به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز، پس از امضای توافق میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بررسی ابعاد این توافق در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفت. در همین حال، برخی نمایندگان از جمله امیرحسین ثابتی، حمید رسایی و مرتضی آقاتهرانی در روزهای اخیر با موضع‌گیری‌های تند و جنجالی، فضای مجلس و افکار عمومی را تحت تأثیر قرار دادند.

بیشتر بخوانید؛

تحمیل تصمیم به رهبری توهین آشکار است/ عدم درک تندروهای خودشیفته از واقعیات کشور

یکی از محورهای اصلی انتقادات این نمایندگان، مطالبه دسترسی مستقیم به متن توافق و حضور در روند مذاکرات است. این در حالی است که به فاصله کوتاهی پس از انعقاد توافق، سیدعباس عراقچی وزیر خارجه کشورمان، در جلسه اضطراری کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس حاضر شد و توضیحات لازم را به اعضای کمیسیون ارائه کرد.

حمید رسایی، نماینده تهران از همان ساعات نخست انتشار خبر توافق، مواضع انتقادی تندی علیه دولت و دستگاه دیپلماسی کشور اتخاذ کرد. وی در کانال تلگرامی خود با اشاره به محرمانه بودن متن توافق نوشت: «تا این لحظه متن توافق در اختیار نمایندگان قرار نگرفته است. یک نسخه به آقای قالیباف و دیشب یک نسخه هم به رئیس کمیسیون امنیت ملی تحویل شده است. طبق توافق با آژانس، متن محرمانه است و انتشار آن خلاف عرف دیپلماتیک خواهد بود.»

رسایی؛ مخالف دائمی

حمید رسایی از جمله نمایندگانی است که نطق‌های وی در مجلس عمدتاً حمله به دولت و زیر سؤال بردن سیاست‌های آن در عرصه خارجی است و نکات مرتبط با حوزه فرهنگی در آن بسیار کم‌رنگ است.
برخی از اظهارات پربسامد وی در سال اول نمایندگی در جدول زیر آمده است و همانطور که ملاحظه می‌شود هیچ ارتباطی به حیطه تخصصی حوزه کمیسیون فرهنگی ندارند.

انتشار فیلم‌های غیرعلنی و واکنش مجلس

حمید رسایی چندین بار با انتشار ویدئوهایی از محتوای جلسات غیرعلنی مجلس نیز دست به حاشیه سازی زده است. اولین بار در جلسه‌ای درباره استیضاح عبدالنصر همتی، وزیر پیشین اقتصاد، این اقدام واکنش عثمان سالاری، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس را به همراه داشت: وی در این زمینه نوشت: «موارد این چنینی مستلزم اعلام به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان است تا رسیدگی و راستی‌آزمایی شود و اقدامات مقتضی انجام شود.»

در شهریور ۱۴۰۴ نیز رسایی ویدیویی از جلسه غیرعلنی مجلس منتشر کرد و در توضیح آن گفت: «بنای انتشار این فیلم را نداشتم، اما با توجه به توهین‌های مکرر رسانه‌های همسو با رئیس مجلس و برای قضاوت افکار عمومی این فیلم را منتشر می‌کنم.»

مشارکت محدود در طرح‌های مجلس؛ انفعال در کمیسیون فرهنگی

با جستجویی در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس؛ بررسی عملکرد حمید رسایی در این مدت نشان می‌دهد که وی تنها در چهار طرح مشارکت داشته که ارتباطی با کمیسیون فرهنگی ندارد و عملاً فعالیت چشمگیری نداشته است. این طرح‌ها شامل موارد زیر هستند:

مواردی که تقریباً هیچ ارتباطی با کمیسیون فرهنگی مجلس ندارند.

ثابتی؛ از کمیسیون فرهنگی تا قلب جنجال‌های سیاسی و اقتصادی

امیرحسین ثابتی نیز از همان ابتدای ورود به مجلس دوازدهم، با حاشیه‌های خاص خود شناخته شد. نخستین جنجال وی به نحوه گزارش‌دهی از مجلس بازمی‌گشت؛ موضوعی که واکنش‌های انتقادی زیادی را به همراه داشت. در حالی‌که وی عضو کمیسیون فرهنگی است، اما بیشتر نطق‌هایش به مسائل سیاسی و اقتصادی اختصاص دارد و کمتر به موضوعات فرهنگی می‌پردازد.

یکی از مهم‌ترین حاشیه‌های ثابتی به ماجرای استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد پیشین دولت پزشکیان، بازمی‌گردد. ثابتی از جدی‌ترین پیگیران استیضاح بود؛ تا جایی که حتی بیش از نمایندگان کمیسیون اقتصادی در این موضوع نقش‌آفرینی کرد.

