به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، سازمان بسیج اساتید دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور به منظور تحقق آرمان‌های امام خمینی(ره) و رهنمودهای رهبر انقلاب مبنی بر تحقق دانشگاه اسلامی و اشاعه تفکر بسیجی در آن، در دانشگاه‌ها تشکیل شده و فعالیت دارد. این تشکل دانشگاهی بر اساس آیین نامه‌ تصویب شده در چهارصد و نودمین جلسه  شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۸۰ فعالیت می‌کند.

حمایت مالی بسیج اساتید از رساله‌ها و پایان نامه‌های دانشجویی

در این راستا به مناسب آغازهفته بسیج اساتید با وحید آرایی معاون علمی و پژوهشی سازمان بسیج اساتید کشور، رئیس دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و عضو اتاق فکر سیاست گذاری علم وزارت علوم؛ تحقیقات و فناوری گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در زیر می‌خوانید:

با توجه به تاکید مقام معظم رهبری بر اهمیت جهاد تبیین، نقش بسیج اساتید در تحقق این موضوع را چگونه ترسیم می‌کنید؟

در حال حاضر بسیج اساتید مسئولانه و متعهدانه در دانشگاه‌ها مطابق با اساسنامه تأسیس خود فعالیت دارد. البته انتظارات بسیاری از بسیج اساتید در کشور وجود دارد و هدف نهایی بسیج اساتید در دانشگاه‌ها نیز محقق کردن انتظارات و مأموریت‌های امامین انقلاب اسلامی است و این امر، رسالت و تکلیف استادان را خطیر و مضاعف می‌کند.

بسیج اساتید کمک می­‌کند تا مسئولان دانشگاهی فعالیت‌های انجام شده در حوزه‌های فرهنگی، تربیتی و معرفتی را یبشتر کنند تا استادان و دانشجویان با نگاه جهاد تبیین پرورش یابند و فعالیت داشته باشند.

دستاوردهای عملی، نقاط قوت و فعالیت‌‎های فناورانه در دانشگاه‌ها باید به صورت هدفمند منعکس و رسانه‌ای شوند. دانشگاه وظیفه، رسالت علمی و نقش اجتماعی تاثیر گذاری بر عهده دارد. بنابراین استادان باید در نظام آموزش عالی کشور بر اساس رویکرد مسئله شناسی و مسئله محوری فعالیت کنند.

اگر دانشگاه‌ها متناسب با معیارهای پژوهشی، فرهنگی و علمی و تربیتی فعالیت کنند، به طور قطع جامعه نیز متناسب با دانشگاه فعالیت‌های مناسبی خواهد داشت.

استادان باید فعالانه و کنشگرایانه و مسئولانه فعالیت کنند؛ چرا که آنها در جهاد تبیین نقش مهمی برعهده دارند. در حال حاضر دشمنان انقلاب اسلامی تمام ظرفیت‌های رسانه ای خود را فعال کرده‌اند تا دستاوردها و پیشرفت‌های علمی، هسته‌ای و فناورانه در سال های اخیر را تحریف و سیاه نمایی کنند. در این راستا، پیشگامان عرصه فناوری یعنی استادان و دانشجویان باید با جهاد تبیین این دسیسه‌ها را خنثی کنند.  

بسیج اساتید به اعتلای نظام حکمرانی و سیاست گذاری کشور و از سوی دیگر به اعتلای نظام حکمرانی آموزش عالی کمک می‌کند.

معاونت علمی و پژوهشی سازمان بسیج اساتید کشور چگونه به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نظام آموزشی عالی همکاری می‌کند؟

بسیج اساتید در تمام اتاق‌های فکر ۱۶ گانه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نماینده‌ای از میان اعضای هیئت علمی دارد. هدف از این حضور نیز سازماندهی کردن نظام آموزش عالی در وزارت علوم است. حضور نمایندگان بسیج اساتید در اتاق‌های فکر این وزارتخانه به تحقق اهداف آموزش عالی کمک خواهد کرد.

نمایندگان بسیج اساتید نقطه نظرات علمی، دغدغه‌ها و راهکارهای راهبردی را در جلسات اتاق‌های فکر بیان می‌کنند و از سوی دیگر موضوعات مهم آموزش عالی را احصا کرده و در جلسات بسیج اساتید مطرح می‌کنند. این همکاری بین بسیج اساتید و وزارت علوم از سال گذشته آغاز شده است و همچنان ادامه دارد.

