به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ فناوری‌های مدرن دفاعی با سرعتی چشمگیر در حال پیشرفت‌ هستند و پروتکل‌های امنیتی جهان را تغییر می‌دهند. بخش دفاعی سال ۲۰۲۵ شاهد تحولات بزرگی خواهد بود که شامل هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی و رباتیک خودکار است. کشورهایی که بودجه خود را صرف این نوآوری‌ها کنند، میدان‌های نبردی خواهند ساخت که ترکیبی از هوشمندی، سازگاری و برتری فناورانه است.

با این‌ حال باید گفت که آینده امنیت جهانی همچنان مبهم است؛ این تحولات می‌توانند یا توان دفاعی جهان را افزایش دهند یا به رقابت فناورانه‌ای تازه میان قدرت‌ها دامن بزنند. از این ‌رو آگاهی از این روندها برای درک شکل‌گیری میدان نبرد آینده حیاتی است.

به طور خلاصه، می‌توان گفت که حرکت کشورها به سمت فناوری‌های نوظهور جنگی نتیجه ترکیبی از نیاز به سرعت عمل، امنیت نیروها، رقابت جهانی و مقابله با تهدیدهای پیچیده و چندبعدی است.

کشورهای جهان به چند دلیل کلیدی که ریشه در تحولات جهانی، رقابت نظامی و تغییر ماهیت تهدیدها دارد، به سمت فناوری‌های نوظهور جنگی حرکت کرده‌اند:

افزایش سرعت و پیچیدگی جنگ‌ها

میدان‌های نبرد مدرن بسیار سریع و چندبعدی شده‌اند. تهدیدها می‌توانند از هوا، زمین، دریا، فضا یا حتی فضای سایبری بیایند و تصمیم‌گیری انسانی گاهی دیر عمل می‌کند. فناوری‌های نوظهور، به ویژه هوش مصنوعی و رباتیک، اجازه می‌دهند نیروهای نظامی اطلاعات را سریع‌تر تحلیل کنند و واکنش‌های دقیق و فوری داشته باشند.

کاهش وابستگی به نیروهای انسانی

درگیری‌های مستقیم با دشمن همواره خطر جانی برای سربازان دارد. سیستم‌های خودمختار، پهپادها و ربات‌ها می‌توانند جایگزین انسان‌ها در مأموریت‌های پرخطر شوند و جان نیروها را حفظ کنند، در حالی که همچنان اثربخشی عملیاتی حفظ می‌شود.

رقابت جهانی و برتری تکنولوژیک

قدرت نظامی امروز نه تنها به تعداد نیروها، بلکه به فناوری بستگی دارد. کشورها با سرمایه‌گذاری در سلاح‌های هایپرسونیک، فناوری فضایی و جنگ سایبری تلاش می‌کنند برتری استراتژیک به دست آورند و رقیبان را تحت فشار قرار دهند.

تغییر ماهیت تهدیدها

تهدیدهای مدرن دیگر محدود به حمله مستقیم نیستند؛ تهدیدهای سایبری، پهپادهای خودمختار و اختلال در زیرساخت‌ها می‌توانند امنیت ملی را تهدید کنند. فناوری‌های نوظهور ابزارهایی برای مقابله با این تهدیدها و افزایش توان بازدارندگی هستند.

بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها در بلند مدت

اگرچه توسعه این فناوری‌ها هزینه‌بر است، اما در بلند مدت با کاهش تلفات انسانی، بهبود دقت و کاهش نیاز به نیروهای انسانی گسترده، می‌توانند به صرفه‌جویی اقتصادی و افزایش کارایی منجر شوند.