ثابتی پیش از جلسه علنی استیضاح همتی، برخلاف روال قانونی، فایل صوتی جلسه غیرعلنی مجلس را منتشر کرد و خطاب به همتی گفت: «آقای همتی نخندید؛ شما گریه مردم را درآوردید.»

وی در صحن علنی گفت: «آقا! زورتان به ترامپ و آمریکا نمی‌رسد، پول‌ها را آزاد کنید، اشکالی ندارد. اما از علی انصاری می‌توانید بگیرید. بروید سراغ ترامپ‌های داخلی، کسانی که در داخل کشور پدر مردم را درآورده‌اند.»

راه دیالمه یا راه ثابتی؟

در فضای مجازی کانالی با عنوان «راه دیالمه» فعال است که محتوای آن به امیرحسین ثابتی، نماینده مجلس، نسبت داده می‌شود. این کانال به‌طور روزانه مطالب انتقادی و بعضاً جنجالی منتشر می‌کند و بارها دیده شده که ثابتی، نوشته‌ها و تحلیل‌های آن را در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی X بازنشر کرده است.
اوج این پیوند رسانه‌ای در نخستین ساعات آغاز جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل نمایان شد؛ جایی که ثابتی با انتشار پستی در حساب کاربری خود از مخاطبان خواست تا اخبار را از همین کانال دنبال کنند.

اما همان‌قدر که این کانال توانسته توجه بخشی از کاربران را جلب کند، با واکنش‌های تند هم روبه‌رو شده است. برخی فعالان سیاسی آن را بلندگوی شخصی ثابتی در پوشش «میراث دیالمه» می‌دانند؛ میراثی که به گفته منتقدان، با سبک زندگی امروز ثابتی و اطرافیانش فاصله زیادی دارد.

در همین راستا، عبدالرضا داوری، مشاور پیشین محمود احمدی‌نژاد، در واکنشی صریح و بی‌پرده، به ثابتی تاخت. او نوشت: «کسی که می‌خواهد خود را ادامه‌دهنده راه دیالمه معرفی کند، دست‌کم باید بداند شهید دیالمه تا لحظه شهادت در همان خانه قدیمی خیابان ری و سه‌راه امین‌حضور زندگی می‌کرد؛ نه اینکه از خانه گران‌قیمت در سلطنت‌آباد درباره عدالت، محرومیت‌زدایی و فسادستیزی سخن بگوید.»

عضو کمیسیون فرهنگی یا کمیسیون سیاسی-اقتصادی؟

اعضای کمیسیون‌های تخصصی موظفند در راستای اهداف همان کمیسیون، طرح‌ها را ارائه و امضا کنند. با این حال، سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد که امیرحسین ثابتی، نماینده عضو کمیسیون فرهنگی طرح‌هایی که وی طی یک سال گذشته ارائه و امضا کرده است، همسو با حوزه فرهنگی نبوده و دردی از مشکلات این حوزه درمان نمی‌کند.

فرهنگ جایی در طرح‌های ثابتی ندارد

ثابتی طی این مدت، ۱۲ طرح را امضا و ارائه کرده است که بیشتر آنها مربوط به موضوعات سیاسی، حقوقی و اقتصادی هستند. نمونه‌هایی از این طرح‌ها عبارتند از:

همان‌طور که دیده می‌شود، موضوعات فرهنگی تقریبا در هیچ‌کدام از این طرح‌ها جایگاهی ندارد و این پرسش را ایجاد می‌کند که یک عضو کمیسیون فرهنگی چرا باید این حجم از مشارکت را در حوزه‌هایی کاملاً خارج از ماموریت کمیسیون خود داشته است.

مرتضی آقاتهرانی؛ رئیس کمیسیون فرهنگی با محوریت جنجال‌های سیاسی

مرتضی آقاتهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، درست مانند همفکرانش، امیرحسین ثابتی و حمید رسایی، علاقه چندانی به فعالیت جدی در حوزه فرهنگی ندارد. بیشتر نطق‌ها و سخنرانی‌های او در مجلس یا خارج از آن به مسائل سیاسی و حمله به دولت اختصاص دارد. برخلاف ثابتی و رسایی که واکنش‌های خود به توافق ایران و آژانس را با سرعت اعلام کردند، آقاتهرانی هنوز موضع رسمی درباره این توافق ارائه نکرده است.

اگرچه آقاتهرانی برخلاف رسایی و ثابتی گهگاهی به مسائل فرهنگی اشاره می‌کند، اما نحوه بیان آن باعث واکنش‌های تند زیادی شده است. در آخرین نمونه، وی درباره قانون حجاب و عفاف به مسعود پزشکیان و قالیباف حمله کرد و حتی رأی‌دهندگان به پزشکیان را مورد انتقاد قرار داد.

