به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری ایسکانیوز، تا قبل از شیوع ویروس منحوس کرونا در کشورمان جشن‌ها و جشنواره‌های آیینی و سنتی زیادی برگزار می‌شد که هر کدام نمایشی از عقیده و فرهنگ مردمان آن خطه از کشور بودند. تعداد زیادی از این جشن ها و رویدادها در زمره میراث ناملموس ایران زمین، در فهرست آثار ملی قرار گرفته اند و یکی از این رویدادهای زیبا در یکی از مناطق کشور پهناور ایران، جشن زغال‌اخته در منطقه الموت غربی استان قزوین است.
فصل تابستان همواره میوه‌های خوش طعم بسیاری دارد که از جمله این میوه‌ها می‌توان به زغال‌اخته اشاره کرد، میوه‌ای که به‌خاطر مزه ترشش طرفداران پروپاقرصی دارد، البته ناگفته نماند که قزوین رتبه نخست تولید این محصول را در کشور به خود اختصاص داده است.
از خواص زغال اخته نمی‌توان غافل شد و هستند کسانی که از این میوه خوش طعم به عنوان دارو استفاده کنند، حتی چوب درخت این میوه برای ساخت برخی از ابزارآلات مورد استفاده قرا می‌گیرد چون بر خلاف سایر چوب‌ها در آب غوطه‌ور نمی‌شود.
رتبه نخست قزوین در تولید زغال‌اخته
محمد پیله‌فروش، مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین در این رابطه اظهار کرد: سطح زیر کشت زغال‌اخته در استان قزوین ۷۲۰ هکتار است سالانه از این سطح ۳۴۰۰ تُن محصول برداشت می‌شود؛ ازنظر سطح زیر کشت و تولید محصول قزوین رتبه نخست کشور را داراست.
وی اضافه می‌کند: این محصول در استان قزوین در الموت غربی و بخش‌هایی از کوهین کشت می‌شود، این محصول برای رشد به آب‌وهوای معتدل و سرد احتیاج دارد و خاک آن باید سبک و مایل به اسیدی باشد. البته درخت زغال‌اخته در سال‌های اولیه غرس باید در سایه درختان دیگر باشد.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین خاطرنشان می‌کند: این محصول بیشتر به‌صورت تازه خوری مصرف می‌شود و بخشی به‌صورت خشک، مارمالاد، ترشی، و در مواردی هم از آن رب تولید می‌شود؛ می‌توان گفت استان‌های اطراف قزوین مانند استان‌های شمالی و البرز تهران عمده خریداران این محصول هستند.
وی تصریح می‌کند: در استان، صنایع تبدیلی خاصی برای این محصول وجود ندارد، اغلب فرآوری توسط روستائیان و به‌صورت سنتی انجام می‌شود اما بعضی از واحدهای فرآوری و تولید آبمیوه و کنسانتره طی سالیان گذشته از این محصول جهت تولید کنسانتره و آبمیوه استفاده کردند.
زغال اخته نوعی میوه لاکچری محسوب می‌شود
حدیث باقری، دهیار روستای زناسوج از توابع الموت غربی با اعلام اینکه ۸۵ درصد زغال‌اخته کشور در الموت غربی تولید می‌شود، گفت: روستاهای هیر، تلاتر، پرچکوه و منطقه ناحیه در الموت غربی بیشترین میزان تولید زغال‌اخته را دارد، از اواسط مرداد تا اواسط شهریور فصل برداشت این میوه است؛ البته گاه تا اواخر شهریور هم برداشت از درختان دیررس ادامه دارد.
وی اضافه می‌کند: زغال‌اخته را قرمز برداشت می‌کنند بنابراین تا زمان عرضه به بازار به صورت کامل می‌رسد؛ زغال‌اخته‌های رسیده روی زمین می‌ریزند به همین خاطر وقتی باغداران صبح‌ها برای چیدن به باغات می‌روند چند نفر این زغال‌اخته را از روی زمین جمع می‌کنند. زغال‌اخته‌های روی درخت را کال می‌چیدند و محصول را در بازار قزوین و تهران عرضه می‌کنند.
