به گزارش خبرنگار ایسکانیوز؛ درحالی که در فرصت اندک باقیمانده تا ۵ مهر- برخی محافل سیاسی با فشار بر رئیسجمهور در پی این بودند تا وی بتواند از این سفر به عنوان آخرین برگ برنده برای به تعویق انداختن مکانیسم ماشه بهرهبرداری کند، اما بیانات شب گذشته رهبر انقلاب معادلات دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در مواجه با غرب را بیش از پیش شفاف کرد.
در روزهای منتهی به سفر رئیسجمهور به نیویورک تعدادی از چهرههای شاخص جریان حامی پزشکیان از این سفر تحت عنوان «خوان هفتم» یاد کرده و انتظار داشتند وی با یک سفر و چند ملاقات چالشهای روابط بینالملل را حل کند.
بیشتر بخوانید؛
شرایط امروز با سال ۶۷ هیچ شباهتی ندارد/ توهم حل بحرانها با دیدار پزشکیان و ترامپ
هر چند این دست انتظارات، شامل اقدامات آوانگارد برای جلوگیری از قرار گرفتن ایران تحت فصل هفتم منشور سازمان ملل بود، اما تجربه تاریخی نشان میدهد هر دیدار فردی، حتی با شخصیتی مانند ترامپ بیشتر اثر روانی و رسانهای دارد تا تغییر واقعی در سیاستهای ایالات متحده آمریکا.
دیدارهای ترامپ با رهبران کره شمالی و روسیه نمونهای روشن از محدودیت تأثیر گفتوگوهای رودررو است که امید کوتاهمدت ایجاد میکنند، اما ساختار تصمیمگیری آمریکا بدون تغییر باقی میماند.
اما در طرف دیگر بسیاری از تحلیلگران سفر پزشکیان را فرصتی مغتنم در راستای زمینهسازی بلندمدت برای مدیریت تنشها و پیشگیری از بروز تنشهای جدید میدانند. بر این اساس مهمترین موضوع این سفر تلاش برای تامین منافع ملی و رساندن صدای مردم ایران به دنیا بهویژه بعد از تجاوز وحشیانه رژیم اسرائیل به ایران، همچنین دیدار و رایزنیهایی با رؤسای کشورهای مختلف و دبیرکل سازمان ملل و نشستهایی با اندیشکدهها، برخی مجامع و ایرانیان مقیم آمریکا است
با قلدر مذاکره نمیکنیم
در چارچوب این نگاه واقعبینانه، مسعود پزشکیان صبح سهشنبه ۱ مهرماه ۱۴۰۴ پیش از سفر به نیویورک برای حضوردر هشتادمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد وارد نیویورک در تشریح اهداف آن گفت: «باور و اعتقاد من این است که تفاوت ندارد، حق در چه لباس و قیافهای است، اگر دنبال حق و عدالت و راستی و درستی باشیم، دعوایی وجود ندارد. تنها ممکن است در این روند نتوانیم یکدیگر را بفهمیم، باید با در کنار هم بودن و گفتوگو یکدیگر را بفهمیم. با کسی که میخواهد زور بگوید، قلدری کند، تخریب و شیطنت کند، نمیتوان گفتوگو کرد.»
وی در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد: «فرصت این را داریم که در مجمع عمومی سازمان ملل از مواضع خود بگوییم، گفتگو کنیم و در چهارچوب حق و عدالت و تمامیت ارضی همه کشورها و حق زندگی برای همه انسانها همگرا شویم. اینطور نیست که فقط اسرائیل حق امنیت داشته باشد بلکه باید این فرصت برای همه مردم جهان فراهم شود و امیدواریم خداوند کمک کند که واقعیتها و باورهای خود را با صدای رسا بیان کنیم.»
همزمان فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت نیز در جمع خبرنگاران با تاکید بر این که همه تلاش دولت بر این هست که جلوی فشار و جلوی برگشتها را بگیرد، اظهار کرد: «گفتوگو یک فعل دو طرفه است؛ گفتگو دیکته کردن نظرات یک نفر بر دیگری نیست، اظهار کرد. ما از هر فرصتی برای گفتگو و برای حل مسائل مردم استقبال میکنیم گفتگو و مذاکره یعنی با هم بنشینیم در مورد موضوعی صحبت بکنیم و این با اینکه بخواهیم، بگوییم من به تو دستور میدهم چنین کن یا چنان بکن حتماً با این موضوع تفاوت دارد.»