فناوری‌های نوظهور جنگی

فناوری‌های نوظهور جنگی در جهان به مجموعه‌ای از تکنولوژی‌های پیشرفته گفته می‌شود که شکل و روش‌های نبرد مدرن را دگرگون می‌کنند و توان عملیاتی ارتش‌ها را به شدت افزایش می‌دهند. این فناوری‌ها عمدتاً حول هوش مصنوعی، رباتیک، فضا، سرعت بالا و سیستم‌های دیجیتال امنیتی متمرکز هستند و می‌توانند در جنگ‌های هوایی، زمینی، دریایی و حتی سایبری نقش تعیین‌کننده داشته باشند.

1. راهکارهای جنگ‌افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی

بخش دفاعی با ورود هوش مصنوعی متحول شده است و سامانه‌های رزمی نسل بعدی را ایجاد کرده است که توان پردازش تصمیمات بهتری دارند و با سرعت بیشتری واکنش نشان می‌دهند. استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای ارزیابی اطلاعات میدان نبرد، هم به بهینه‌سازی راهبردهای جنگ الکترونیک کمک می‌کند و هم نرخ خطای انسانی را در زمان واقعی کاهش می‌دهد. این سامانه‌ها توانایی‌های نظارتی هوشمند را تقویت می‌کنند و تهدیدها را پیش از آنکه به شرایط خطرناک تبدیل شوند، شناسایی می‌کنند.

به‌کارگیری هوش مصنوعی در جنگ‌افزارهای خودکار وابستگی به نیروی انسانی را کاهش و کارایی آنها را افزایش داده است. همچنین شبیه‌سازی‌های مبتنی بر هوش مصنوعی موجب بهبود آموزش‌های رزمی و آماده‌سازی راهبردی نیروها در شرایط متنوع جنگی می‌شود.

2. رباتیک نظامی خودمختار

راهبردهای مدرن رزمی از فناوری رباتیک نظامی خودکار قابلیت‌های تازه‌ای به دست می‌آورند. این سامانه‌ها متشکل از خودروهای بدون سرنشین زمینی و پهپادهای هدایت‌شده با هوش مصنوعی، در مناطق پرخطر پشتیبان نیروهای انسانی هستند. آنها مأموریت‌های جمع‌آوری اطلاعات و پشتیبانی لجستیکی را انجام می‌دهند و در صورت نیاز به ‌طور مستقل وارد نبرد می‌شوند.

ربات‌های نظامی مانند یک «ضریب نیرو» عمل می‌کنند و توانایی میدان نبرد را به مرور ارتقا می‌دهند. ورود ربات‌های سرباز به نیروهای زمینی باعث اجرای ایمن‌تر و کارآمدتر مأموریت‌ها شده است. ربات‌های شناختی می‌توانند در مناطق خطرناک حرکت کنند، مین‌ها را شناسایی و تهدیدها را دقیقاً هدف قرار دهند تا از آسیب به نیروهای انسانی جلوگیری شود.

۳- روندهای دفاع سایبری

با گسترش تهدیدات سایبری، کشورها به ‌طور جدی بر الگوهای دفاعی برای حفاظت از اطلاعات طبقه‌بندی ‌شده و زیرساخت‌های حیاتی تمرکز کرده‌اند. محاسبات کوانتومی توانایی دفاعی را از طریق شبکه‌های ارتباطی امن و روش‌های رمزگذاری غیرقابل نفوذ برای حملات سایبری تقویت خواهد کرد. امنیت سایبری مدرن نیازمند چارچوبی عملی برای مدیریت تهدیدات پیشرفته است، زیرا این رویکرد یکی از ارکان بنیادین نوآوری‌های دفاعی ۲۰۲۵ خواهد بود.

حفاظت از داده‌های نظامی به سامانه‌های شناسایی مبتنی بر هوش مصنوعی، فناوری بلاک‌چین و شبکه‌های غیرمتمرکز وابسته است تا از هک و دسترسی غیرمجاز جلوگیری شود.

