به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، رتبه‌بندی دانشگاه‌ها به رغم مزایایی که در شناساندن مراکز آموزش عالی سطح بالا به متقاضیان ورود به دانشگاه‌های جهان دارد؛ با معایبی هم همراه است. برخی معتقدند که رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در برخی موارد سوگیری داشته و در موارد دیگری، سبب ترویج بی‌عدالتی می‌شود.
ایسکانیوز پیش‌تر در گزارش‌های ارزیابی دانشگاه‌ها براساس نتایج رتبه‌بندی‌ها اشتباه است و رواج بی‌عدالتی در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان به بررسی این دو انتقاد پرداخته است. در این گزارش‌ها آمده است که سوگیری در نتایج رتبه‌بندی‌های دانشگاهی سبب شده است که کارشناسان توصیه کنند رتبه‌بندی‌های دانشگاهی نباید در ارزیابی پژوهشی یا هدایت ابتکارات سیاستی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین مدیران دانشگاهی جهان معتقدند که رتبه‌بندی‌های دانشگاهی به رواج بی‌عدالتی علمی منجر می‌شود. به همین دلیل، بسیاری از دانشگاه‌های جهان از شرکت در رتبه‌بندی‌های دانشگاهی اجتناب می‌کنند.
نتایج یک مطالعه اخیر در مورد رتبه‌بندی موضوعی دانشگاه‌ها، نشان‌دهنده بی‌دقتی ۲ سازمان بزرگ رتبه‌بندی دانشگاهی جهانی در سیستم رتبه‌بندی موضوعی موسسات آموزش عالی است. در این مطالعه آمده است که طبقه‌بندی موضوعی رتبه‌بندی QS و رتبه‌بندی آموزش عالی تایمز با رشته‌های دانشگاهی تطابق ندارند. برای مثال انتشارات مربوط به فناوری سوخت، مهندسی هسته‌ای و تمام مطالعات مرتبط با انرژی در رتبه‌بندی THE در زیرمجموعه مهندسی عمران طبقه‌بندی شده‌اند؛ اما در رتبه‌بندی QS در زیرمجموعه مهندسی برق و الکترونیک قرار دارند.
شیوه ناعادلانه طبقه‌بندی موضوعات رتبه‌بندی دانشگاه‌ها
حسام الشرایده و محمد عبدالجواد از دانشگاه آمریکایی شارجه در امارات متحده عربی نویسندگان این گزارش هستند و معتقدند که این نوع طبقه‌بندی کاملا ناعادلانه است، زیرا بسیاری از این مطالعات توسط محققان رشته‌های مهندسی مکانیک یا شیمی انجام شده‌اند.
در این مطالعه، داده‌های ۱۳ موسسه از ۲۰ موسسه برتر جهان عرب راز سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ و استنادات آنها را تا اواسط ۲۰۲۲ بررسی شدند. عنوان این مطالعه «درباره اعتبار رتبه‌بندی QS و رتبه‌بندی آموزش عالی تایمز بر اساس حوزه موضوعی: عدم تطابق نگاشت موضوعی با رشته‌های دانشگاهی» بود.
محققان در این مطالعه بر اساس روش رتبه‌بندی موضوعی QS و THE، این موسسات را بر اساس استنادات به ازای هر مقاله و شاخص‌های h-index بر اساس یک نگاشت موضوعی اصلاح‌شده که توسط نمونه‌ای از ۱۲ عضو هیئت علمی از شش بخش مهندسی مختلف در موسسه نویسندگان پیشنهاد شده بود، دوباره رتبه‌بندی کرد. نتیجه این تحقیق نشان داد که رتبه‌بندی جدید تفاوت قابل توجهی با رتبه‌بندی محاسبه‌شده توسط QS و THE بر اساس نقشه موضوعی بحث‌برانگیز آنها دارد.
نویسندگان این گزارش معتقدند که این مطالعه، نادرستی‌های رتبه‌بندی‌های موضوعی و اهمیت ارائه یک نقشه موضوعی یکپارچه برای استفاده توسط نهادهای رتبه‌بندی مختلف را روشن می‌کند. ما دریافتیم که تجزیه و تحلیل پشت اجزای خاص رتبه‌بندی دانشگاه‌ها دقیق نیست. به طور خاص، برخی از روش‌های نقشه موضوعی مورد استفاده توسط رتبه‌بندی‌های QS و THE دانشگاه‌ها، تناقضات قابل توجهی داشتند که در نهایت منجر به نتایج رتبه‌بندی نادرست می‌شوند.
رتبه‌بندی‌های موضوعی دانشگاه‌ها نباید به عنوان معیارهای مطلق در نظر گرفته شوند
در ادامه این گزارش آمده است که رتبه‌بندی‌های موضوعی دانشگاه‌ها نباید به عنوان معیارهای مطلق در نظر گرفته شوند. آنها صرفاً جزئیات خاص شاخص‌های مورد استفاده را منعکس می‌کنند. متأسفانه، این جزئیات همیشه دقیق نیستند و نگران‌کننده‌تر این است که معمولاً برای عموم مردم شفاف نیستند.
پیام اصلی این مطالعه برای سیاست‌گذاران آموزش عالی این است که دانشگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی نباید صرفاً بر اساس رتبه‌بندی‌ها ارزیابی شوند. چرا که سهم یک دانشگاه در جامعه بسیار جامع‌تر از آن چیزی است که می‌توان با مجموعه‌ای محدود از شاخص‌ها به آن دست یافت.
