به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از همدان؛ جواد کاظمی کارشناس محیط زیست و حیات وحش در تشریح اهمیت حفاظت از منطقه الوند اظهار داشت، الوند برای استان همدان تنها یک ارتفاعات زیبا نیست بلکه منبع اصلی تأمین آب شرب و کشاورزی محسوب می‌شود. او معتقد است، سلامت این اکوسیستم کوهستانی به طور مستقیم با سلامت عمومی و توسعه پایدار استان گره خورده است و کوچکترین تخریب در آن می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای منابع آبی زیرزمینی داشته باشد.

وی در گفت‌وگو با ایسکانیوز تأکید کرد، یکی از چالش‌های اساسی در مناطق حفاظت‌شده الوند، تخریب پوشش گیاهی است که از عوامل متعددی نظیر توسعه غیرمجاز عمرانی در حاشیه کوهستان و بهره‌برداری‌های معدنی غیر اصولی نشأت می‌گیرد. این تخریب پوشش گیاهی، خطر فرسایش خاک در ارتفاعات را به شدت افزایش داده و توانایی خاک در جذب و ذخیره آب را کاهش می‌دهد.

کاظمی افزود، گونه‌های گیاهی نادر و بومی الوند که برخی از آن‌ها تنها در این منطقه می‌رویند، در خطر انقراض قرار دارند. او گفت، برداشت بی‌رویه گیاهان دارویی توسط افراد سودجو و تغییر اقلیم که بر الگوی بارش تأثیر می‌گذارد، زیستگاه این گونه‌های حساس را تهدید می‌کند. سازمان حفاظت محیط زیست باید برنامه دقیقی برای تکثیر و احیای این گونه‌های گیاهی از طریق بانک ژن‌های گیاهی و کشت در محیط‌های کنترل‌شده تدوین نماید.

او تصریح کرد، چرای بی‌رویه دام در فصول ممنوعه و فراتر از ظرفیت مراتع کوهستان، یکی دیگر از تهدیدات جدی است. وی بیان داشت، دام‌ها با مصرف بیش از حد پوشش گیاهی جوان و کوبیدن خاک، اجازه بازسازی طبیعی به مراتع را نمی‌دهند و این امر در طولانی مدت منجر به بیابان‌زایی در ارتفاعات می‌شود. مدیریت صحیح چرای دام و اجرای طرح‌های مرتعداری اصولی در تعامل با جوامع محلی یک ضرورت است.

این کارشناس محیط زیست، افزایش فشار گردشگری غیرمسئولانه را نیز عاملی نگران‌کننده دانست. وی افزود، اگرچه گردشگری می‌تواند منبع درآمدی برای منطقه باشد اما ورود کنترل نشده گردشگران، رهاسازی زباله و ایجاد آتش‌سوزی‌های عمدی یا سهوی، خسارات جبران‌ناپذیری به محیط وارد می‌کند. برای مهار این تهدید، باید زیرساخت‌های گردشگری محدود و محیط زیستی توسعه یابد و فرهنگ‌سازی در میان گردشگران با جدیت دنبال شود.

کاظمی خاطرنشان کرد، یکی از مهم‌ترین ابزارهای حفاظتی، تقویت یگان‌های حفاظت محیط زیست است. او تأکید کرد، کمبود نیرو، تجهیزات و امکانات رصد هوشمند در مناطق وسیع حفاظت‌شده الوند، پایش و مقابله با تخلفات را دشوار ساخته است. سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌هایی نظیر پهپادها و سامانه‌های نظارت ماهواره‌ای برای رصد تغییرات پوشش گیاهی و مقابله با ساخت و سازهای غیرمجاز در منطقه الوند ضروری است.

وی افزود، همکاری میان نهادهای مختلف از جمله منابع طبیعی، آب منطقه‌ای و محیط زیست استان برای اعمال قوانین حفاظتی باید افزایش یابد. اقدامات یکپارچه و مدیریت مبتنی بر حوزه آبخیز، کلید موفقیت در حفظ اکوسیستم الوند است تا از تبدیل شدن این موهبت طبیعی به یک چالش محیط زیستی جدی جلوگیری شود.

در بخش پایانی این گفتگو جواد کاظمی بر لزوم نقش‌آفرینی جوامع محلی در حفاظت تأکید کرد. او گفت، روستاییان ساکن در اطراف الوند، بهترین حافظان محیط زیست هستند. با توانمندسازی این جوامع و ایجاد فرصت‌های درآمدزایی پایدار از طریق اکوتوریسم مسئولانه و فرآوری محصولات گیاهی بومی بدون برداشت بی‌رویه، می‌توان آن‌ها را به شرکای اصلی در حفاظت از منطقه تبدیل کرد.

وی تصریح کرد، مطالعات علمی و تحقیقاتی در مورد تأثیر تغییر اقلیم بر الگوهای زیستی الوند باید افزایش یابد. او افزود، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی استان باید فعالانه در پایش طولانی‌مدت تنوع زیستی منطقه مشارکت کنند تا بتوان سیاست‌های مدیریتی را بر اساس داده‌های علمی دقیق و به‌روزرسانی‌شده تدوین کرد.

کاظمی همچنین به اهمیت تعیین مناطق با حساسیت بالا در الوند اشاره کرد. او افزود، برخی مناطق به دلیل حضور گونه‌های اندمیک یا منابع آبی حیاتی، باید تحت حفاظت‌های ویژه‌تری قرار گیرند و هرگونه فعالیت عمرانی، گردشگری یا چرای دام در آنجا به صورت کامل محدود شود. این طبقه‌بندی حساسیت، به مدیریت منابع محدود کمک می‌کند.

این کارشناس محیط زیست در خاتمه سخنان خود اعلام کرد، حفاظت از الوند یک وظیفه ملی و استانی است. دستیابی به پایداری محیط زیستی این کوهستان نیازمند اراده سیاسی قوی برای اعمال قوانین، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حفاظتی و مهم‌تر از همه، مشارکت آگاهانه مردم و گردشگران است تا این میراث طبیعی برای نسل‌های آینده نیز حفظ شود.

خبرنگار: نازنین مولایی منظر

انتهای پیام./