به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، اندیشکده «شورای آتلانتیک» آمریکا در تحلیلی به قلم «باربارا اسلاوین» به بررسی محدودیت‌ها و موانع پیش روی بایدن به منظور احیای برجام پرداخته و گام‌های محتاطانه وی برای ورود مجدد به توافق هسته‌ای را توجیه می‌کند. به اعتقاد اسلاوین، دولت بایدن می‌تواند حتی در صورت مخالفت کنگره، مجددا به توافق هسته‌ای بازگردد؛ زیرا برای بازگشت مجدد به آن نیازی به تایید کنگره نخواهد داشت. از نظر این کارشناس شناخته شده آمریکایی که طرفدار احیای برجام است، راهبرد «فشار حداکثری» یک شکست بزرگ برای آمریکا به ارمغان آورد و تنها گزینه معقول موجود برای ایالات متحده، احیای برجام است.
اسلاوین معتقد است که بایدن به روند فعلی ادامه خواهد داد و با وجود تلاش برخی چهره‌های جمهوری‌خواه برای ممانعت از ورود مجدد آمریکا به برجام، دولت جدید تمام تلاش خود را برای احیای توافق سال 2015 به کار خواهد بست.
مشروح گزارش مذکور بدین شرح است:
حامیان توافق هسته‌ای ایران با توجه به گذشت چند هفته از مراسم تحلیف جو بایدن و عدم حصول پیشرفت آشکار در خصوص بازگرداندن توافقنامه سال 2015، کمی عصبانی شدند. اعضای کنگره ایالات متحده و لابی گران همفکر آنها – که مخالف برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هستند- از آغاز دولت بایدن، از فرصت برای بحث علیه لغو تحریم‌های مجازاتی و بازگشت ایالات متحده به تعهدات برجامی –حتی در شرایطی که ایران به تعهدات خود بازگردد- پرداختند.
با این حال، نظرات کنگره به طور خاص انطباقی با دیپلماسی در حال اجرا و پیشرفت‌های مهم به دست آمده در 6 آوریل در وین ندارد؛ به ویژه نظرات شاهین‌های جمهوری‌خواه از جمله چهار نماینده‌ای که در 6 آوریل نامه‌ای به رئیس جمهور فرستادند و از او خواستند که دست از تحریم‌های «اهرم فشار» برندارد.
بر اساس طرح سال 2015 کنگره آمریکا در خصوص توافق هسته‌ای با ایران، برای متوقف کردن برجام –که توافقنامه اجرایی دولت باراک اوباما و ایران به شمار می‌آمد- رای دو سوم هر دو مجلس کنگره نیاز بود. حتی وقتی جمهوری‌خواهان اکثریت را در مجلس نمایندگان و سنا در اختیار داشتند، کنگره نتوانست چیزی نزدیک به آن اکثریت ضد وتو را به دست آورد. انجام این کار در شرایط فعلی که دو مجلس در دست دموکرات‌ها قرار دارد، هم از نظر ریاضی و هم سیاسی غیرممکن است.
کنگره فقط در صورت مذاکره در مورد معامله جدید یا اعمال تغییرات اساسی در توافقنامه فعلی می‌تواند وارد عمل شود. با این حال، هیچ یک از این دو حالت تا زمان احیای توافق قبلی اتفاق نخواهد افتاد. در ابتدا بایدن کمی با احتیاط عمل کرد تا اطمینان حاصل کند که نامزدهای اصلی مورد نظر او [برای مناصب سیاست خارجی] از طریق کمیته روابط خارجی سنا -به رهبری باب منندز که منتقد برجام است- تایید خواهند شد.
رئیس جمهور همچنین برای تصویب قوانین داخلی در مجلس سنا که نسبت 50-50 را به دست آورد، به رای منندز نیاز دارد. لذا اگرچه منندز در جلسات استماع نظرات تند خود رابیان کرد، اما بعید به نظر می‌رسد که وی اجازه دهد که دیدگاهش در قبال ایران مانع دستیابی به خواسته‌اش برای میلیون‌ها دلار هزینه مورد نیاز زیرساخت‌های نیوجرسی شود.
بایدن همچنین مجبور شد به «راب مالی» -نماینده ویژه خود برای امور ایران که به سرعت منصوب شده بود- وقت بدهد تا تیمی را برای آماده‌سازی مراحل لازم برای بازگشت به شرایط توافق تشکیل داده و با شرکای آمریکا در اروپا و خاورمیانه مشورت کند. در همین حال، ایران مجبور شد با پیشنهاد میانجیگری اتحادیه اروپا موافقت کند و خواسته‌های حداکثری خود از ایالات متحده مبنی بر لغو تحریم‌ها به عنوان پیش شرط مذاکرات را کنار بگذارد.
در حال حاضر، زمان بوکس بازی در سایه و مشورت به پایان رسیده است. اعضای باقیمانده برجام شامل ایران، چین، روسیه، فرانسه، انگلیس و آلمان در وین یک جلسه عمومی داشتند و سپس گفتگوهای فنی درباره تحریم‌ها و پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را آغاز کردند. هم ایران و هم ایالات متحده با وجود اینکه فقط از طریق اروپایی‌ها گفتگو می‌کردند، اعلام کردند که بحث‌ها «سازنده» بوده است.
