۲۱ تاکنون بیش از ۳۴% و به بالاترین میزان در طول ۲۰ سال اخیر رسیده است، اظهار کرد: هرچند اطلاعات در سال ۲۰۲۱ هنوز تکمیل نشده است؛ اما در مقایسه سال ۲۰۲۰ با سال ۲۰۱۹ مشخص می‌شود که جمهوری اسلامی ایران با ۱۲.۵% رشد و با اختلاف ۰.۱۴% با هند جایگاه دوم دنیا از لحاظ رشد دیپلماسی علمی را کسب کرده است. کشور مالزی با رشد ۱۲ درصد در جایگاه سوم و کشورهای تایوان و ترکیه به ترتیب در جایگاه بعدی قرار دارند.

رئیس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری ( ISC ) ادامه داد: گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها از جمله سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است.

وی اظهار کرد: مشارکت علمی زمینه را برای دیپلماسی علمی باز می‌کند. یک پژوهش می‌تواند حاصل فعالیت یک پژوهشگر یا مشارکت علمی چند پژوهشگر از یک کشور یا بیش از یک کشور باشد. در صورتی که دو یا چند پژوهشگر از کشورهای مختلف بر روی یک پروژه تحقیقاتی مشترک فعالیت کنند، آنگاه یک تعامل علمی در سطح بین‌المللی رخ داده است که غالباً با هدف گسترش مرزهای دانش صورت می‌پذیرد.

دهقانی اظهار کرد: در سال ۲۰۱۱ سهم مقالات با مشارکت بین‌المللی از کل مقالات کشور حدود ۱۶.۵% بود. این رقم در سال ۲۰۱۶ به ۱۹.۷% و در سال‌های بعد به تدریج افزایش یافت به طوری که در سال ۲۰۱۸ به ۲۴% و در سال‌های ۲۰۱۹، ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به ترتیب به ۲۷.۲%، ۳۰.۵% و ۳۴.۲% افزایش یافته است.

رییس ISC گفت: در دیپلماسی علمی، دو کشور ایران و هند تقریباً رشد نزدیکی را تجربه کرده‌اند به نحوی که اگر رقم رشد را به بالا گرد کنیم عدد ۱۳% برای هر دو ذکر خواهد شد. بعبارت دیگر، تفاوت ایران و هند از لحاظ رشد دیپلماسی علمی ناچیز است، هر چند این دو کشور از لحاظ تعداد مقالات منتشر شده در یک سطح نیستند. بعد از ایران و هند کشور مالزی و تایوان هر کدام تقریباً با ۱۲% رشد در دیپلماسی علم در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. ترکیه نیز در دیپلماسی علمی در زمره کشورهای برتر است. این کشور با ۱۰% رشد در جایگاه پنجم از لحاظ سهم مقالات با مشارکت بین‌المللی از کل مقالاتش قرار دارد. بعد از ترکیه، اندونزی، ژاپن، لهستان و کره جنوبی قرار دارند که بین ۵ تا ۷% رشد در مقالات با مشارکت بین‌المللی خود داشته‌اند. در بین کلیه قدرت‌های علمی دنیا فقط دو کشور ایتالیا و چین از لحاظ رشد دیپلماسی علم رشد منفی را تجربه کرده‌اند.

وی ادامه داد: با محاسبه رشد سهم مقالات منتشر شده با مشارکت بین المللی در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ مشخص شد که در ایران، حوزه فنی و مهندسی با ۱۸% بیشترین میزان رشد را داشته است. بعد از آن حوزه علوم انسانی قرار دارد که ۱۷% رشد را تجربه کرده است. در جایگاه سوم علوم پزشکی قرار دارد که رشد این حوزه برابر با ۱۳% بوده است. حوزه علوم پایه با ۱۲% و حوزه علوم اجتماعی با ۱۱% و سپس حوزه علوم کشاورزی با ۸% در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.

دهقانی افزود: در سال ۲۰۲۰ علوم فنی و مهندسی و علوم پایه ۳۴% از مقالاتشان به صورت مشارکت بین‌المللی منتشر شده است. این دو حوزه موضوعی بالاترین سهم را در بین حوزه‌های موضوعی به خود اختصاص داده‌اند. بعد از این دو حوزه، حوزه‌های موضوعی علوم اجتماعی و کشاورزی با ۳۱% در جایگاه بعدی قرار دارند. علوم پزشکی با ۲۵% و علوم انسانی با ۱۹% در مکان‌های بعدی قرار دارند.

وی گفت: هر چند رشد مشارکت پژوهشگران کشور با سایر کشورها در سال‌های اخیر خود به پیشتوانه فعالیت‌ها و برنامه‌ریزهای مختلف صورت گرفته است، اما استفاده از پتانسیل ایجاد شده به واسطه همکاری پژوهشگران کشور با سایر کشورها مقوله‌ای است که خود نیاز به برنامه جداگانه ای دارد. اهمیت این مسئله مبتنی بر سند سیاست‌های کلان علم و فناوری که بر گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقه‌ای و جهانی بویژه جهان اسلام همراه با تحکیم استقلال کشور تاکید دارد قابل تبیین است.

انتهای پیام/