به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، دانشگاه آزاد اسلامی با بیش از ۴۰۰ واحد آموزشی در سراسر کشور، یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین شبکه‌های آموزش عالی در ایران و جهان اسلام است. این گستردگی واحدها و رشته‌ها، زمینه‌ای مناسب برای جذب دانشجویان خارجی از مناطق مختلف به ویژه کشورهای همسایه و اسلامی فراهم کرده است.

دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، در پنل دانشگاه فدرال کازان با موضوع "مسائل جاری توسعه همکاری بین روسیه و کشورهای جهان اسلام در زمینه علم و آموزش عالی در چارچوب نظم جهانی چند قطبی" در حاشیه اجلاس بین المللی گروه چشم انداز راهبردی روسیه – جهان اسلام – کازان فروم، سخنرانی کرد. وی با بیان اینکه برنامه ایران برای پنج سال آینده جذب ۳۰۰ هزار دانشجوی غیرایرانی است، ادامه داد: تاکنون دانشگاه آزاد اسلامی تجربه میزبانی از ۳۲ هزار دانشجو از کشورهای اسلامی را داشته است.

اما نکته مهم آن است که جهان علم در نیمه دوم قرن بیستم و نیمه اول قرن بیست و یکم دو رفتار متفاوت از خود نشان داده است. طبق آمارهای رسمی، بیشتر این دانشجویان بین الملل که در دانشگاه های ایرانی تحصیل می کنند؛ از کشورهای عراق، افغانستان، لبنان، سوریه، یمن، پاکستان و همچنین تعدادی از کشورهای آفریقایی و آسیایی می‌آیند.

حضور این دانشجویان، علاوه بر اینکه به درآمدهای ارزی دانشگاه کمک می‌کند، موجب تقویت تبادلات علمی و فرهنگی میان ایران و کشورهای مبدا نیز می‌شود. هدف دانشگاه آزاد فراتر از جذب تعداد بیشتر دانشجو است. این دانشگاه به دنبال ایجاد یک محیط آموزشی بین‌المللی است که در آن تبادل علمی، فرهنگی و پژوهشی به صورت پایدار صورت گیرد و بتواند نقش مهمی در ارتقاء جایگاه علمی ایران در منطقه ایفا کند.

فرصت‌های اقتصادی، علمی و فرهنگی جذب دانشجویان خارجی

یکی از مزیت‌های مهم جذب دانشجویان خارجی، تأمین منابع مالی پایدار برای دانشگاه است. درآمد ارزی ناشی از شهریه‌های این دانشجویان می‌تواند به توسعه زیرساخت‌ها، بهبود کیفیت آموزش و پژوهش و جذب اعضای هیئت علمی مجرب کمک کند. در شرایطی که تحریم‌های اقتصادی فشار زیادی بر نظام آموزش عالی کشور وارد کرده، این منابع مالی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کنند.

از سوی دیگر، دانشجویان خارجی به عنوان نمایندگان فرهنگی کشورهای خود، پل ارتباطی میان ملت‌ها و دانشگاه‌ها محسوب می‌شوند. حضور این دانشجویان فرصت‌های زیادی برای تبادل فرهنگی، شناخت بهتر جوامع مختلف و تقویت دیپلماسی علمی فراهم می‌آورد. این امر به ویژه در منطقه‌ای که ایران در آن قرار دارد و دارای تنوع فرهنگی و سیاسی گسترده‌ای است، می‌تواند نقش کلیدی داشته باشد.

از منظر علمی نیز، جذب دانشجویان خارجی به افزایش رقابت علمی، رشد پروژه‌های پژوهشی مشترک و ارتقاء سطح کیفیت آموزشی دانشگاه کمک می‌کند. این دانشجویان به شکل مستقیم و غیرمستقیم موجب افزایش تنوع دیدگاه‌ها و گسترش همکاری‌های بین‌المللی می‌شوند.

چالش‌های پیش‌روی دانشگاه آزاد در مسیر جذب دانشجویان خارجی

با وجود فرصت‌های متعدد، دانشگاه آزاد برای تحقق برنامه بلندپروازانه خود با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. نخستین و مهم‌ترین چالش، مساله تفاوت‌های فرهنگی و زبانی است. بسیاری از دانشجویان خارجی که قصد تحصیل در ایران را دارند، زبان فارسی را به خوبی نمی‌دانند و نیازمند دوره‌های آموزش زبان و فرهنگ ایرانی هستند تا بتوانند در محیط دانشگاهی و اجتماعی ایران به خوبی موفق شوند.

ضعف در آموزش زبان و عدم فراهم بودن دوره‌های زبان با کیفیت، ممکن است منجر به کاهش کیفیت تحصیلی این دانشجویان و حتی انصراف برخی از آنان شود. دانشگاه آزاد باید در این زمینه برنامه‌های تخصصی و متمرکز داشته باشد تا زبان و فرهنگ را به شکل کاربردی و مؤثر به دانشجویان آموزش دهد.

