به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، دانشجویان عادت دارند که استادان خود در دانشگاه را آقا و خانم دکتر صدا کنند؛ اما گرفتن مدرک دکتری یک طرف و رسیدن به مرتبه استادیاری، دانشیاری و استادی از طرف دیگر. یک فارغ‌التحصیل دکتری برای رسیدن به عضویت هیئت علمی و دستیابی به ارتقای مراتب آن، مسیر درازی پیش‌رو دارد.
بیشتر بخوانید:
جای خالی رقابت و صداقت در جذب اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های ایران
منع دانشگاه‌های وزارت علوم از جذب عضو هیئت علمی با مرتبه مربی
بر اساس قانون، مراتب اعضای هیئت علمی شامل مربی، استادیار، دانشیار و استاد است. البته دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم از سال ۱۳۷۸ از استخدام عضو هیئت علمی در مرتبه مربی منع شدند. اعضای هیئت علمی از لحاظ وضعیت استخدامی «تمام وقت» و به ۲ صورت رسمی و پیمانی طبقه‌بندی می‌شوند. هر عضو هیئت علمی باید حداقل هفته‌ای ۴۰ ساعت در خدمت دانشگاه باشد، به استثنای بانوان متاهل که بر اساس ضوابط تعیین شده می‌توانند به صورت نیمه وقت استخدام شوند.
دانشگاه‌ها می‌توانند اعضای هیئت علمی مورد نیاز خود را به صورت قراردادی و به مدت یکسال استخدام کنند. در این مدت، کمیته مرکزی گزینش استاد موظف است در طول این مدت پرونده این افراد را مورد رسیدگی قرار دهد و صلاحیت آن‌ها را برای استخدام رسمی به دانشگاه‌ها اعلام کند.
شرایط عمومی استخدام هیئت علمی دانشگاه شامل شرایط عام استخدام دولتی، داشتن صلاحیت اخلاقی و داشتن شرایط اختصاصی مانند آشنایی کافی به یک زبان خارجی و داشتن حداقل مدرک کارشناسی ارشد در رشته تخصصی مربوط برای استخدام در مرتبه مربی است. منظور از شرایط عام استخدام دولتی مواردی مانند تابعیت ایران و انجام خدمت وظیفه عمومی یا داشتن معافیت قانونی برای آقایان است. صلاحیت اخلاقی هم شامل التزام عملی به احکام اسلام، عدم اشتهاد به فسق و فجور و رفتار خلاف شئون شغلی و وفاداری به نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی است.
ایسکانیوز پیش‌تر در گزارش جای خالی رقابت و صداقت در جذب اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های ایران به مقایسه فرایند جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌های ایران و جهان پرداخت. بر اساس این گزارش، دانشگاه‌های ایران با وجود سیستم متمرکز جذب، لزوما بهترین و شایسته‌ترین افراد را برای عضویت در دانشگاه انتخاب نمی‌کنند. چرا که سیستم موجود گزینش اعضای هیئت علمی، ۲ اصل رقابت و صداقت را در انتخاب بهترین فرد رعایت نمی‌کند.
بدون شک بخشی از مشکلات در فرایند جذب اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به کاستی‌هایی در قوانین جذب مربوط می‌شود. در ادامه به بیان قوانین جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌های ایران و بررسی کاستی‌های آن‌ها می‌پردازیم.
شیوه بررسی صلاحیت علمی متقاضیان عضویت در هیئت علمی چگونه است؟
بررسی صلاحیت علمی متقاضیان عضویت در هیئت علمی از سوی شورای عالی برنامه‌ریزی و هیئت‌های ممیزه دانشگاه‌ها انجام می‌شود. وظیفه شورای عالی برنامه‌ریزی بررسی پرونده تحصیلی متقاضیان هیئت علمی شامل ریزنمرات دوره‌های مختلف تحصیلی، پایان‌نامه و مقالات علمی است. به علاوه، کمیته تخصصی شورای عالی برنامه‌ریزی از متقاضی در زمینه تحصیلی مصاحبه کتبی یا شفاهی انجام می‌دهد.
در مرحله سوم، نتیجه بررسی پرونده علمی متقاضی و مصاحبه یا امتحان کتبی همراه با نظر کمیته تخصصی به گروه برنامه‌ریزی و سپس به شورای عالی برنامه‌ریزی جهت اعلام رای نهایی، مبنی بر تایید یا عدم تایید صلاحیت متقاضی ارسال می‌شود. هیئت‌های ممیزه دانشگاه هم وظیفه بررسی صلاحیت علمی متقاضیان عضویت در هیئت علمی را بر اساس استانداردهای دانشگاه دارند.
کاستی‌های قانونی جذب اعضای هیئت علمی در ایران
مرکز پژوهش‌های مجلس اخیرا با انتشار گزارشی به بررسی کاستی‌های قانونی جذب اعضای هیئت علمی پرداخته است. در این گزارش آمده است که بررسی اولیه صلاحیت علمی متقاضیان در گروه‌های آموزشی دانشکده‌ها انجام می‌شود. ایرادی که به این مرحله از جذب هیئت علمی وارد می‌شود این است که ممکن است علایق و منافع شخصی اعضای گروه بر انتخاب‌شان تاثیر بگذارد. به طوری که ممکن است زیر گروه‌های صاحب نفوذ خاصی به صورت غیررسمی تشکیل شده و منافع افراد بر منافع گروه غلبه پیدا کند.
یکی دیگر از مشکلات جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌های ایران این است که روش جذب اعضای هئیت علمی در همه دانشگاه‌های دولتی بر اساس قانون استخدام اعضای هئیت علمی مشابه یکدیگر است؛ اما دوگانگی، عدم توازن و توسعه نامتوازن مناطق مختلف کشور، موجب تفاوت کمی و کیفی دانشگاه‌های مناطق مختلف در سطح کشور شده است.
به نظر می‌رسد با توجه به انتقادات مطرح شده، برای اجتناب یا به حداقل رساندن آن باید در سیستم کنونی تغییراتی رخ بدهد.
انتهای پیام/
نظر شما