این اظهارات آقاتهرانی با واکنش گسترده چهره‌های سیاسی مواجه شد. محسن غرویان از مدرسین حوزه علمیه در واکنش به سخنان آقاتهرانی گفت: «یک نماینده نمی‌تواند داور رأی اکثریت مردم باشد، به‌ویژه کسانی که با رأی بسیار پایین به مجلس راه یافته‌اند. حرف چنین نمایندگانی اعتباری ندارد.»

محمد سراج نماینده تهران که از همفکران آقاتهرانی است در واکنش به سخنان وی به خبرنگار ایسکانیوز گفت: «این نوع اظهارات کاملاً نامناسب است و با شأن ملت ایران همخوانی ندارد. ملت ایران با حضور در پای صندوق رأی، اراده خود را نشان دادند و به هر کسی بر اساس سلیقه خود رای داده‌اند؛ این کار شایسته احترام است و باید قدردانی شود.»

رئیس کمیسیون فرهنگی چه طرح‌هایی در حوزه خود ارائه کرده است؟

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین جایگاه‌های قانون‌گذاری در حوزه فرهنگ، مسئولیت سنگینی در پیشبرد طرح‌ها و لوایح مرتبط با فرهنگ، هنر و هویت ملی بر عهده دارد. انتظار می‌رود فردی که این سمت را بر عهده دارد، با تمرکز بر مسائل فرهنگی، نقش مؤثری در تقویت بنیان‌های فرهنگی کشور ایفا کند. با این حال، بررسی عملکرد مرتضی آقاتهرانی، رئیس کنونی کمیسیون فرهنگی مجلس نشان‌دهنده رویکردی متفاوت است.

بر اساس داده‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، مرتضی آقاتهرانی در سال نخست حضورش در مجلس دوازدهم تنها ۴ طرح را امضا یا ارائه کرده است که هیچ‌یک به‌طور مستقیم با حوزه فرهنگ مرتبط نیستند. این طرح‌ها، که عمدتاً بر مسائل حقوقی، بین‌المللی و اقتصادی متمرکز هستند، شامل موارد زیر می‌شوند:

این انتخاب‌ها نشان‌دهنده تمرکز آقاتهرانی بر موضوعاتی است که عمدتاً از وظایف اصلی کمیسیون فرهنگی فاصله دارند و شباهت زیادی به رویکرد برخی دیگر از نمایندگان، مانند ثابتی و رسایی، دارند که طرح‌هایی غیرمرتبط با حوزه تخصصی خود ارائه کرده‌اند.

عملکرد مشابه در مجلس یازدهم

بررسی عملکرد آقاتهرانی در دوره یازدهم مجلس نیز نشان می‌دهد که این رویه موضوع جدیدی نیست. در آن دوره نیز، به‌عنوان رئیس کمیسیون فرهنگی، وی بیشتر در طرح‌هایی مشارکت داشت که ارتباط مستقیمی با فرهنگ نداشتند. برخی از این طرح‌ها عبارت‌اند از:

این روند نشان‌دهنده الگویی مستمر در عملکرد آقاتهرانی است که اولویت‌های وی را بیشتر در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و حقوقی نشان می‌دهد تا مسائل فرهنگی که از رئیس این کمیسیون انتظار می‌رود.

مخرج مشترک این نمایندگان

هر نماینده مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون، حق دارد در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور اظهار نظر کند و دیدگاه‌های خود را بیان نماید. با این حال، این اختیار نباید موجب شود که نماینده از مسئولیت اصلی خود در کمیسیونی که عضو آن است غفلت ورزد یا در طرح‌ها و موضوعات مرتبط با آن کمیسیون مشارکت فعال نداشته باشد.

بررسی اظهارات، نطق‌ها و داده‌های منتشرشده در مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که این سه نماینده یعنی حمید رسایی، امیرحسین ثابتی و مرتضی آقاتهرانی طی یک سال گذشته بیشتر تمرکز خود را بر مسائل کلان سیاسی و اقتصادی ـ که خارج از حوزه مستقیم کمیسیون فرهنگی است ـ قرار داده‌اند. در مقابل، در زمینه ارتقای سطح فرهنگ کشور و پیشبرد مأموریت‌های کمیسیون فرهنگی، اقدام اثرگذار و قابل توجهی از سوی آنان مشاهده نمی‌شود.

به عبارت دیگر، این نمایندگان به جای ایفای نقش پررنگ در تخصصی‌ترین حوزه‌ای که برای آن انتخاب شده‌اند، عمدتاً در مباحثی ورود کرده‌اند که اگرچه ممکن است اهمیت ملی داشته باشد، اما ارتباط مستقیم با مسئولیت اصلی‌شان در کمیسیون فرهنگی ندارد. این روند سبب شده است تا انتظاری که از کمیسیون فرهنگی و اعضای آن برای سیاست‌گذاری، هدایت و حمایت از عرصه فرهنگ کشور وجود دارد، به‌طور کامل برآورده نشود.

انتهای‌پیام/

خبرنگار: علیرضا همتی بهار