در ادامه به بیان ۵ پیشنهاد برای سخنرانی رئیسجمهور مبتنی بر راهبردهای کلی نظام تصمیمسازی داخلی و واقعیات عرصه بینالملی پرداختهایم که در ادامه میآید:
۱- تبیین مواضع صلحآمیز هستهای ایران
سخنرانی رئیسجمهور در سازمان ملل بازتاب زیادی در سطح جهانی خواهد داشت و فرصت حائز اهمیتی است تا وی بتواند مواضع صلحآمیز جمهوری اسلامی ایران را به گوش جهانیان برساند. پزشکیان باید بتواند، مواضع جمهوری اسلامی ایران را در موضوعات مختلفی مانند غنیسازی صلحآمیز هستهای، توان دفاعی کشور و ... را برای نمایندگان سایر کشورها تبیین کند.
اهمیت این مسئله با مروری بر سخنرانی رئیسجمهور آمریکا در سازمان ملل دوچندان می شود. روز گذشته دونالد ترامپ در بخشی از سخنرانی خود، ایران را حامی اصلی تروریسم در جهان معرفی کرد و گفت: «موضع من کاملا روشن است. ایران هرگز نباید اجازه دستیابی به خطرناکترین سلاح جهان (سلاح هستهای) را داشته باشد.» وی همچنین مدعی شد مهار هستهای ایران را از دور نخست ریاست جمهوریاش در اولویت اصلی خود برای مقابله با افزایش تهدید هستهای جهان قرار داده بود.
بر این اساس رهبر، انقلاب شامگاه ۱ مهر در بخشی از پیام تلویزیونی خود با تاکید دوباره بر پرهیز جمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به سلاح هستهای، تصریح کرد: «هدف برخی کشورها برای غنیسازی تا ۹۰% را ساخت سلاح هستهای است. ما چون سلاح هستهای نداریم و تصمیممان عدم ساخت و استفاده از این سلاح است، غنیسازی را تا ۶۰% بالا بردهایم که بسیار خوب است.»
۲- مستندسازی درباره حقایق جنگ ۱۲ روزه
تفاوت بارز این دوره از حضور ایران در سازمان ملل این است که نخستین سال پس از تجاوز و تهاجم رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ایران به شمار میرود. بر این اساس علاوه بر افشاگری درباره جنایات اسرائیل در غزه، سخنرانی رئیسجمهور در سازمان ملل زمان خوبی برای ارائه مستندات حمله این رژیم به کشورمان در جنگ ۱۲ روزه است.
در زمان جنگ و پس از آن به دلیل سلطه آمریکا و لابیهای صهیونیستی بر نهادهای حقوق بشر بینالمللی، صدای مظلومیت مردم ایران آنگونه که ضرورت داشت، شنیده نشد.اما رئیسجمهور میتواند چه در زمان سخنرانی و چه در هنگام دیدار با مقامات غربی در راستای استیفای حقوق مردم ایران تلاش کند.
بر این اساس محمود واعظی، قائم مقام دبیرکل حزب اعتدال و توسعه، تصریح کرده است: «ایران میتواند با استناد به ماده ۵۱ منشور ملل متحد، بر حق ذاتی دفاع مشروع خود تأکید کند و نشان دهد که طرف مقابل در تضاد با حقوق بینالملل و تعهدات خود عمل کرده است. این موضوع، هم بعد سیاسی دارد و هم از منظر حقوقی قابل پیگیری است. رئیسجمهور باید سیاستها و دیدگاه های مهم کشور را در سیاست خارجی بالاخص لزوم ثبات و امنیت در منطقه را تبیین نماید.»
همچنین محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاحطلب نیز در ضرورت تببین دفاع مشروع مردم ایران در جنگ ۱۲ روزه گفته است: «شرح وقایعی که در ارتباط با جنگ ۱۲ روزه رخ داد در این سفر اهمیت دارد؛ اینکه چگونه در میانه مذاکرات، موشکهای اسرائیل و آمریکا بر سر میز مذاکره اصابت کردند. این تنها موقعیتی بود که از زمان انقلاب تاکنون، یک نوع مذاکره شبهمستقیم صورت گرفت و باید آمار و ارقام دقیق از جنایتها، خرابیها و اتفاقات بیدلیل علیه مردم ایران ارائه شود.»
