به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، رویکرد غیرسازنده و مغرضانه کشورهای اروپایی پس از جنگ ۱۲ روزه و حمله رژیم صهیونیستی به ایران بیش از پیش افزایش یافت و سه قدرت اروپایی تلاش کردند با بهره‌گیری از ابزارهای سیاسی، فشار مضاعفی بر تهران وارد کنند. در همین چارچوب، بحث فعال‌سازی مکانیسم ماشه بار دیگر از سوی سه کشور اروپایی عضو برجام به‌طور جدی مطرح شد؛ اقدامی که به‌زعم بسیاری از ناظران با هدف تحمیل مطالبات غرب به ایران انجام می‌شود.

با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند حتی اگر مکانیسم ماشه فعال و تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران بازگردانده شود، تا ثیر اقتصادی قابل توجهی بر وضعیت موجود نخواهد داشت. ایران طی سال‌های گذشته به‌واسطه تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و محدودیت‌های بانکی و تجاری غرب عملاً با حداکثر فشار مواجه بوده و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل تغییر جدی در معادلات اقتصادی ایجاد نمی‌کند. با وجود این ارزیابی، تهران تصمیم گرفت به منظور کاهش تنش مجددا مسیر همکاری خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ادامه دهد و بر این اساس دو طرف در قاهره برای آغاز مجدد همکاری‌ها توافق کردند.

بیشتر بخوانید:

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پروژه جاسوسی کشورهای غربی / اروپایی‌ها تابع تصمیمات ترامپ هستند

با توجه به پیشینه بسیار بد آژانس انرژی اتمی و رویکرد مغرضانه این نهاد در قبال ایران، توافق اخیر با احتیاط و بدبینی گسترده در داخل کشور همراه بوده است. منشا این بدبینی به عملکرد گذشته آژانس بازمی‌گردد. گزارش‌های جانبدارانه، طرح مکرر ادعاهای اثبات‌نشده درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران، و همچنین نگرانی جدی از احتمال درز اطلاعات محرمانه به طرف‌های ثالث، اعتماد عمومی به بی‌طرفی این نهاد را به‌شدت تضعیف کرده است. علاوه بر این، تجربه سال‌های اخیر نشان داده که تصمیمات و مواضع آژانس در بسیاری موارد همسو با خواست قدرت‌های غربی بوده و معیارهای فنی و حقوقی در آن کمتر دیده می‌شود.

همین سابقه موجب شده که ادامه همکاری ایران با آژانس، هرچند در چارچوب تعهدات بین‌المللی انجام می‌شود، اما همواره با نگاه انتقادی و تردیدآمیز در داخل همراه باشد. دکتر «جین لیانگشیانگ» -پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات غرب آسیا و آفریقای شانگهای- در گفتگو با ایسکانیوز به سوالاتی در مورد تحولات مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران پاسخ داد.

وی در پاسخ به سوالی در مورد انگیزه اروپایی‌ها در تهدید به فعالسازی مکانیسم ماشه گفت: هدف اصلی سه کشور اروپایی از فعال کردن این سازوکار، حفظ نفوذ سیاسی خود بر مسئله هسته‌ای ایران و همچنین سیاست بین‌الملل است و از آنجایی که برجام پس از اواسط اکتبر ۲۰۲۵ منقضی خواهد شد، اگر اتحادیه اروپا سازوکار ماشه را فعال نکند، نقش اتحادیه اروپا در مسئله هسته‌ای ایران به پایان خواهد رسید.

از نظر این استاد چینی، اتحادیه اروپا پیش از این نقش مهمی در مسئله هسته‌ای ایران ایفا می‌کرد و میزبان مذاکرات بین طرف‌های مربوطه بود که در نهایت منجر به امضای برجام در ژوئیه ۲۰۱۵ شد اما به تدریج اتحادیه اروپا جایگاه خود را در این موضوع از دست داد که سه دلیل برای آن می‌توان ذکر کرد: افول خود اتحادیه اروپا، بی‌توجهی ایالات متحده به نقش اتحادیه اروپا و عدم اجرای تعهدات اتحادیه اروپا در قبال برجام پس از خروج ترامپ.

جین لیانگشیانگ در خصوص تاثیرات اقتصادی فعال شدن مکانیسم ماشه بر ایران گفت: اگرچه فعال کردن مکانیسم ماشه مشکلات بیشتری برای اقتصاد ایران ایجاد خواهد کرد اما باید توجه داشت آنچه اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد، عمدتا تحریم‌های ثانویه ایالات متحده هستند و نه تحریم‌های مستقیمی که آمریکا علیه ایران اعمال کرده است؛ زیرا شرکت‌های ثالث، از ترس تحریم‌های ایالات متحده، در تجارت با ایران دچار تردید می‌شوند.

به گفته پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات غرب آسیا و آفریقای دانشگاه شانگهای، به نظر می‌رسد اروپایی‌ها در مورد تاثیر تحریم‌های اقتصادی دچار اشتباه محاسباتی شده‌اند؛ زیرا ایران در حال حاضر تحت شدیدترین تحریم‌های مستقیم و ثانویه ایالات متحده قرار دارد و بنابراین، تحریم‌های جدید آثار محدودی خواهد داشت.

وی در خصوص موضع چین در قبال هرگونه تحریم جدید علیه ایران و احتمال تبعیت پکن از آنها گفت: چین همواره از تلاش‌های ایران برای احقاق حقوق مشروع خود حمایت کرده و معتقد است که سه کشور اروپایی مشروعیت سیاسی لازم برای فعال کردن مکانیسم ماشه را ندارند و در واقع، خروج ایالات متحده از برجام باعث ایجاد همه مشکلات در اجرای آن شد.

این پژوهشگر چینی با اذعان به اینکه کشورهای اتحادیه اروپا به تعهدات خود در برجام عمل نکرده‌اند، یاداور شد: وقتی تاسیسات هسته‌ای ایران که تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داشت و توسط ایالات متحده و اسرائیل بمباران شد، اروپایی‌ها هیچ کاری انجام ندادند.

وی افزود: چین مشروعیت هیچ تحریم دیگری را در این زمینه به رسمیت نمی‌شناسد و همچنان شریک اقتصادی اصلی ایران خواهد بود، اما موانع فنی همیشه می‌تواند وجود داشته باشد.

جین لیانگشیانگ در پاسخ به سناریوهای آتی در قبال پرونده هسته‌ای ایران گفت: تعاملات پیرامون مکانیسم ماشه، بخشی از سیاست کلی بین‌المللی پیرامون مسئله هسته‌ای ایران است که در واقع نیمه‌کاره مانده است. تنش‌ها بین ایران و غرب، چه ماشه وجود داشته باشد چه نه، همیشه وجود دارد، زیرا تنش‌ها عمیقا در این نهفته است که غرب هنوز مشروعیت نظام سیاسی ایران را به رسمیت نشناخته است.

وی در خصوص احتمال وقوع جنگ دیگری علیه ایران اظهار کرد: احتمال جنگ دیگری همیشه وجود خواهد داشت اما جنگ ۱۲ روزه نوعی بازدارندگی در برابر هرگونه تجاوز بیشتر چه از سوی ایالات متحده و چه از سوی اسرائیل ایجاد کرده است.

به اعتقاد این پژوهشگر چینی، اگر ایران به اندازه کافی نفوذ اطلاعاتی را کاهش داده باشد، مطمئنا می‌تواند بهتر از خود محافظت کند.

انتهای پیام/