به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، نشست خبری برسی علل و عوامل آلودگی هوا با نگاهی به دست‌آوردهای دانشگاهی در این حوزه با حضور اساتید دانشگاهی در دانشگاه شریف برگزار شد.
سهم کمرنگ محیط زیست در برنامه هفتم توسعه
مجید عباس‌پور استاد دانشگاه و پژوهشگر در ابتدای جلسه با اشاره به نواقصی که در اجرای قانون هوای پاک در این سال‌ها وجود داشته، گفت: برنامه ششم توسعه امسال به پایان رسیده و از سال آینده اجرای برنامه هفتم در دستور کار قرار خواهد گرفت و در سندی که از این برنامه اخیرا منتشر شده متاسفانه محیط زیست سهم کمرنگی دارد.
او ادامه داد: بخشی از قانون هوای پاک که به درستی اجرا نشد، خارج کردن خودروهای فرسوده از چرخه بود. یکی از دلایل آن هم پیش بینی نشدن اعتبارات لازم بود.
عباس‌پور با انتقاد از اجرا نشدن ماده ۱۷ قانون هوای پاک گفت: یکی از موارد پیش بینی شده در قانون طرح کهاب (طرحی برای صرفه‌جویی اقتصادی در مصرف سوخت که با اهداف زیست‌محیطی پایه‌گذاری شده‌است) بود که مورد توجه قرار نگرفت.
عباس‌پور یکی از راهکارهای کنترل آلودگی هوا را توسعه حمل و نقل عمومی دانست و عنوان کرد: در سال ۵۶ یک شرکت فرانسوی مامور شد که سیستم قطار شهری را برای تهران راه‌اندازی کند، در آن دوره برای جمعیت سه میلیونی تهران ۶ خط مترو درنظر گرفته شده بود. در سال ۶۴ هم بحث‌های بسیاری درباره چرایی احداث مترو در تهران مطرح شد که رهبر همان دوره ماموریتی به ما محول کردند که در این باره تحقیق کنیم که همان زمان گفتیم که اگر مترو تهران هرچه سریع‌تر راه‌اندازی نشود، تهران با مشکلات ترافیکی مواجه می‌شود.
او اضافه کرد: از آن سال تاکنون همچنان احداث همان ۶ خط مدنظر است درحالی که استانداردهای جهانی این است که هر شهروند از خانه که خارج می‌شود بعد از طی کردن فاصله ۳۰۰ متری به وسایل حمل و نقل عمومی برسد. یکی از دلایل عقب‌ماندگی ما تخصیص پیدا نکردن اعتبار کافی است.
نقش اجرا نشدن مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در آلودگی هوا
عباس‌پور با بیان اینکه ۷۰ درصد از آلودگی هوای تهران ناشی از منابع متحرک و خودروها است اما ۳۰ درصد باقی مانده حاصل از اجرا نشدن مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان است، گفت: ما در حوزه عایق‌سازی و استفاده از سیستم‌های تجدیدپذیر در ساختمان بسیار عقب هستیم.
او ادامه داد: در دنیا بیشتر کشورها به این رسیده‌اند که ۷۰ درصد از برقشان را با روش‌های تجدیدپذیر تولید کنند.
او اضافه کرد: یکی از آفت‌هایی که در کشور وجود دارد تعویض مدیریت‌ها است، برای مثال تصمیمی گرفته می‌شود اما مدیر بعدی همان تصمیم را لغو می‌کند.
مردم برای مصرف انرژی آموزش ندیده‌اند
سیدمهدی برقعی استاد دانشگاه در ادامه به نقش مردم در کنترل آلودگی هوا اشاره کرد و گفت: آلودگی هوا ارتباط تنگاتنگی با مصرف انرژی دارد. مصرف انرژی در کشور در سال‌های اخیر بسیار افزایش پیدا کرده است درحالی که ما در گذشته مصرف کمتری داشتیم و صادرات هم می‌کردیم.
او افزود: مردم برای مصرف انرژی آموزش ندیده‌اند و به همین واسطه هدررفت انرژی بسیار زیاد است. حتما لازم نیست که دولت چوب بالاسر ما بگیرد که کنترل مصرف داشته باشیم. این موضوع در صنعت هم وجود دارد؛ برای مثال یک کارخانه لاستیک‌سازی در ایران سه برار از نمونه مشابه در ژاپن انرژی مصرف می‌کند.