۳- تبیین استانداردهای دوگانه جهان غرب در قبال ایران و اسرائیل
سخنرانی پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل همچنین فرصتی طلایی و بسیار حائز اهمیت برای کشور است تا وی بتواند از معیارهای دوگانه مجامع حقوق بشری بینالمللی در مواجهه با ایران و اسرائیل سخن بگوید. بزرگترین شاهد مثال این مدعا، فشار آژانس بینالمللی انرژی اتمی و نظارتهای فراپادمانی این نهاد بر فعالیت هستهای ایران است.
علیرغم تمام این نظارتها باز هم ایران همواره از سوی آمریکا و تروئیکای اروپایی متهم شده است که به دنبال ساخت سلاح هستهای است! بر اساس این سیاست خصمانه، رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مصاحبهای با روزنامه تایمز انگلیس، ادعا کرده است ایران علیرغم حملات هوایی اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هستهایاش، همچنان ظرفیت پیشبرد برنامه هستهای خود را حفظ کرده است. وی همچنین مدعی شده است ایران ایران در عرض چند هفته میتواند غنیسازی ۹۰ درصدی انجام دهد.
چنین ادعایی از سوی مدیرکل یک نهاد بینالمللی در حالی مطرح می شود که ایران عضو پیمان NPT است و براساس این پیمان متعهد شده است تا به سمت ساخت سلاح هستهای نرود. از سوی دیگر اسرائیل نه تنها عضو این پیمان نیست بلکه بمب هستهای نیز دارد اما از فشار نهادهای ناظر بینالمللی مصون است!
۴- دنبال کردن مسیر مذاکره واقعبینانه
همانطور که پیشتر نیز به آن اشاره شد بدون برنامهریزی دقیق، هیچ اقدام فوری مانند دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا نتیجه ملموسی نخواهد داشت. تجربه تاریخی ایران، از جمله جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، نشان میدهد اقدامات بازدارنده باید دقیق، سنجیده و با محاسبه پیامدهای کوتاهمدت و بلندمدت انجام شوند.
در این شرایط، پزشکیان باید مسیر مذاکره واقعبینانهای را دنبال کند؛ مسیری که نه به معنای تسلیم باشد و نه کشور را وارد وادی تنشهای بیحاصل کند. سخنرانی رئیسجمهور باید با طرح مشخص و محورهای روشن همراه باشد تا تحرک دیپلماتیک ایجاد کرده و اروپا و آمریکا را در موقعیتی قرار دهد که ایران بازیگر فعال دیپلماسی باشد، نه صرفا کشوری منفعل که با هر فشاری حاضر به امتیاز دادن است.
سخنرانی رئیسجمهوری فرصتی استثنایی برای آزمودن یک ابتکار تازه دیپلماتیک است؛ در این بستر، ابتکار جمهوری اسلامی ایرانی باید بر سه محور بازنگری در مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ برای جلوگیری از بازگشت تحریمها، تأکید بر تداوم همکاری هستهای صلحآمیز و گشودن کانالهای جدید گفتوگو در حوزههای اقتصادی است که اهمیتی راهبردی دارد. رئیسجمهور در سخنرانی نیویورک این فرصت را دارد که این طرح را بیش از پیش تشریح و برای آن رایزنی کند.
۵- امنیت ملی جای معامله نیست
همزمان با آغاز مذاکرات غیرمستقیم جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در سال جاری، بسیاری از محافل صهیونیستی و حتی رئیسجمهور آمریکا و برخی از اعضای کابینه وی علاوه بر تعلیق غنیسازی، بر کاهش برد موشکی و محدودیت توان نظامی ایران پافشاری میکردند. این مساله درحالی بود که جنگ ۱۲ روزه اهداف این پافشاری را برملا کرد.
بنابراین یکی دیگر از محورهای سخنرانی رئیسجمهور باید اعلام موضع جمهوری اسلامی ایران در عدم پذیرش محدودیت نظامی باشد. هر چند این مساله در نگاه اول ممکن است جنگطلبانه به نظر بیاید اما هنر رئیسجمهور این است که بتواند ضمن دفاع از حق مشروع ایران از مرزهایش، دلایل زیادهخواهی اسرائیل و آمریکا در این زمینه را افشا کند.