4. فناوری‌های نظامی فضامحور

برتری دفاعی اکنون به رقابتی تازه در عرصه فضا تبدیل شده است. استقرار فناوری‌های نظامی در فضا، قابلیت‌های پایش جهانی، سامانه‌های هشدار موشکی سیاره‌ای و شبکه‌های ارتباطی مطمئن را فراهم می‌سازد. سه مؤلفه اصلی این راهبرد دفاعی عبارتند از: سلاح‌های لیزری مبتنی بر ماهواره، سامانه‌های پیشرفته شناسایی و سامانه‌های ضدماهواره.

با افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی، حفاظت از دارایی‌های فضایی به یک ضرورت حیاتی بدل شده است. بسیاری از کشورها در حال توسعه سامانه‌های ناوبری ماهواره‌ای مستقل هستند تا عملیات نظامی‌شان از اختلال در GPS مصون بماند. انتقال اطلاعات اطلاعاتی در لحظه از طریق این سامانه‌ها به نیروهای زمینی برتری بزرگی می‌دهد.

5. توسعه سلاح‌های هایپرسونیک

راهبردهای نظامی از سرعت عملیاتی سود فراوان می‌برند. طراحان سلاح موفق به دستیابی به موشک‌های با سرعت فراتر از پنج ماخ شده‌اند که توان دفاع متعارف را عملاً بی‌اثر می‌کند. کشورهایی که در این فناوری سرمایه‌گذاری کرده‌اند جایگاه راهبردی ارزشمندی به دست آورده‌اند، زیرا این موشک‌ها عنصر مرکزی سامانه‌های نظامی آینده خواهند بود.

در حال حاضر هیچ سامانه دفاعی قادر به متوقف کردن موشک‌های هایپرسونیک نیست، چراکه این موشک‌ها مسیرهای غیرقابل پیش‌بینی طی کرده و در کسری از ثانیه واکنش نشان می‌دهند. به‌ویژه وسایل گلاید هایپرسونیک (HGV) چالش بزرگی برای نیروهای دفاعی محسوب می‌شوند، چون قادرند اهداف دوربرد را با دقت و سرعت بالا منهدم کنند.

گلاید هایپرسونیک نوعی سلاح پیشرفته است که توانایی پرواز با سرعت بسیار بالا، معمولاً بیش از پنج برابر سرعت صوت (پنج ماخ) را دارد و می‌تواند مسیر خود را در حین پرواز تغییر دهد. برخلاف موشک‌های بالستیک سنتی که مسیر ثابتی از پیش تعیین ‌شده دارند و عمدتاً به سمت هدف سقوط می‌کنند، گلاید هایپرسونیک پس از پرتاب اولیه وارد یک مسیر گلاید می‌شود که می‌تواند با مانورهای پیچیده خود، مسیر پرواز و نقطه برخورد را تغییر دهد.

این ویژگی‌ها باعث می‌شود شناسایی و رهگیری آن توسط سامانه‌های دفاع موشکی بسیار دشوار باشد، زیرا سرعت بالا و قابلیت مانور، زمان پاسخ‌دهی را به حداقل می‌رساند و سامانه‌های رهگیری سنتی قادر به مقابله با آن نیستند. گلاید هایپرسونیک می‌تواند برای هدف قرار دادن اهداف استراتژیک دوردست، از جمله پایگاه‌های نظامی، زیرساخت‌های حیاتی و سامانه‌های دفاعی دشمن استفاده شود.

توسعه این سلاح‌ها در چند سال اخیر توسط کشورهایی مانند چین، روسیه و ایالات متحده انجام شده است و به عنوان یکی از فناوری‌های کلیدی در تغییر تعادل قدرت نظامی جهانی شناخته می‌شود. توان عملیاتی بالای این سیستم‌ها، ترکیب سرعت، دقت و مانورپذیری را به ارتش‌ها ارائه می‌دهد و به همین دلیل به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای دفاعی و هجومی در میدان‌های نبرد مدرن مطرح هستند.