لزوم استفاده از سیستم‌های خورشیدی در منازل
برقعی با بیان اینکه رسیدگی به موضوع آلودگی هوا بدون در نظر گرفتن نحوه مصرف انرژی امکان پذیر نیست، گفت: باید به سمتی برویم که در منازل از سیستم‌های خورشیدی استفاده کنیم. در بسیاری از موارد هم می‌توانیم صرفه‌جویی در حوزه انرژی داشته باشیم.
مبانی نظری کافی برای حل مسئله در قانون هوای پاک وجود ندارد
محمدمسعود تجریشی معاون سابق محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست هم از حاضران در جلسه بود که با انتقاد از پاسخگو نبودن مسئولان نسبت به آلودگی هوا اظهارات خود را آغاز کرد و گفت: اجرای قانون هوای پاک حق شهروندی مردم است. یکی از نواقص قانون هوای پاک این است که برای یک حکم چندین مجموعه را به عنوان مجری معرفی کرده است که مشخص نیست نهاد اجرا کننده دقیقا کیست.
او با اشاره به اینکه مبانی نظری کافی برای حل مسئله در قانون هوای پاک وجود ندارد، عنوان کرد: در برخی قسمت‌های قانون هوای پاک که دولت و مجلس سر آن اختلاف داشتند در نهایت طوری قانون نوشته شده که در عمل غیرقابل اجرا است. در واقع بخشی از دلایل اجرا نشدن درست قانون هوای پاک مشکل در قانون نویسی است.
تجریشی توضیح داد: نبود مبانی نظری کافی باعث شده در بودجه‌نویسی‌های سالانه ردپایی از ردیف بودجه برای هوای پاک وجود نداشته باشد. از سال ۹۶ تاکنون ردیف بودجه‌ای برای هوای پاک نداشتیم؛ قانون باید طوری نوشته بشود که بتوان منابع مالی برای آن پیش بینی کرد.
۱۳ دانشگاه راهکار دادند اما اجرا نشد
او افزود: سال ۹۷ کنسرسیوم دانشگاه‌های مطرح کشور را تشکیل دادیم که ۱۳ دانشگاه در آن حضور داشتند و مقرر شد که هزینه‌ای به دانشگاه‌ها پرداخت شود که راهکارهایی برای کنترل آلودگی هوا در یک بازه زمانی مشخص ارائه دهند. دانشگاه‌ها وارد عمل شدند و برنامه‌ای مشخص شد اما همان سال سازمان برنامه و بودجه گفت که شدنی نیست و این موضوع ادامه پیدا کرد تا سال ۱۴۰۰ که ۱۳ نفر از کارشناسان جهانی گزارش‌ها را دیدند و تائید کردند که در بهترین جاهای دنیا هم به همین شیوه عمل می‌شود که وزیر کشور این موضوع را تائید کرد و دستور داد که وارد مرحله تامین منابع شود.
تجریشی ادامه داد: ۲ مدل برای تامین منبع یکی در شرایط تحریم و دیگری در شرایط غیرتحریمی طراحی کردیم رئیس سازمان برنامه بودجه قول برگزاری جلسه‌ای برای تامین منابع را دادند اما امروز یک سال از آن تاریخ می‌گذرد و هنوز منابعی اختصاص پیدا نکرده است.
لزوم بازنگری در وظایف دستگاه‌ها در قانون هوای پاک
تجریشی با بیان اینکه وزارت کشور می‌تواند در الزام دستگاه‌ها به اجرای قانون هوای پاک نقش مهمی داشته باشد، بیان کرد: وزارت کشور می‌تواند شهرداری‌ها و استانداری‌ها را پای کار بیاورد. در مجموع باید نحوه انجام وظایف دستگاه‌ها در قانون هوای پاک بازنگری کرد.