در روزهای گذشته مصاحبهای از نخستوزیر رژیم صهیونیستی در یکی از رسانههای آمریکایی منتشر شد که وی با صراحت اعلام کرد هرگونه توافق با ایران باید شامل محدودسازی برد موشکهای ایرانی به زیر ۴۸۰ کیلومتر باشد.
روزنامه اینترنتی رسانۀ KHAMENEI.IR در واکنش به این مصاحبه نوشته است: «این عدد، صرفاً یک داده فنی نیست؛ بلکه یک پیام راهبردی و تلاشی تاکتیکی برای خلع سلاح جمهوری اسلامی ایران از مهمترین ابزار بازدارندگیاش است. مسئله، فقط برد موشکها نیست. نتانیاهو در حقیقت دارد تلاش میکند تا ایران را به زور وارد رژیمهای سیاسی و امنیتیای چون MTCR (رژیم کنترل فناوریهای موشکی) کند؛ تفاهمی به ظاهر داوطلبانه که تنها در خدمت تثبیت انحصار تسلیحاتی قدرتهای غربی است. تفاهمی که اگرچه امضاکنندگانش آن را رعایت نمیکنند، اما برای کشورهای مستقل و مقاوم، چون ایران، تبدیل به ابزار فشار سیاسی و رسانهای میشود. همانطور که امروز در موضوع هستهای NPT چنین کارکردی دارد.»
علاوه بر این، لفاظیهای اخیر ترامپ در سازمان ملل درباره حمله به تاسیسات نظامی ایران در سازمان ملل نیز موجب شد تا علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در توئیتی بنویسد. «دوستان! پافشاری ایران بیدلیل نیست. شرط محدود کردن برد موشک به زیر ۵۰۰ کیلومتر یعنی چشمپوشی از توان دفاعی در برابر اسرائیل. کدام ایرانی با غیرتی چنین محدودیتی را میپذیرد؟ امنیت ملی جای معامله نیست.»
عمادالدین باقی، فعال سیاسی اصلاحطلب نیز با رویکردی طعنهآمیز در این زمینه نوشته است: «من به عنوان یک مدافع حقوق بشر و صلح با پیشنهاد اروپاییها برای کاهش برد موشکی ایران به ۵۰۰ کیلومتر کاملاً موافقم زیرا جهان امنی ایجاد خواهد شد اگر همزمان، آمریکا و اروپا و سگ هارشان در منطقه هم برد موشکهایشان را به ۵۰۰ کیلومتر کاهش دهند.»
در کنار محورهای پنچگانه فوق رئیسجمهور میتواند در این سخنرانی از افزایش سرمایه اجتماعی، همبستگی و انسجام ملی پدیدآمده در ایران طی دفاع مقدس ۱۲ روزه، روابط راهبردی با کشورهای شرقی، ظرفیت فنی و علمی نخبگان ایرانی، تابآوری اقتصاد کشور در برابر تکانههای ناشی از تحریمهای ظالمانه غرب و ظرفیتهای معنوی، فرهنگی و تاریخی تمدن کهن ایرانی به عنوان محورهایی از عمق راهبردی ایران برای گره گشایی از مشکلات کشور به خصوص خنثی سازی مکانیسم ماشه و در مسیر پیشبرد اهداف دیپلماتیک کشور، در سخنرانی خود بهرهبرداری کند.
باید توجه داشت، سازمان ملل متحد همواره برای جمهوری اسلامی ایران، نه فقط محلی برای بیان مواضع رسمی بلکه سکویی برای نمایش قدرت نرم و ظرفیتهای دیپلماسی بهشمار میآید. نمایندگان ایران در این مجمع با حضور فعال در مذاکرات، سخنرانیها و رایزنیهای چندجانبه، میتواند افکار عمومی جهان را تحت تأثیر قرار دهد، تصویر متفاوتی از سیاست خارجی ایران ارائه کنند و همزمان پیامهای راهبردی به قدرتهای بزرگ و کانونهای قدرت جهان مخابره کنند.
انتهای پیام/
نظر شما