به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از کرمان، وضعیت روشنایی معابر در محله‌های قدیمی جیرفت، از جمله محله‌های سرآسیاب، مالک اشتر و محله بازار، به یکی از دغدغه‌های اصلی ساکنان این مناطق تبدیل شده است.

جیرفت، شهری با قدمت تاریخی در جنوب استان کرمان، دارای محله‌های قدیمی با بافت متراکم و خیابان‌های باریک است که بسیاری از آن‌ها فاقد سیستم‌های روشنایی استاندارد هستند. بر اساس گزارش‌های محلی، حدود ۶۰ درصد معابر در محله‌های قدیمی جیرفت، به‌ویژه در ساعات شب، از روشنایی کافی برخوردار نیستند. این وضعیت به دلیل استفاده از لامپ‌های قدیمی بخار جیوه، فرسودگی پایه‌های چراغ و عدم نگهداری منظم تشدید شده است. یکی از ساکنان محله مالک اشتر اظهار داشت: شب‌ها خیابان‌ها آن‌قدر تاریک است که پیاده‌روی برای زنان و کودکان ناامن شده و حتی رانندگی هم خطرناک است.

داده‌های پلیس راهور جیرفت نشان می‌دهد که در بهار ۱۴۰۴، حوادث رانندگی در معابر کم‌نور این محله‌ها ۲۰ درصد بیشتر از مناطق دارای روشنایی مناسب بوده است. هرچند در برخی مناطق، مانند روستای حسین‌آباد دهدار، پروژه‌های روشنایی با اعتبار ۶.۵ میلیارد تومان در دهه فجر ۱۴۰۳ افتتاح شده، اما این اقدامات به محله‌های قدیمی شهر تسری نیافته است.

اهمیت روشنایی معابر در محله‌های قدیمی جیرفت از منظر ایمنی و امنیت اجتماعی قابل بررسی است. از منظر اجتماعی، تاریکی معابر به کاهش حس امنیت، به‌ویژه برای زنان و سالمندان، منجر شده و تردد شبانه را محدود کرده است. از نظر امنیتی، مطالعات کشوری نشان می‌دهد که روشنایی مناسب معابر می‌تواند تا ۳۶ درصد از جرایم شبانه مانند سرقت را کاهش دهد. مقایسه با شهرهایی مانند چابهار، که با نصب لامپ‌های LED و تجهیزات مدرن، روشنایی معابر را بهبود داده، نشان‌دهنده عقب‌ماندگی جیرفت در این حوزه است. چالش‌های اصلی شامل کمبود بودجه، استفاده از تجهیزات قدیمی و نبود برنامه‌ریزی جامع برای نوسازی سیستم‌های روشنایی است.

وضعیت نامناسب روشنایی معابر در محله‌های قدیمی جیرفت، به‌ویژه سرآسیاب، مالک اشتر و محله بازار، به چالشی ساختاری تبدیل شده که امنیت و کیفیت زندگی ساکنان را تحت تأثیر قرار داده است. تحلیل ساختاری نشان می‌دهد که مشکلات روشنایی ناشی از فرسودگی زیرساخت‌ها، استفاده از لامپ‌های قدیمی با مصرف بالا و عدم تخصیص بودجه کافی برای نوسازی است. گزارش‌های محلی حاکی از آن است که ۷۰ درصد پایه‌های چراغ در این محله‌ها بیش از ۲۰ سال قدمت دارند و بسیاری از آن‌ها به دلیل خرابی یا سرقت کابل‌های برق، غیرفعال شده‌اند. علاوه بر این، ناهماهنگی بین شهرداری و شرکت توزیع برق جنوب کرمان باعث شده که تعمیرات و نگهداری به‌صورت پراکنده و غیرمؤثر انجام شود. مقایسه با شهرهایی مانند بم، که با نصب ۵۰۰ لامپ LED در معابر مرکزی خود در سال ۱۴۰۳، مصرف انرژی را ۴۰ درصد کاهش داده و ایمنی را بهبود بخشیده، نشان‌دهنده نیاز جیرفت به سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین است.

پیامدهای این وضعیت در کوتاه‌مدت شامل افزایش حوادث رانندگی، کاهش تردد شبانه و افت حس امنیت در میان ساکنان است. داده‌های پلیس جیرفت نشان می‌دهد که در محله‌های کم‌نور، سرقت‌های خیابانی در ساعات شب ۲۵ درصد بیشتر از مناطق با روشنایی مناسب است. در بلندمدت، این مشکل می‌تواند به کاهش جذابیت محله‌های قدیمی برای سکونت و تجارت منجر شود، به‌ویژه که کسبه محله بازار گزارش داده‌اند که تاریکی معابر، تردد مشتریان را تا ۳۰ درصد کاهش داده است. ریشه این مشکلات به کمبود بودجه‌های استانی، نبود برنامه‌ریزی بلندمدت برای نوسازی زیرساخت‌ها و عدم مشارکت ساکنان در نظارت بر پروژه‌های شهری بازمی‌گردد.

طرحی جامع برای نوسازی سیستم روشنایی با استفاده از لامپ‌های LED کم‌مصرف در محله‌های قدیمی اجرا شود، مشابه مدل موفق شهر زاهدان. تشکیل کمیته‌ای با حضور نمایندگان شهرداری، شرکت توزیع برق و شورای محله برای نظارت بر پروژه‌ها می‌تواند هماهنگی را افزایش دهد. همچنین، ارائه مشوق‌های مالیاتی برای خیرین محلی جهت تأمین هزینه‌های نوسازی، منابع مالی را تقویت خواهد کرد. اطلاع‌رسانی منظم به ساکنان درباره پیشرفت پروژه‌ها و آموزش آن‌ها برای گزارش خرابی‌های معابر، مشارکت عمومی را بهبود می‌بخشد. در نهایت، الگوبرداری از شهرهایی مانند بندرعباس، که با نصب حسگرهای هوشمند در سیستم روشنایی، بهره‌وری را افزایش داده، می‌تواند پایداری و کارایی پروژه را تضمین کند.