مساله دوم، کمبود زیرساخت‌های رفاهی و خوابگاهی است. در حالی که دانشگاه آزاد دارای تعداد زیادی خوابگاه است، اما برای جذب این حجم بزرگ از دانشجویان خارجی باید امکانات خوابگاهی را متناسب با نیازهای آنان توسعه دهد. تفاوت‌های فرهنگی و انتظارهای مختلف دانشجویان خارجی نسبت به امکانات رفاهی، به ویژه در زمینه غذا، امنیت، فضای اجتماعی و حمایت‌های روانی، نیازمند توجه ویژه است.

علاوه بر این، برنامه‌های آموزشی دانشگاه آزاد باید با استانداردهای بین‌المللی همخوانی داشته باشد تا دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی بتوانند به راحتی وارد بازار کار کشورهای خود یا سایر بازارهای بین‌المللی شوند. این موضوع شامل بازنگری در محتوای درسی، روش‌های آموزشی و ارزشیابی است.

برای رفع چالش‌های فوق، لازم است دانشگاه آزاد یک برنامه جامع و منسجم تدوین کند که در آن همه ابعاد جذب، آموزش، پشتیبانی و نگهداشت دانشجویان خارجی دیده شده باشد.

اولین قدم، ایجاد دوره‌های آموزشی زبان فارسی ویژه دانشجویان خارجی به صورت تخصصی و با کیفیت بالا است. این دوره‌ها باید پیش از شروع تحصیل اصلی دانشجو برگزار شود و همچنین در طول دوره تحصیلی، پشتیبانی زبان ادامه یابد.

دوم، توسعه زیرساخت‌های رفاهی و خوابگاهی با توجه به استانداردهای بین‌المللی اهمیت زیادی دارد. ایجاد فضاهای امن، متنوع و با امکانات متناسب با نیازهای فرهنگی و اجتماعی دانشجویان خارجی باید در اولویت قرار گیرد. همچنین ارائه خدمات مشاوره‌ای، روان‌شناسی و اجتماعی، به دانشجویان خارجی کمک می‌کند تا بهتر با محیط جدید سازگار شوند.

سوم، بازنگری در برنامه‌های آموزشی و تطبیق آنها با استانداردهای جهانی از جمله الزاماتی است که دانشگاه باید به آن توجه کند. این کار می‌تواند از طریق ایجاد همکاری‌های بین‌المللی، تبادل استاد و دانشجو، و استفاده از تجربیات موفق دانشگاه‌های معتبر خارجی انجام شود.

چهارم، تسهیل روندهای اداری و قانونی مانند صدور ویزا، اقامت و امور بیمه و درمان، از جمله مهم‌ترین عوامل جذب و نگهداشت دانشجویان خارجی است که دانشگاه باید در هماهنگی با نهادهای مربوطه به آنها توجه ویژه داشته باشد.

در نهایت، دانشگاه آزاد باید به دنبال گسترش شبکه همکاری با دانشگاه‌ها، مؤسسات علمی و شرکت‌های خارجی باشد تا بتواند زمینه‌های مشترک پژوهشی، آموزشی و فرهنگی را افزایش دهد.

نقش نهادهای دولتی و سیاست‌گذاری‌های کلان

تحقق برنامه جذب ۳۰۰ هزار دانشجوی خارجی بدون حمایت و همکاری دولت و نهادهای ذی‌ربط امکان‌پذیر نیست. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت امور خارجه، وزارت بهداشت و نهادهای مرتبط باید سیاست‌هایی تدوین و اجرا کنند که تسهیل کننده جذب، اقامت و تحصیل دانشجویان خارجی باشد.

ایجاد بسته‌های حمایتی، تسهیل روادید، ارتقاء کیفیت دوره‌های آموزش زبان فارسی دولتی، و تدوین مقررات حمایتی در زمینه اقامت، بیمه و خدمات بهداشتی، از جمله اقدامات کلیدی است که دولت باید مدنظر قرار دهد. همچنین توسعه دیپلماسی علمی در سطح بین‌المللی و تبلیغات هدفمند در کشورهای هدف، می‌تواند موجب افزایش شناخت از ظرفیت‌ها و مزایای تحصیل در دانشگاه آزاد شود و تعداد متقاضیان را به صورت چشمگیر افزایش دهد.

ایران با برنامه بلندپروازانه جذب ۳۰۰ هزار دانشجوی خارجی، گام بزرگی در جهت تبدیل شدن به یک قطب علمی بین‌المللی برداشته است. این برنامه در شرایط تحریم و محدودیت‌های اقتصادی کشور، فرصت‌های اقتصادی، علمی و فرهنگی قابل توجهی ایجاد می‌کند. اما تحقق این هدف نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، رفع چالش‌های فرهنگی، زبانی، زیرساختی و اداری است. با بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی، توسعه همکاری‌های علمی و فرهنگی، و حمایت‌های نهادهای دولتی، دانشگاه آزاد می‌تواند این هدف را محقق کند و نقش مهمی در ارتقاء جایگاه کشور در آموزش عالی جهان ایفا نماید.

خبرنگار: کوشا ساسانیان

انتهای پیام/