به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز، دور چهارم مذاکرات میان تهران و واشینگتن که امروز ۱۳ اردیبهشت برابر با ۳ می ۲۰۲۵ بنا بود، برگزار شود، به تعویق افتاده است و به بنا به گزارش منابع خبری زمان برگزاری دور بعدی تاکنون مشخص نشده است.
بیشتر بخوانید؛
پایان دوران «مطلق‌گویی» اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها/ حفظ «توان نظامی» خط قرمز ایران است
شبکه المیادین به نقل از برخی منابع خبری علت تعویق مذاکرات را تلاش ایالات متحده آمریکا برای تغییر چارچوب مذاکرات اعلام کرده است این در حالی است که پیشتر بر سر چارچوب مذاکرات توافق شده بود. بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان نیز علت تعویق مذاکرات را «دلایل لجستیکی» اعلام کرده و ابراز امیدواری کرده است تاریخ جدید این نشست پس از «توافق دوجانبه» اعلام شود.
اما سید عباس عراقچی، رئیس تیم مذاکراه کننده ایرانی دلایل تعویق مذاکرات را چگونه تشریح کرده است؟ وی در پیامی توئیتری در این باره نوشته است: «با توافق میان هیأت‌های ایرانی، آمریکایی و عمانی، تصمیم گرفته شد دور چهارم مذاکرات به دلایل فنی و تدارکاتی به زمان دیگری موکول شود. از سوی جمهوری اسلامی ایران، هیچ تغییری در اراده ما برای رسیدن به یک راه‌حل از مسیر مذاکره ایجاد نشده است. برعکس، ما اکنون بیش از هر زمان دیگری مصمم هستیم که به توافقی عادلانه و متوازن دست یابیم؛ توافقی که نه‌تنها به طور مؤثر پایان تحریم‌ها را تضمین کند، بلکه با اعتمادسازی درباره ماهیت کاملاً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، حقوق ملت ایران را نیز به‌طور کامل به رسمیت بشناسد و محترم بشمارد.»
استقبال از دور چهارم مذاکرات با چاشنی تهدید و تحریم
با تعویق مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا تنها ۳ روز پیش از برگزاری آن، نشانه‌هایی از افزایش پیچیدگی در روند مذاکرات که با آغاز دور سوم وارد چرخه فنی شده است، به چشم می‌خورد. هرچند وزیر خارجه عمان و نیز سید عباس عراقچی دلیل این تعویق را مسائل لجستیکی و فنی اعلام کرده‌اند اما هم‌زمانی مذاکرات با تحریم‌های تازه آمریکا و مواضع تهاجمی مقامات این کشور به ویژه وزرای دفاع و امور خارجه دولت دونالد ترامپ، شائبه دلایل سیاسی را بیش از دلایل فنی به ذهن متبادر می‌کند.
پس از دور سوم مذاکرات در مسقط، آمریکا چند نهاد ایرانی را تحریم کرد و وزیر دفاع این کشور ایران را به حمایت از انصارالله متهم کرد. این اظهارات، همراه با بازنشر آن‌ها توسط نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، نشان از نوعی فشار دیپلماتیک هدفمند دارد. در مقابل، ایران تأکید کرده که فشار و مذاکره دو مسیر متضادند. سخنگوی وزارت خارجه با محکوم‌کردن تحریم‌های جدید، بر لزوم احترام متقابل و ادامه مسیر گفت‌وگو تأکید کرده است.
روز گذشته وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران با صدور بیانیه‌ای مواضع خود را در برابر فشارهای همزمان ایالات متحده با مذاکرات این گونه اعلام کرد: «جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر تعهد به مسیر دیپلماسی و اعلام آمادگی برای ادامه مذاکرات، به هیچ عنوان رویکردهای مبتنی بر تهدید و فشار را - که همگی بر خلاف اصول منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل بوده و با هدف ضربه‌زدن به منافع ملی ایران و تضییع حقوق انسانی هموطنان ایرانی طراحی شده است - برنمی‌تابد.»
علاه بر این روز گذشته و ساعاتی پیش از بیانیه وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، مارکو روبیو در اظهاراتی تهدیدآمیز از چارچوب توافق هسته‌ای فراتر رفت و در گفتگو با فاکس‌نیوز مدعی شد: «اگر ایران خواستار یک برنامه صلح‌آمیز غیرنظامی و نیروگاه اتمی است، راهش این است که مانند دیگر کشورها چند رآکتور ساخته شود و اورانیوم غنی شده را برای سوخت رسانی به این رآکتورها وارد کنند.»