6. تحول در جنگ پهپادی

نبردهای هوایی و مأموریت‌های شناسایی با تکامل پهپادها دچار دگرگونی شده‌اند. تاکتیک «گله‌ای» پهپادها، که در آن پهپادها در قالب گروه‌های هماهنگ عمل می‌کنند، توانایی‌های تهاجمی و دفاعی را به‌طور همزمان تقویت می‌کند. پهپادهای پنهانکار پیشرفته با هدایت هوش مصنوعی امکان نفوذ نامحسوس به حریم هوایی دشمن را فراهم می‌کنند.

کاربردهای پهپاد اکنون فراتر از شناسایی و حمله رفته و شامل جنگ الکترونیک، انتقال تجهیزات پزشکی و پشتیبانی لجستیکی شده است.

7. سامانه‌های دفاع موشکی پیشرفته

با پیشرفت تهدیدات موشکی، توسعه دفاع موشکی پیشرفته ادامه دارد. رهگیری و ردیابی بهبود یافته با ترکیب فناوری هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی و سامانه‌های ردیابی فضایی حاصل شده است. امنیت ملی با استفاده از لیزرهای رهگیر موشکی و سامانه‌های دفاعی علیه HGVها تقویت می‌شود.

اجرای راهبردهای جنگ الکترونیک در کنار دفاع موشکی، سامانه‌ای ایجاد می‌کند که قادر است تهدیدها را در کوتاه‌ترین زمان از بین ببرد. سامانه‌های هشدار زودهنگام مبتنی بر هوش مصنوعی، در لحظه تهدید را شناسایی کرده و زمان واکنش دفاع موشکی را کاهش می‌دهند.

8. نوآوری‌ها در جنگ زیرسطحی

جنگ‌های دریایی امروزی با یک انقلاب فناورانه مواجهند که شامل زیردریایی‌های خودکار و اژدرهای هدایت ‌شده با هوش مصنوعی است. این دارایی‌های امنیتی زیرسطحی از سرعت بالا، سامانه‌های سونار پیشرفته و توان پنهانکاری بهره‌مند هستند.

ناوگان دریایی با ترکیب هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، سامانه‌های شناسایی سریع تهدید و توانایی واکنش مقابله‌ای کارآمد را توسعه داده است. وسایل زیرسطحی بدون سرنشین (UUV) عملیات پاکسازی مین‌های دریایی و شناسایی اطلاعاتی را نیز انجام می‌دهند.

9. پیشرفت در اسکلت‌های بیرونی نظامی

توسعه اسکلت‌های بیرونی توانایی‌های سربازان را ارتقا می‌دهد و چارچوب نبرد زمینی را بازنویسی می‌کند. این فناوری‌های پوشیدنی باعث افزایش قدرت بدنی و استقامت می‌شوند، خستگی عضلانی را کاهش داده و امکان حمل بارهای سنگین‌تر را بدون فشار اضافی فراهم می‌کنند.

ترکیب اسکلت‌های بیرونی با سامانه‌های هوش مصنوعی باعث بهبود توان شناسایی زمین و افزایش کارایی عملیاتی می‌شود. همچنین با ادغام این سامانه‌ها با فناوری‌های بیومتریک، عملکرد سربازان به شکل شخصی‌سازی ‌شده ارتقا می‌یابد.

10. کاربردهای امنیت بیومتریک

امنیت نظامی با استفاده از فناوری‌های بیومتریک به سطحی بالاتر رسیده است. این سامانه‌ها وظایف کنترل دسترسی و تأیید هویت را انجام می‌دهند. مناطق حساس نظامی اکنون از سامانه‌های شناسایی مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌کنند که از اسکن شبکیه چشم و تشخیص صدا پشتیبانی می‌کند.

سلاح‌ها و سامانه‌های پیشرفته نیز به قابلیت احراز هویت بیومتریک مجهز شده‌اند و فقط به افراد مجاز امکان دسترسی می‌دهند.

انتهای پیام/