نصف ترکیه ماشین داریم اما دو برابر ترکیه انرژی مصرف می‌کنیم
او با اشاره به اینکه ما امروز نصف ترکیه ماشین داریم اما دو برابر ترکیه انرژی مصرف می‌کنیم، عنوان کرد: خیلی از مسائلی که امروز در این حوزه داریم مزمن شده‌اند. خودروسازها ماشین‌هایی تولید می‌کنند که دو برابر نرمال جهانی بنزین مصرف می‌کنند. هماهنگی بین دستگاهی باید وجود داشته باشد تا مسئله حل شود. این جزئی از مشکلات کلان است که باید به دنبال ریشه‌های عمیق آن بود.
پیشنهاد تعطیلی یک ماهه مدارس و قطع ساعتی برق
تجریشی پیشنهاد داد که می‌توان یک ماه مدارس را در زمستان تعطیل یا مجازی کرد یا برای اینکه مازوت نسوزانیم ساعت‌هایی در روزبرق را قطع کنیم و توضیح داد: اگر امروز این کارها را انجام ندهیم، در آینده با توجه به روند افزایش مصرف انرژی هم قطعی برق و هم آلودگی هوا خواهیم داشت. با اجرای قانون هوای پاک حتی اقتصاد هم بهبود پیدا می‌کند.
استفاده از هوش مصنوعی در کاهش آلایندگی کارخانه‌ها
اکرم عواملی استاد دانشگاه و پژوهشگر هم در ادامه درباره دست‌آوردهای دانشگاهی در حوزه آلودگی هوا عنوان کرد: یکی از موانعی که در کنترل آلایندگی منابع ثابت وجود دارد، هزینه‌بر بودن آن‌ها است. با این وجود یکی از دست‌آوردهای دانشگاهی طراحی شرایطی برای استفاده از هوش مصنوعی در کاهش آلایندگی منابع ثابت مثل کارخانه‌ها است.
او افزود: طراحی استراتژی‌هایی برای برنامه‌ریزی انرژی برای کاهش آلودگی هوا هم از جمله مواردی بود که گروه تحقیقاتی ما مورد بررسی قرار داد. اثرات آلودگی هوا بر سلامتی را در تحقیقاتمان مورد توجه قرار دادیم. در واقع برای رسیدن به برنامه‌ریزی پایدار انرژی نیاز به سرمایه‌گذاری و توسعه فناوری در بخش انرژی داریم که ممکن است سرمایه‌گذاری‌ها توجیه اقتصادی نداشتته باشد اما زمانی که خسارت ناشی از به کار نگرفتن فناوری‌ها را بررسی کردیم، متوجه هزینه‌های پنهانی شدیم که به چشم نمی‌آید.
عواملی با اشاره به اینکه یکی از اقتصادی‌ترین راهکارها بهبود حمل و نقل است، گفت: استفاده از حمل و نقل اشتراکی کمک زیادی به حل مشکل می‌کند. توجه به معاینه فنی و بهبود سوخت هم از جمله روش‌های موثر هستند.
او با بیان اینکه انجام اقداماتی در راستای کاهش گازهای گلخانه‌ای به کاهش آلودگی هوا می‌انجامد، عنوان کرد: آلودگی هوا موضوعی بین بخشی است و نیاز ه حضور متخصصانی در حوزه‌های مختلف احساس می‌شود.
طیبه حمزه لوئیان استاد دانشگاه هم با اشاره به اینکه امروز منابع آلاینده، سهم انتشار و راهکارها برای کنترل آلودی هوا مشخص هستند، گفت: برای کنترل آلودگی هوا چند گروه باید وارد عمل شوند؛ یکی عوامل اجرایی و حاکمیتی، گروه‌های متخصصین و حلقه آخر مردم هستند. آگاه‌سازی مردم می‌تواند بسیار موثر باشد کماینکه کنترل دمای خانه بسیار در کنترل مصرف انرژی می‌تواند موثر باشد.
او افزود: یکی از فعالیت‌هایی که در حال انجام است، تهیه استاندارد برای کاتالیست‌های تصفیه گاز اگزوز است. این موضوع در راستای اجرای قانون هوای پاک در حال انجام است اما نبود زیرساخت‌های لازم یکی از کمبودهای موجود در این حوزه است. به نظر می‌رسد که شرکت‌های کاتالیست‌ساز فعالیت‌های خوی انجام می‌دهند اما آلایندگی موتورها موضوع آلایندگی را تشدید می‌کند.