وزیر خارجه دولت ترامپ در این گفتگو همچنین عنوان کرده است: «ایرانی‌ها می‌گویند سلاح هسته‌ای نمی‌خواهند اما اساسا از ما می‌خواهند تنها کشور غیرهسته‌ای باشند که اورانیوم غنی‌سازی می‌کند. از سوی دیگر، سطح غنی‌سازی آن‌ها هم با اهداف صلح‌آمیز متناسب نیست؛ اگر توان غنی‌سازی ۳/۶۷ درصد را داشته باشید، در مدت چند هفته به غنی‌سازی ۲۰ درصد، ۶۰ درصد و بعد ۹۰ درصدی که برای سلاح نیاز است دست پیدا می‌کنید. اگر واقعا، یک سلاح اتمی نمی‌سازید، پس باید درهای تمام تاسیسات خود را باز کنید.»
با وجود این که جمهوری اسلامی ایران عدم چانه‌زنی بر سر توانمندی‌های دفاعی و موشکی را به عنوان «پیش شرط» اعلام کرده بود و به نظر می‌رسید که طرف مقابل نیز این «پیش شرط» را پذیرفته است اما روبیو در بخش دیگری از این گفتگو اظهار کرده است: «یکی از نقض‌های توافق هسته‌ای دولت اوباما این بود که اجازه بازرسی از تاسیسات نظامی وجود نداشت.»
سید عباس عراقچی بامداد امروز در واکنش به اظهارات مداخله‌جویانه همتای آمریکایی خود اعلام کرد: «ایران به عنوان یکی از امضاکنندگان موسس معاهده ان پی تی، کاملا حق داشتن چرخه کامل سوخت هسته‌ای را دارد. علاوه بر این، چندین عضو NPT وجود دارند که اورانیوم را غنی‌سازی می‌کنند در حالی که سلاح‌های هسته‌ای را هم کاملا رد می‌کنند.این باشگاه به غیر از ایران شامل چند کشور آسیایی، اروپایی و آمریکای جنوبی نیز می‌شود.از موضع گیری حداکثری و لفاظی‌های تحریک‌کننده چیزی به جز نابود کردن شانس موفقیت حاصل نمی شود.»
پافشاری روبیو بر مواضعش؛ پای گروسی در میان است؟
روبیو پیش از این و در تاریخ ۶ اردیبهشت‌ماه نیز گفته بود: «اگر ایرانی‌ها یک برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز می‌خواهند می‌توانند داشته باشند، اما مثل بسیاری از کشورهای دیگر در دنیا. یعنی اینکه مواد غنی شده را وارد کنند.» و عراقچی نیز در پاسخ وی با اشاره بر نظارت های سختگیرانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان، تصریح کرده بود: «میلی‌گرم به میلی‌گرم از اورانیوم غنی شده در ایران تحت نظارت کامل و مستمر آژانس بین المللی انرژی اتمی است.»
البته یک روزنامه انگلیسی‌زبان درباره لغو مذاکرات روز شنبه آمریکا و ایران با تأکید بر اینکه مدیرکل آژانس انرژی اتمی تحت فشار سه کشور اروپایی، روند مذاکرات ایران و آمریکا را مختل کرده است، خبر داده است: «منابع اطلاعاتی می‌گویند رافائل گروسی، مدیرکل آژانس انرژی اتمی، با فشار تروئیکای اروپا وارد سطح جدیدی از خراب کردن بازی مذاکرات ایران و آمریکا شده است. وی با دادن اطلاعات و گزارشات غلط به طرف آمریکایی درصدد القای این تصور است که آنچه ایران درباره وضعیت فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای خود میگوید مطابق با واقعیت نیست.»
با وجود تمام چالش‌های مستقیم و غیرمستقیم اما همچنان به نظر می‌رسد، مسیر دیپلماتیک باز است هرچند که نشانه‌هایی از کاهش اعتماد و دشواری هماهنگی‌ها دیده می‌شود. این مقطع از مذاکرات همانگونه که پیش‌بینی می‌شد، آزمونی جدی برای اراده سیاسی ایالات متحده آمریکا در راستای ادامه مسیر یک گفتگوی سازنده با هدف رسیدن به توافق است البته آمریکا ممکن است در این بین گزینه «تهدید» را انتخاب کند که نتیجه آن تکرار تجربه برجام است.