در دولت سیزدهم بین بسیج اساتید و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هماهنگی بسیار نزدیک و رابطه تعاملی در سطح مناسبی وجود دارد.

آیا حمایت بسیج اساتید از پایان نامه‌ها و رساله شامل حمایت‌های مالی هم می‌شود؟

کارکرد استاد و دانشجو در نظام دانشگاهی کشور باید به سمت نظام حل مسئله، احصای چالش‌ها و ارائه راهکارهای علمیاتی و کاربردی در ارتباط با این موضوعات باشد.

اگر اعتقاد داشته باشیم که نظام سیاست گذاری کشور باید علم پایه باشد؛ رساله‌ها و پایان‌نامه‌های دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری یکی از ابزارهای مهم و کاربردی هستند. این پژوهش‌های انجام شده در دانشگاه‌ها به عنوان یک ظرفیت علمی مناسب محسوب می‌شوند.

خروجی رساله و پایان نامه باید کاربردی و منجر به حل مشکلات شود و با صنایع مختلف ارتباط برقرار کند.  به همین دلیل معاونت علمی و پژوهشی بسیج اساتید کشور قصد دارد با هدف ترغیب و تشویق دانشجویان دغدغه‌مند به پژوهش و کاربردی کردن پایان‌نامه‌ها از آنها حمایت مالی انجام دهد.

حمایت مالی بسیج اساتید از پایان نامه‌ها و رساله‌ها فقط محدود به دانشجویان عضو بسیج نمی‌شود؛ بلکه تمامی دانشجویان می‌توانند در تمام رشته‌ها از جمله علوم انسانی و هنر، علوم پایه و کشاورزی و علوم فنی و مهندسی پروپوزال خود را به کانون بسیج اساتید هر دانشگاه ارسال کنند. این کانون‌ها نیز پروپوزال‌های دریافت شده را به معاونت علمی و پژوهشی سازمان بسیج اساتید کشور جهت بررسی در شورای علمی ارائه می‌دهند.

موضوعاتی که نتایج حل مسئله داشته باشد و جزو اولویت‌های جامعه و نظام حکمرانی باشد، به طور قطع از آنها حمایت مالی خواهد شد. امسال برای حمایت از رساله‌ها و پایان نامه مبلغی بین ۵ میلیون تا ۸ میلیون در نظر گرفته شده است.

در حال حاضر پایان نامه‌ها دچار نوعی بلاتکلیفی هستند. بنابراین ما با حمایت مالی به دنبال سوق دادن دانشجویان و استادان به سمت موضوعات مهم کشور هستیم.

بسیج اساتید برای تقویت شبکه‌های پیام رسان داخلی یا پلتفرم‌های داخلی، انجام طرح‌های فناورانه و طرح‌های پژوهشی به استادان پیشنهاد می‌دهد؟

چالش‌های فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌های داخلی یکی از موضوعات مهم جامعه است. همچنین جزو نگرانی‌های جامعه علمی به ویژه بسیج اساتید است.

بسیج اساتید تمام موضوعاتی که جزو دغدغه‌های نظام و موضوعات روز در تمامی حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و صنعت باشد را در اولویت فعالیت‌های خود قرار می‌دهد. بنابراین فعالیت‌های ما بر یک موضوع یا حوزه خاص متمرکز نیست.

تمام پروژه‌ها و طرح‌های پژوهشی که نتایج اثر بخش و کاربردی داشته باشد، مورد حمایت بسیج اساتید قرار خواهند گرفت.

برای مثال از آغاز سال ۱۴۰۲ تا کنون حدود ۳ یا ۴ پروپوزال درباره موضوع پیام رسان‌های داخلی از سوی دانشجویان برای بسیج اساتید ارسال شده است.

پیشنهاد آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی جدید توسط بسیج اساتید به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

برخی از دانشجویان از بی‌تمایلی استادان برای انجام همکاری‌های علمی و پژوهشی گلایه دارند. به عقیده شما علت این موضوع چیست؟

نبود هماهنگی و تناسب بین فعالیت استادان با دغدغه‌ها و مشکلات کشور یکی از معضلات ساختاری جامعه دانشگاهی است. در این میان آیین نامه ارتقای مرتبه اعضای هیئت علمی نیز تاثیر گذار است. این موضوع از سال‌های گذشته دغدغه و نگرانی بسیج اساتید بوده است.