دستگاه‌های اجرایی به دنبال ایجاد تحول نیستند
در ادامه تجریشی در پاسخ به سوال خبرنگار ایسکانیوز مبنی بر اینکه چرا ارتباط موثری بین پژوهشگران دانشگاهی و نهادهای مسئول برای اجرای ایده‌های دانشگاهیان در کنترل آلودگی هوا وجود ندارد، گفت: دستگاه‌های اجرایی به دنبال ایجاد تحول نیستند و دوست دارند که همه چیز را طبق روال گذشته انجام دهند.
او افزود: کشورهای پیشرفته از دانشگاه می‌خواهند که راهکاری برای حل مسائل ارائه دهد، اما در کشور ما این ارتباط شکل نگرفته که دلایلی مختلفی دارد؛ شاید ما به عنوان اساتید دانشگاه نتوانستیم در زمان مناسب پاسخ مناسبی ارائه دهیم زیرا دستگاه‌های اجرایی همیشه عجله دارند اما دانشگاهیان به زمان نیاز دارند که تحقیق کنند.
وظیفه دانشگاه هم هست که نشست‌های متعدد بگذارد
تجریشی با اشاره به اینکه همیشه در دولت‌های مختلف افرادی رابط دانشگاه و دولت بودند اما این ارتباط به مرور ضعیف‌تر شده است، گفت: آقای رئیسی بارها اشاره کرده که دانشگاه‌ها باید اندیشکده ما باشند اما آیا وزرا به سمت دانشگاه می‌آیند؟ از طرفی وظیفه دانشگاه هم هست که نشست‌های متعدد بگذارد و راهکار ارائه دهد. دانشگاه‌ها ایجاد شدند که مسائل را حل کنند. کمبود منابع مالی در دولت مسئولیت اجتماعی را از دانشگاه سلب نمی‌کند که به دولت راهکار ندهد.
او ادامه داد: هرچقدر که افراد رابط بین دانشگاه و دولت بیشتر شوند، شرایط بهتر می‌شوند.
حمزه‌لوئیان در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار ایسکانیوز مبنی بر اینکه آیا راهکارهای علمی برای بومی‌سازی تکنولوژی‌ها به ویژه در حوزه خودرو و موتورسیکلت برای کاهش آلایندگی و کم شدن قیمت تمام شده برای مصرف کننده، وجود دارد که هم از تکنولوژی‌های پاک استفاده کنیم و هم متحمل هزینه نشویم گفت: ما برای ارائه راهکار کاهش آلودگی هوا به اختراع تکنولوژی جدید نیاز نداریم، بیشتر باید با استفاده از تکنولوژی‌های موجود راهکارهای اجرائی ارائه داد.
شاهرخی مدیر توسعه بازار دانشگاه شریف که از اساتید حاضر در جلسه بود در باره ارتباط دانشگاه و صنعت در بومی‌سازی تکنولوژی‌ها گفت: قبل از خروج آمریکا از برجام نماینده دو شرکت خودروسازی به دانشگاه شریف آمدند، ما پیشنهاد دادیم که دانشگاه شریف در هر قطعه‌ای که خودروسازان در بومی‌سازی آن دچار مشکل هستند، کمک می‌کند که به ما گفتند شما اصول کار را متوجه نمی‌شوید.
او افزود: در آن بازدید ما دفتری را به نماینده‌های خودروسازان نشان دادیم که تا امروز ۱۲۰ قطعه مترو را بومی‌سازی کرده و در بی‌نیاز شدن کشور از واردات این قطعات که بسیاری از آن‌ها قطعات گلوگاهی بودند، موثر بوده است. هر زمان حکمرانی به سمت دانشگاه دست یاری دراز کرد، دانشگاه سنگ تمام گذاشت اما نفع سیستم فشل خودروسازی کمک گرفتن از دانشگاه و بومی‌سازی نیست بلکه منفعت آن‌ها در خرید از خارج است. هرگاه این نگاه حل شود می‌توان از دانشگاه توقع داشت که مشکلات را حل کند.
انتهای پیام /
نظر شما