باقری تصریح می‌کند: برخی زغال‌اخته‌ها را خشک می‌کنند و عده‌ای نیز با آن لواشک و مربا درست می‌کنند بدین‌گونه زغال‌اخته به‌صورت سنتی فرآوری می‌شود. البته باید بگوییم که هیچ صنایع تبدیلی در استان برای فرآوری زغال‌اخته دایر نشده است.
باقری با اشاره به برگزاری جشن زغال اخته، بیان می‌کند: در جشن زغال‌اخته خیلی از مردمی که حضور دارند و می‌توانم بگویم خیلی از الموتی‌ها درخت و محصولش را از نزدیک ندیده‌اند؛ زغال‌اخته طرفداران زیادی دارد و می‌شود گفت نوعی میوه لاکچری است، درخت تیغ‌های کوچک دارد و برای توریست‌های داخلی هم جالب است و حتی برخی از آنان در عمرشان زغال‌اخته نخورده‌اند، همان‌طور که وقتی بلوبری را می‌ببینیم برای ما عجیب است زغال‌اخته هم برای برخی میوه‌ای عجیبی است.
وی با اشاره به اینکه شربت زغال‌اخته هم طرفداران بسیاری دارد، خاطرنشان می‌کند: خیلی از افراد با فرآورده‌های زغال‌اخته آشنا نیستند ولی وقتی می‌بینند از آن استقبال می‌کنند. آشی مخصوص به نام آش زغال اخته توسط زنان روستایی منطقه الموت پخته می‌شود که ثبت ملی هم شده است.
مشکلات باغداران زغال‌اخته
بهرام گرئی یکی از باغداران الموت غربی در رابطه با مشکلات نگهداری از این میوه پرزحمت اظهار می‌کند: زغال‌اخته درختی آب‌دوست و سایه‌پسند است، این درخت در ابتدا وحشی بود و سپس تربیت و وارد باغات سنتی شد؛ زغال‌اخته میوه‌ای است که کمترین آفت را دارد و برای پرورش آن از هیچ سمی استفاده نمی‌شود و تنها کود حیوانی به گیاه داده می‌شود و تا الان آفتی مشاهده نشده است اما ۲ سال اخیر گاهی اوقات و به‌ندرت دچار کرم‌خوردگی می‌شوند که بسیار نادر است.
وی اضافه می‌کند: درخت زغال‌اخته به سرما مقاوم است و در مناطق گرمسیر رشد نمی‌کند ولی گل میوه به‌دلیل اینکه رو به بالاست با بارش برف بهاری از بین می‌رود. امسال باغات مناطق الموت غربی یک‌ششم زغال‌اخته داشتند و بقیه باغات به‌دلیل سرما سوخته‌اند حتی در برخی باغ‌ها ۲۰۰ گرم هم زغال‌اخته نداشتیم.
این باغدار تصریح می‌کند: اصلی‌ترین مشکل باغداران قیمت است؛ باغداران به‌دلیل آب‌دوست بودن درخت زغال‌اخته هر هشت روز باغات را آبیاری می‌کنند ولی محصول را با کمترین قیمت خریداری می‌کنند، برای کوتاه کردن دست دلالان و واسطه‌ها درخواست تشکیل تعاونی روستایی را داریم تا دلالان حذف شوند و محصول را با قیمت واقعی از باغداران بخرند.
گرئی تصریح می‌کند: حمل زغال‌اخته از باغات تا مراکز خرید دشوار است و در هیچ‌یک از باغات خودرو وارد نمی‌شود؛ نهر آب بسیار مهم است و همه انهار سنتی است و موجب هدر رفت آب می‌شود از جهاد کشاورزی و مسئولین مربوطه می‌خواهیم تا برای احداث انهار جدید و کانال آب کمک کنند.
این باغدار که خود یکی از کارمندان میراث فرهنگی است می‌گوید: آش زغال‌اخته «ارسوله» در میراث فرهنگی به ثبت ملی رسیده است؛ آش زغال‌اخته در نذورت و رسومات و جشن‌ها و برای ورود میهمان پخته می‌شود. ترکیبات این آش زغال‌اخته، گندم کوبیده، سبزیجات معطر و ادویه است.
انتهای پیام/
نظر شما