در این راستا، بسیج اساتید آیین نامه پیشنهادی را برای ارتقای مرتبه اعضای هیئت علمی متناسب با دغدغه‌ها، مشکلات و با نگاه مسئله محوری در اوایل سال ۱۴۰۰ به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و شورای عالی انقلاب فرهنگی و نیز بسیاری از دانشگاه­های مهم کشور ارائه داد.

برای تهیه پیش نویس این آیین نامه بیش از ۲۵۰ نفر از اعضای هیئت علمی با مرتبه استاد تمامی از دانشگاه‌های سراسر کشور، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها و با بسیج اساتید با یکدیگر همکاری داشتند.

زمانی که قصد داشته باشیم استادی را به انجام فعالیت علمی_پژوهشی ترغیب کنیم، باید در نظر بگیریم که استاد دغدغه شخصی نیز دارد. به این معنا که وی فکر می‌کند که اگر طرح پژوهشی یا فناورانه مسأله محور و متناسب با مسایل زیست بوم انجام دهد، مرتبه علمی آن در نظام ارتقای اساتید چه تأثیری دارد.

از میان بیش از ۵۳ هزار استاد بسیجی، تقریبا ۳۰ هزار نفر از آنها عضو هیئت علمی هستند.

استادان باید به انجام فعالیت‌های علمی مرتبط با نیازهای جامعه و صنعت و نظام حکمرانی ترغیب شوند. البته متاسفانه امتیاز مؤثری برای مسئله محوری یا حل مشکلات زیست بوم در آیین نامه ارتقای اعضای هیئت علمی در نظر گرفته نشده، این موضوع یکی از چالش‌های جدی آیین نامه فعلی است.

اواخر دولت گذشته این آیین نامه پیشنهادی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شد؛ اما آیین نامه پیشنهادی در شورا مسکوت ماند. البته بسیج اساتید در دولت سیزدهم درباره این موضوع پیگیری مستمردارد.

وقتی متناسب با جایگاه استاد، ساختاری تعریف نشده است، استادان هم برای ترفیع خودش را متناسب با ظرفیت آیین نامه فعلی تعریف خواهد کرد. بنابراین به عقیده بنده اولین گام برای حل این چالش، ساختار فعلی را اصلاح یا تعویض کنیم. اگر این تجدید نظر صورت گیرد، استادان دغدغه‌مند و متعهد در کشور کم نیستند.

براساس آمارهای موجود، از میان بیش از ۵۳ هزار استاد بسیجی اعم از عضو هیئت علمی و مدرس، تقریبا ۳۰ هزار نفر از آنها عضو هیئت علمی هستند. این در حالی است که ۸۶ هزار هیئت علمی در کل کشور مشغول به فعالیت هستند.

بنابراین می‌توان گفت که بیشتر از یک سوم استادان عضو بسیج اساتید هستند. البته باید تاکید کرد که استادن متعهدی در دانشگاه‌ها هستند که عضو بسیج اساتید نیستد.

به عقیده شما چاپ مقالات استادان در نشریات و پایگاه‌های علمی بین‌المللی می‌تواند یک تهدید علمی محسوب شود؟

به عقیده بنده، زمانی که زیرساخت‌های آموزشی و پژوهشی در دانشگاه‌ها فراهم نباشد؛ استاد نیز نمی‌تواند فعالیت‌ها و تخصص عملی خود را متناسب  با زیر ساخت‌ها تعریف کند. بنابراین فعالیت و تولیدات علمی وی با تولیدات یک استاد که در بستر مناسب آموزشی- پژوهشی و با تفکرمسئله محور فعالیت می‌کند، تفاوت دارد.

استادی که تفکر مسئله محوری نداشته باشد، تولیدات علمی‌ آن به سوی مقاله محوری یا تولید مقالات علمی هدایت می‌شود. البته بیشتر این مقالات هم در پایگاه‌ها یا نشریات علمی بین‌المللی چاپ می‌شوند که این موضوع می‌تواند یک آسیب جدی باشد. به این معنا که تلاش علمی استادان دانشگاه‌های کشور برای تولید محتوای علمی و نتایجی که کسب می‌کنند، اگر در پایگاه‌های علمی بین‌المللی چاپ شود؛ آن کشور خارجی بدون هیچ هزینه‌ای از این علم و یافته‌های علمی استادان ما استفاده می‌کنند. یعنی فکر و سرمایه علمی کشورمان در خارج از کشور استفاده می‌شود. این موضوع جزو دغدغه‌های بسیج اساتید است و برای حل آن تلاش دارد تا نشریات علمی داخلی را تقویت کند.

