به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، با گذشت بیش از یک سال از تلاش‌های انجام شده برای عادی‌سازی روابط دو کشور ایران و عربستان سعودی که با میانجیگری عراق در حال پیگیری است، تا کنون نتیجه ملموسی در این زمینه حاصل نشده است. وزرای خارجه دو کشور در حاشیه نشست بغداد ۲ که در اردن برگزار شد، دیدار و گفتگو کردند. دکتر حسین امیر عبداللهیان پس از این دیدار در توئیتی نوشت: «وزیر خارجه عربستان سعودی نسبت به آمادگی کشورش برای ادامه مذاکرات با ایران ابراز اطمینان کرد». به منظور بررسی بیشتر نتایج دیدار وزاری خارجه دو کشور، گفتگویی با دکتر جلال چراغی –کارشناس مسائل منطقه- انجام شد.
متن کامل این گفتگو بدین شرح است:
- وزیر امور خارجه کشورمان اخیرا دیداری را با وزیر امور خارجه عربستان در حاشیه نشست اردن داشته است. آیا این دیدار تاثیری در بهبود روابط دو کشور خواهد داشت؟
با توجه به اینکه جزئیاتی از دیدار بین «حسین امیر عبداللهیان» -وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران- با «فیصل بن فرحان» -همتای سعودی وی- در حاشیه نشست «بغداد-۲» در «أمان» پایتخت اردن، منتشر نشده و آقای امیرعبداللهیان صرفا این دیدار را سازنده و خوب توصیف کرده، با قاطعیت نمی‌توان گفت که نتیجه آن تاثیرگذار خواهد بود یا خیر. اما با توجه به سخنان امیرعبداللهیان می‌توان گفت که این دیدار مسیر و راه را برای دور ششم مذاکرات بین ریاض و تهران هموار خواهد کرد که در آن صورت نتیجه مذاکرات بر روابط آتی دو کشور تاثیرگذار خواهد بود. بنابراین، عادی‌سازی روابط بین ایران و عربستان منوط به این است که دو کشور در دور آینده مذاکرات، درباره مسائل مورد اختلاف با یکدیگر به توافق برسند.
- با وجود اینکه چند سالی از مذاکرات احیای روابط بین دو کشور با میانجیگری دولت عراق می‌گذرد، چرا تا کنون نتیجه ملموسی حاصل نشده است؟
یکی از علل به‌نتیجه نرسیدن مذاکرات بین ایران و عربستان سعودی در پنج دور گذشته، به نوع نگاه عربستان سعودی درباره ایران بر می‌گردد؛ به این معنا که عربستان سعودی از سرگیری روابط با ایران را در چارچوب تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی دنبال می‌کند. در واقع، رویکرد سیاسی ریاض درباره تهران منوط به تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی شده و هرگاه اختلاف بین تهران با دولت‌های غربی به ویژه آمریکا تشدید می‌شود، عربستان سعودی برای بهره‌برداری از شرایط موجود تلاش می‌کند. این نوع نگاه عربستان، عموما مبتنی بر امتیازگیری از ایران است. یکی از این مصادیق آن موضوع «برجام» است. در این باره، هر زمان موضع کشورهای غربی به موضع ایران نزدیک می‌شود، عربستان نیز بر ضرورت رسیدن به حل‌وفصل با ایران تاکید می‌کند و هر زمان که اختلاف بین ایران با کشورهای غربی بیشتر می‌شود، عربستان نیز موضع ایران را ضعیف دیده و تلاش می‌کند از این وضع به نفع خود بهره‌برداری کند. لذا لازم است مقامات عربستان رابطه با ایران را در فضای عاری از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی بررسی کرده و استقلال و تصمیم‌گیری خود را به تحولات بین‌المللی گره نزنند.
همچنین، یکی دیگر از علل تردید عربستان سعودی به تحولات داخلی اخیر ایران باز می‌گردد که رسانه‌های مورد حمایت ریاض نقش اصلی را در این حوادث ایفا می‌کنند. عربستان درصدد است با تشدید عملکرد رسانه‌های فارسی‌زبان وابسته به خود، علیه ایران توقف تبلیغات ضدایرانی این رسانه‌ها را به عنوان یک شرط در مذاکرات با ایران مطرح کند. در واقع، عربستان موفقیت‌های مهمی برای طرح در میز مذاکره با ایران ندارد و منتظر است تا شرایط منطقه به نفع آن رقم بخورد و نیز درصدد خلق شرایط مثبت مانند عملکرد رسانه‌های وابسته به خود است.
- در شرایطی که تلاش‌ها برای احیای روابط بین ایران و عربستان همچنان اداه دارد، اما برخی اقدامات عربستان و دیگر کشورهای عربی -از جمله بیانیه نهایی که در پی دیدار با رهبر چین منتشر شد- با ازسرگیری روابط همخوانی ندارد. این تضاد را چگونه می‌توان تحلیل کرد؟
همانطور که در سوال پیش اشاره شد، عربستان به دنبال خلق شرایط به نفع خود است. دعوت از «شی جین‌پینگ» رئیس جمهور چین برای حضور در سه اجلاس دو جانبه بین مقامات سعودی و چینی، اجلاس کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و اجلاس سران کشورهای عربی، در این چارچوب صورت گرفت. عربستان درصدد محکم کردن جای پای خود در روابط با چین است. ریاض تلاش می‌کند خود را به عنوان رهبر کشورهای عربی بازنمایی کند؛ به این معنا که داشتن رابطه دیپلماتیک قوی با این کشورها از عربستان می‌گذرد. مقامات ریاض برای منزوی کردن ایران و به طور کلی دشوار کردن شرایط برای ایران در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی تلاش می‌کنند تا در چنین شرایطی وارد مذاکره با ایران شوند و بتوانند امتیازهایی از ایران بگیرند.
بنابراین، از این سو، از هر گونه موضع‌گیری ضدایرانی در سطح رسمی و نه رسانه‌ای، پرهیز می‌کنند و از سوی دیگر نیز به صورت اعلام نشده به تلاش‌های ضدایرانی خود ادامه می‌دهند. افق روابط آتی عربستان با جمهوری اسلامی ایران، به انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا دوخته شده است. عربستان احتمال می‌دهد که در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تندروهای جمهوری‌خواه پیروز شوند و در نتیجه مواضع ضدایرانی آنها تشدید شود و بار دیگر سه ضلع سعودی- آمریکایی و صهیونیستی تشکیل شود. چه بسا اقدام عربستان سعودی در کاهش تولید نفت به میزان دو میلیون بشکه در روز در نشست اخیر اوپک پلاس نیز با هدف تحت فشار قرار دادن مصرف‌کننده آمریکایی و دور کردن آنها از دمکرات‌ها صورت گرفت. به هر روی، اشاره به این نکته حائز اهمیت است که عربستان سعودی نباید رویکرد و خط مشی سیاسی آتی خود را در قبال کشورهای منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران به تحولات بین المللی گره بزند که ممکن است معادله کاملا به ضرر آن تمام شود.
انتهای پیام/
نظر شما