در ادامه گفتگو با امیررضا واعظ آشتیانی، کارشناس سیاسی را درباره چالش‌های احتمالی مذاکرات ایران و آمریکا و چشم‌انداز آتی آن را می‌خوانید:
آمریکا تلاش می‌کند تا مذاکره را به سمت تامین منافع خود ببرد
واعظ آشتیانی در پاسخ به این پرسش که آیا تعویق دور چهارم مذاکرات نشانه‌ای از فرا رفتن تیم آمریکایی از مطالبات هسته‌ای است یا خیر به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: مقام معظم رهبری بارها تاکید کردند که آمریکایی‌ها قابل اعتماد نیستند اما برخی گروه‌ها بواسطه رسانه‌هایشان دنبال این بودند که مذاکره با آمریکا انجام شود و به سمتی رفتند که ظاهرا فراموش کردند که آمریکا یک کشور «بدعهد» نسبت به پیمان‌های خود است. علاوه بر این دولت‌های آمریکا هرگز نسبت به گفته‌های خود متعهد نبوده‌اند و تلاش می‌کنند تا در میز مذاکره طرف مقابل را به سمتی بکشانند که منافع کشور خودشان تامین شود. در تمام این سال‌های پس از انقلاب شاهد این بوده‌ایم که آمریکا چگونه تعهداتش از جمله برجام را نادیده گرفت.
وی در ادامه افزود: برخلاف بعضی افراد که بر این باورند که آمریکایی‌ها غیر قابل پیش‌بینی هستند باید بگویم آن‌ها قابل پیش‌بینی هستند اما تعادل ندارند و فقط به دنبال امتیازگیری از طرف مقابل و ندادن امتیاز هستند و نمونه این سیاست را در ماجرای لیبی شاهد بودیم. اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها با قذافی مذاکره کردند و تلاش کردند تا وی را وادار به کاری که می‌خواهند، کنند و در مقابل متعهد شدند تا کارهایی را برای آن کشور انجام دهند اما به هیچ کدام از آن وعده‌ها عمل نکردند زیرا ذات آن‌ها، فریبکاری، وقت تلف کردن و فرصت‌سوزی است تا بتوانند از فرصت‌های جدیدی که ایجاد می‌شود دوباره برای خودشان فرصت ایجاد کنند.
این کارشناس سیاسی با اشاره به اهداف جمهوری اسلامی ایران از مذاکره «غیرمستقیم» با آمریکا تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران برای این که به دنیا اثبات کند اهل گفتگو است و در عین حال چون آمریکا را کشوری بدعهد می‌دانست به سمت مذاکره «غیرمستقیم» رفت تا ببیند آن‌ها در مذاکرات «غیرمستقیم» به دنبال چه اهدافی هستند. آیا قابلیت گفتگوی مستقیم را دارند یا خیر؟
واعظ آشتیانی در واکنش به تهدیدات اخیر مقامات آمریکایی علیه جمهوری اسلامی ایران گفت: آن‌ها توان استفاده از گزینه نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران را ندارند زیرا منافعشان در منطقه را در دسترس ایران می‌بینند. دولت ترامپ به خوبی می‌داند که ایران امروز، ایران دوران دولت اول ریاست جمهوری وی نیست و این گونه نخواهد بود که تحکم کند و به هدفش برسد.
توصیه ریچارد نفیو به ترامپ درباره ایران
وی با اشاره به سخنان اخیر «ریچارد نفیو» درباره ایران گفت: نفیو که طراح بخشی از تحریم‌های گسترده علیه ایران بود امروز اعتراف می‌کند که دیگر نمی‌توان جمهوری اسلامی ایران را با تحریم از پای درآورد و حتی گفته است که اگر آمریکا بخواهد به پایگاه‌های هسته‌ای ایران حمله کند، چون دانش هسته‌ای ایران بومی است و می‌تواند این تاسیسات را بازسازی کند. بر این اساس تنها راه تعامل با ایران «مذاکره» است. کسی که خودش طراح تحریم بوده چنین اعترافی می‌کند و در عین حال توصیه می‌کند که ترامپ به سمت کارهای غیرمعقول نرود زیرا برای آمریکا دردسر ایجاد می‌شود.