قانون گودهارت می‌گوید؛ وقتی یک معیار به هدف تبدیل می‌شود، دیگر معیار خوبی نیست. به همین دلیل، مشاهده مؤسساتی که به طور فعال به دنبال راه‌هایی برای صعود در رتبه‌بندی‌ها هستند، بدون اینکه پیشرفت‌های اساسی در سهم اجتماعی خود داشته باشند، نگران‌کننده است. اگر چنین رویه‌هایی ادامه یابد، رتبه‌بندی‌ها معنای خود را از دست خواهند داد.
واکنش مدیران موسسه‌های رتبه‌بندی به گزارش انتقادی
ویلیام باربیری مدیر ارتباطات QS Quacquarelli Symonds (QS) در واکنش به انتشار این گزارش گفت که QS از هر پژوهشی که به بحث جاری در مورد رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و روش‌های آنها کمک کند، قدردانی می‌کند. QS دقت و اعتبار رتبه‌بندی‌های خود را بسیار جدی می‌گیرید. رتبه‌بندی‌های موضوعی این مجموعه از مجموعه‌ای متعادل از شاخص‌ها، از جمله اعتبار دانشگاهی، اعتبار کارفرما، استنادهای پژوهشی و سایر معیارهای مرتبط، برای ارائه بینش‌های معنادار در مورد عملکرد نهادی در رشته‌های مختلف استفاده می‌کنند.
باربری افزود که ترسیم نقشه تحقیقات موضوعی در چشم‌اندازی که به طور فزاینده‌ای بین رشته‌ای می‌شود، چالش‌های ذاتی خود را به همراه دارد. در حالی که هیچ سیستمی نمی‌تواند تمام نکات ظریف را ثبت کند، QS همچنان متعهد به ارائه منصفانه‌ترین و مفیدترین معیارها برای دانشجویان، مؤسسات و سیاست‌گذاران است.
از طرف دیگر، سخنگوی THE در واکنش به انتشار این گزارش گفت که لازم است توجه داشته باشید که THE دانشگاه‌ها را در ۱۱ سطح موضوعی گسترده، از جمله مهندسی به طور کلی به عنوان یک رتبه‌بندی موضوعی، رتبه‌بندی می‌کند. ما زیرشاخه‌های مهندسی را به طور جداگانه رتبه‌بندی نمی‌کنیم. رتبه‌بندی‌های موضوعی ما همچنین از ۱۸ معیار عملکرد جداگانه استفاده می‌کنند که فراتر از شاخص‌های کتاب‌سنجی، پژوهش، محیط آموزشی، چشم‌انداز بین‌المللی و پیوندهای صنعتی را پوشش می‌دهند.
دستیابی به طبقه‌بندی جهانی تقریبا غیرممکن است
آنجل کالدرون کارشناس جهانی آموزش عالی و مدیر بینش‌های استراتژیک در دانشگاه RMIT استرالیا در این زمینه گفت که از یافته‌های این مطالعه تعجب نکرده است، زیرا هیچ «گونه‌شناسی پذیرفته‌شده جهانی» وجود ندارد که طبقه‌بندی‌های موضوعی مجلات را به حوزه‌های مطالعاتی محدود نگاشت کند. حوزه‌های موضوعی مختلف تعیین‌شده توسط رتبه‌بندی‌ها معمولاً مبتنی بر گروه‌بندی‌های طبیعی هستند و موارد زیادی وجود خواهد داشت که عدم تطابق‌ها آشکار می‌شوند.
کالدرون گفت که اگرچه مطلوب بود که یک طبقه‌بندی جهانی یا تطابق بین طبقه‌بندی‌های متعدد و واگرا وجود داشته باشد؛ اما در عمل دستیابی به هماهنگی تقریباً غیرممکن است، زیرا تفاوت‌ها یا ویژگی‌های خاص زیادی در رشته‌های مختلف وجود دارد.
دمیتری کوچتکوف دانشیار گروه نظریه احتمال و امنیت سایبری دانشگاه RUDN در روسیه و معاون مدیر نوآوری‌ها در ارتباطات علمی در کتابخانه الکترونیکی علمی LLC (eLIBRARY.RU) هم در این زمینه گفت که این مطالعه اختیاری بودن سیستم طبقه‌بندی را از طریق برچسب‌گذاری نادرست حوزه‌های تحقیقاتی نشان می‌دهد. تغییر چشمگیر در رتبه‌بندی مجدد ۱۳ موسسه عربی بر اساس یک نقشه موضوعی اصلاح‌شده نشان می‌دهد که رتبه‌بندی‌ها به جای معیارهای عینی برتری، بر تصمیمات ذهنی متکی هستند.
گفتنی است، تاکنون چندین گزارش منتشر شده در ایسکانیوز از این انتقاد پشتیبانی می‌کنند که رتبه‌بندی‌های دانشگاه فاقد اعتبار هستند و باید از آنها اجتناب شود. چرا که رتبه‌بندی‌ها به جای ماهیت بین رشته‌ای واقعی تحقیقات علمی، بر چارچوب‌های مصنوعی متکی هستند. به جای این رتبه‌بندی‌ها بایدارزیابی‌هایی انجام شود که پیچیدگی و زمینه تحقیقات علمی را در نظر می‌گیرد.
انتهای پیام/
نظر شما