به گفته علی اکبر صالحی - رییس سازمان انرژی اتمی این کشور- که در برنامه صوتی کلاب هاوس توضیح داد، ایران می‌تواند ظرف چند هفته اقداماتی را که برای پیشبرد برنامه هسته‌ای خود انجام داده را بازگرداند؛ امری که به بن بست در خصوص چه کسی گام اول را بردارد تبدیل شده بود. در همین حال، بایدن بدون اینکه با واکنش داخلی زیادی روبرو شود، می‌تواند تحریم‌های اعمال شده توسط دونالد ترامپ را از طریق دستورات اجرایی لغو کند. کسانی که ادعا می‌کنند در ایالات متحده آمریکا مخالفت جدی نسبت به بازگشت سریع و بدون قید و شرط به برجام وجود دارد، یا دروغگو هستند یا افکار عمومی آمریکا را نمی‌شناسند (از هر ده آمریکایی شش نفر توافق هسته‌ای با ایران را تایید می‌کنند).
این دیدگاه مردم در خصوص این توافق است. همانطور که بایدن می‌گوید، آمریکایی‌ها، مانند اکثر مردم در سراسر جهان، خواستار گذر از بیماری همه‌گیر کرونا و بازگشت به زندگی طبیعی خود هستند.
این روزها تقریبا هیچ موضوعی در چرخه اخبار حوزه سیاست خارجی، به اندازه چین ایالات متحده آمریکا را درگیر نمی‌کند؛ کشوری که به دلیل رشد سریع اقتصادی و سرکوب حقوق بشر تبدیل به یک موضوع وحشتناک جدید شده است. در واقع، آخرین نظرسنجی گالوپ نشان می دهد که گرچه اکثریت قریب به اتفاق آمریکایی‌ها دیدگاه منفی نسبت به حکومت ایران دارند، اما تنها 4 درصد آن را بزرگترین تهدید خارجی برای ایالات متحده می‌دانند. چین با 45 درصد در صدر لیست و پس از آن روسیه (26 درصد) و کره شمالی (9 درصد) قرار دارند.
با توجه به این واقعیت که خروج یکجانبه دولت دونالد ترامپ از برجام یک شکست آشکار و عمیق بود، اکنون اکثریت آمریکایی‌ها و دو سوم کارشناسان خاورمیانه مستقر در ایالات متحده از توافق قبلی حمایت می‌کنند. آنها همچنین درک کرده‌اند که بدون احیای برجام، هیچ معامله بهتری به وجود نخواهد آمد.
«فشار حداکثری» مطلوب ترامپ، شکست حداکثری برای آمریکا را به ارمغان آورد؛ زیرا ایران را از لحاظ منطقه‌ای پرخاشگرتر و از لحاظ داخلی نیز سرکوبگرتر کرد. تحریم‌ها مانند استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک، با گذشت زمان اثر خود را از دست داد؛ زیرا ایران به فروش نفت خود به چین از طریق مالزی و سایر کشورها ادامه داد. ایران با استفاده از اهرم‌های خود، اورانیوم را تا خلوص 20 درصد غنی‌سازی کرد و غنی‌سازی را در فردو -تاسیسات عمیق زیرزمینی خود- از سر گرفت. ایران همچنین تهدید کرد که نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را متوقف خواهد کرد و تنها در آخرین لحظات قبول کرد تا نظارت‌ها تا اواخر ماه مه تمدید شود.
متحدان اروپایی آمریکا، در حالی که نتوانستند خسارات اقتصادی ناشی از فرار شرکت‌هایشان از بازار ایران را در پی انتخاب ترامپ جبران کنند، تنها کارشان این بود که اسکلت برجام را حفظ کردند. آنها در برابر تلاش ترامپ و مایک پمپئو -وزیر امور خارجه وی- برای تحریم تجارت اسلحه متعارف با ایران بیش از مهلت اکتبر 2020 که در برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شده بود، ایستادند.
جوزف بورل -نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی- در ماه فوریه به شورای آتلانتیک گفت که احیای توافق هسته‌ای اولویت اصلی او است. بورل و تیمش از جمله معاون وی -انریکه مورا- که ریاست جلسات 6 آوریل کمیسیون مشترک نظارت بر برجام را بر عهده داشت، برای تداوم شناور نگه داشتن کشتی دیپلماتیک، شایسته احترام هستند.
در همین حال، شاهین‌های جمهوری خواه و سخنگویان سابق دولت ترامپ همچنان پیشرفت را «مماشات» می‌خوانند. دولت بایدن آنها را نادیده می‌گیرد و آن کاری را انجام می‌دهد که باید برای نجات یک دستاورد دیپلماسی چندجانبه و عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای انجام شود.
انتهای پیام/
نظر شما