اولویت فعالیت معاونت علمی و پژوهشی بسیح اساتید در سال ۱۴۰۲ چیست؟

بسیج اساتید متناسب با پیام مقام معظم رهبری در روز ملی بسیج اساتید در سال گذشته، چند کلید واژه را احصا کرده و بر اساس آنها برای خود ماموریت تعریف کرده است.

رهبر انقلاب فرمودند که استاد متعهد و متدین و مجاهد  برای کشور، نظام و جامعه نعمت است. کلام ایشان حاوی پیام مهمی برای ما است. به این معنا که استادان بسیجی باید هم نگاه مبتنی بر معرفت افزایی و بصیرت افزایی داشته باشد و هم نگاه مبتنی بر رویکرد علمی و سیاستی را مد نظر داشته باشند.

بنابراین در حال حاضر علم پیشرفته و نافع استادان در موضوعات کاربردی و موضوعات اساسی کشور لازم و فوری است.

برگزاری جشنواره شهیدچمران در آذرماه

اولویت اول؛ معاونت علمی و پژوهشی سازمان بسیج اساتید سال گذشته برای اولین بار جشنواره علمی شهید چمران را برگزار کرد. هدف این جشنواره اثبات این موضوع است که بسیج اساتید یک تشکل علمی تاثیر گذار است. البته برای رسیدن به نقطه مطلوب باید فعالیت‌های علمی، پژوهشی و فناورانه بسیج اساتید تقویت شود.

رگزاری دومین جشنواره علمی شهید چمران یکی از برنامه‌های اصلی معاونت علمی و پژوهشی در سال جاری است. البته با آسیب‌شناسی‌های انجام شده از سال گذشته و با احتساب تغییرات، دومین جشنواره برگزار خواهد شد. این جشنواره، میدانی برای رقابت علمی سازنده بین اساتید بیسجی است. البته استادانی که عضو بسیج اساتید نیستند، هم در این جشنواره شرکت می‌­کنند.

دومین جشنواره علمی شهید چمران همزمان با هفته پژوهش و فناوری در آذرماه برگزار خواهد شد. این جشنواره با رویکرد تحقق شعار سال برگزار می‌شود. در نتیجه آثار علمی که مبتنی بر شعار سال و اسناد بالادستی باشد، امتیاز بیشتری از سوی داوران دریافت خواهند کرد.

اولویت دوم؛ برگزاری کرسی‌های مناظره، نقد و نظریه پردازی در دانشگاه‌ها است. بسیج اساتید از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مجوز دارد تا متولی برگزاری این کرسی‌ها باشد.

کرسی‌های علمی که بسیج اساتید برگزار می‌کند با کرسی‌های برگزار شده در معاونت‌های پژوهشی دانشگاه‌ها تفاوت دارد. این تفاوت به علت این است که عناوین یا موضوعات کرسی‌ها صرفاً علمی نیست؛ بلکه موضوع علمی که منتهی به یک رویکرد سیاستی باشد، نیز مورد پذیرش است.

به این معنا که این موضوع یا عنوان کرسی، ماهیت سیاست پژوهی داشته باشد تا به نظام حکمرانی وسیاست گذاری کشور کمک کند.

اولویت سوم؛ فعالیت در حوزه کتاب نیز جزو اولویت‌های اصلی معاونت علمی و پژوهشی سازمان بسیج اساتید کشور است.

انتشارات سازمان بسیج اساتید کشور در سال ۹۹ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجور فعالیت گرفت. این انتشارات با هدف انتشار کتاب‌های استادانی است که در حوزه‌های اولویت دار و مهم کشور تالیف یا  ترجمه کتاب انجام می‌دهند. انتشار این کتاب‌ها به تقویت گفتمان علمی کشور کمک می‌کنند.  

سازمان بسیج اساتید کشور چهار فصلنامه علمی رتبه «ب» وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دارد.

بسیج اساتید سال گذشته تفاهم نامه‌ای را با سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی علوم انسانی و اسلامی (سمت) منعقد کرد، که بر اساس آن قرار شد برخی از کتب استادان توسط  انتشارات سمت منتشر شود. این موضوع انگیزه و رغبت برای تلاش بیشتر بین استادان ایجاد خواهد کرد و از سوی دیگر دانشگاه ها به سوی تحول در حوزه علوم انسانی تقویت خواهد کرد.