این کارشناس سیاسی در تشریح دلایل توصیه‌های نفیو عنوان کرد: علاوه بر افزایش دانش و توانایی نظامی و هسته‌ای ایران، کشور آمریکا نیز از لحاظ اقتصادی در شرایط بحرانی به سر می‌برد و جنگ اقتصادی را به چین باخته است و از سوی دیگر با اروپایی‌ها نیز مشکل پیدا کرده است. همچنین ترامپ یاوه‌گویی‌هایی نیز علیه کانادا و مکزیک کرد و عکس‌العمل آن‌ها را دید و عقب‌نشینی کرد که نشان می‌دهد آمریکا، سیاست مدونی را دنبال نمی‌کند.
وی در پاسخ به پرسشی درباره علل تهدیدات و تحریم‌های آمریکا در میانه مذاکرات گفت: وقتی آمریکا از برجام خارج شد، این اروپایی‌ها و آمریکا بودند که ضرر کردند نه ایران زیرا برجام برای ما معامله شیرین و برد-برد نبود. دولت وقت جمهوری اسلامی ایران که دولت آقای روحانی بود به همه تعهداتش عمل کرده بود اما طرف مقابل این کار را نکرد ولی امروز به جایی رسیده‌ایم که آمریکایی‌ها باید برای مذاکره چانه‌زنی کنند.
تروئیکای اروپایی دنبال فضاسازی رسانه‌ای است
واعظ آشتیانی با اشاره به نقش برخی کشورهای اروپایی در مذاکرات ایران و آمریکا بیان کرد: تروئیکای اروپا می‌خواهد نقش نوچه آمریکا را بازی کند و یک فضای رسانه‌ای برای اهداف آمریکا ایجاد نماید به نحوی که ترامپ امروز حرفی بزند و فردا خزانه‌داری آمریکا آن را نقض کند و حرف دیگری بزند و آن‌ها نیز پیرو همین رویه رفتار کنند. و گرنه کجای دنیا دیده شده که دو کشور بخواهند با هم مذاکره کنند و یکی مرتب دیگری را تحریم کند؟ آیا در این کار حسن نیت وجود دارد؟
وی درباره برخی گمانه‌زنی‌ها درباره نقش مخرب رافائل گروسی در مذاکرات با دادن اطلاعات غلط به طرف آمریکایی و ایجاد ذهنیت منفی علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران گفت: اگر این موضوع واقعیت داشته باشد، اعتماد عمومی افکار مردم در سطح جهانی نسبت به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سلب می‌شود و نشان می‌دهد این آژانس به جای خدمت به بشریت در خدمت قدرت های بزرگ مانند اروپا و آمریکا است.
هدف آمریکایی‌ها از تهدید بازی دادن ایران است
وی همچنین افزود: آمریکایی‌ها با تهدید در خلال مذاکرات، مدام در حال بررسی مواضع جمهوری اسلامی هستند تا ببینند آیا در آن خللی ایجاد شده است یا خیر؟ علاوه بر این با این آن‌ها در حال ایجاد «جنگ روانی» و «جنگ رسانه‌ای» هستند. بنابراین مسئولین باید کاملا هوشیار باشند و تحت تاثیر این جنگ‌های «روانی» و «رسانه‌ای» قرار نگیرند. رسانه‌های ما نیز باید کاملا مراقب باشند تا در دام این گونه جنگ‌ها نیفتند. هدف آن‌ها از تهدید این است که ببینند کوتاه می‌آییم یا خیر؟ در واقع در حال بازی دادن ما هستند و جمهوری اسلامی ایران باید تلاش کند تا با هوشمندی وارد این بازی نشود و برعکس بازی‌خوانی خود را تقویت کند. مطمئنا آمریکایی‌ها دوباره جلو می‌آیند، البته به قول معروف با دست پس می‌زنند و با پا پیش می‌کشند یا اصطلاحا از سیاست چماق و هویج استفاده می‌کنند.
واعظ آشتیانی در پاسخ به پرسشی درباره ارزیابی مواضع وزارت خارجه در برابر تهدیدات اخیر آمریکا گفت: این وزارت‌خانه با قاطعیت پاسخ‌های لازم را داده است و در عین حال از منافع کشور نیز دفاع کرده است.
انتهای پیام/
نظر شما