چاپ مقالات در نشریات و فصلنامه‌های علمی  امتیاز قابل توجهی برای نگارنده محسوب می‌شود. در این راستا براساس چه معیارهایی مقالات در فصلنامه‌های بسیج اساتید منتشر می‌شوند؟

در حال حاضر سازمان بسیج اساتید کشور چهار فصلنامه علمی رتبه «ب» وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دارد که به صورت منظم منتشر می‌شوند. نام این فصلنامه شامل «مطالعات قدرت نرم»، «مطالعات بیداری اسلامی»، «مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی» و «مطالعات حقوق بشر اسلامی» است. مقالاتی که در این نشریات منتشر می‌شوند، مقالاتی هستند که رویکرد مسئله شناسی و مسئله یابی به موضوعات مختلف متناسب با مأموریت­های این نشریات داشته باشند.

همچنین سال گذشته فصلنامه علمی «سیاست پژوهی تحول در علوم انسانی» راه اندازی شد. این نشریه متناسب با موضوعات و دغدغه‌های نظام و رهبر معظم انقلاب است. به عقیده بنده، دانشگاه‌ها در حوزه علوم انسانی باید با رویکرد بومی فعالیت بیشتری داشته باشند.

فصلنامه مذکور امسال در فرآیند نظارت و ارزیابی کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار خواهد گرفت. مشابه این نشریه در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور وجود ندارد. رویکرد میان رشته‌ای نشریه می‌توانند به پیشبرد اهداف این حوزه کمک کند.

فصلنامه‌های علمی بسیج اساتید کاملاً بر اساس مقررات کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات وفناوری فعالیت دارند. به این معنا که ساختار، سردبیر، اعضای تحریریه مستقل هستند. همچنین فرآیند داوری و تدوین مقالات مطابق با قوانین وزارتخانه انجام می‌شود.

این فصلنامه‌ها بستری برای فعالیت استادان دغدغه‌مند و متعهد در حوزه‌های مختلف است.

فعالیت ۹۰ اندیشکده بسیج اساتید در سراسر کشور

با توجه به اهمیت ارتباط دانشگاه و صنعت و مسئله محوری بودن این نهاد علمی، وظایف اندیشکده‌های وابسته به بسیج اساتید چیست؟

معاونت علمی و پژوهشی سازمان بسیج اساتید کشور از سال ۹۵ برای اینکه فعالیت‌های علمی را انسجام و سامان دهی کند و به سمت نظام مسائل کشور هدایت کند، نهاد اندیشکده ‍‌ها راه اندازی کرده است.

در حال حاضر اندیشکده‌ها به لحاظ کمی و کیفی رشد مناسبی داشته‌اند و در جایگاه مطلوبی قرار دارند.

اندیشکده‌ها در حوزه‌های مختلفی فعالیت دارند. همچنین تولیدات علمی این اندیشکده‌ها به صورت بسته‌های سیاستی تهیه می‌شود که برای کمک و مشاوره به دولت در سطوح ملی و استانی و محلی در اختیار آنها قرار می‌گیرد.

با توجه به موضوع اندیشکده، این بسته‌های علمی در اختیار مراجع بالادستی یا نهادهای مرتبط قرار می‌گیرد. اگر این بسته‌های علمی- سیاستی مربوط به مشکلات استان و یا شهر باشد، در اختیار مسئولان استانی و یا شهری قرار می‌گیرد. اگر محتوای این بسته‌ها مربوط به مشکلات کلان کشور و ملی بود به دستگاه های اجرایی و وزارتخانه‌ها ارائه می‌شود.

در این راستا معاونت عملی و پژوهشی بسیج اساتید با دو مرکز سیاست پژوهی که به ۲ قوه کشور در تصمیم سازی کمک می کنند، یعنی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری تفاهم‌نامه امضا کرده است.

مقرر است این اندیشکده ها اولویت‌های مهم کشور و جامعه را احصا ‌کنند و برای کمک به نظام حکمرانی در اختیار این مراکز قرار ‌دهند.

بسیج اساتید برای هدایت مناسب مطالبات و برای اینکه مدیران و مسئولان دستگاه‌های مختلف بتوانند تصمیم‌های مناسبی بگیرند، بسته‌های سیاستی تهیه می‌کنند.

در حال حاضر حدود ۹۰ اندیشکده‌ در سراسر کشور در ذیل کانون بسیج اساتید دانشگاه ها فعالیت می‌کنند که در بین آنها برخی از اندیشکده‌ها هم بر اساس دغدغه‌های زیست بوم در استان‌ها تشکیل شده‌اند؛ اما فرآیند مجوز نهایی آنها سپری نشده؛ اما فعالیت می‌کنند.

انتهای پیام/