به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از همدان؛ امضای چهار تفاهمنامه بزرگ سرمایهگذاری به ارزش ۳۹۰ هزار میلیارد ریال در ستاد توسعه و پیشرفت استان همدان یک نقطه عطف اقتصادی است که با ترکیبی از امید و پرسشهای جدی کارشناسی همراه شده است. در حالی که مسئولان این تفاهمنامهها را موتور محرک توسعه صنعتی و انرژی استان میدانند تحلیلگران اقتصادی اما سؤال اصلی را اینگونه مطرح میکنند که آیا خروجی این طرحها بهطور مستقیم و ملموس در اشتغال پایدار و معیشت خانوار همدان دیده خواهد شد.
امضای این حجم عظیم از تفاهمنامه به ارزش ۳۹ همت شاید نقطه شروعی برای پروژههای کلان باشد اما اجرا و تحقق واقعی این پروژهها و اثرات ملموس آنها در زمینه معیشت اشتغال و توسعه منطقهای همچنان با نگرانیهایی همراه است. نکتهای که بارها مطرح میشود این است که تفاهمنامهها تنها آغازگر مسیر هستند و بدون شروع واقعی پروژهها و تکمیل آنها نمیتوان به نتایج اقتصادی امیدوار بود. اگرچه امضای این تفاهمنامهها نویدبخش جذب سرمایه و توسعه برای استان همدان است اما برای تأثیرگذاری واقعی بر اشتغال و معیشت مردم نیاز به شفافیت در فرآیند اجرا و مدیریت صحیح پروژهها دارد. حمید ملانوری شمسی استاندار همدان این سرمایهگذاریها را آغاز یک دوره جدید دانسته و تأکید کرده است که بدون حضور واقعی بخش خصوصی بسیاری از طرحها متوقف میشوند از همین رو مسیر اداری باید برای سرمایهگذاران هموارتر از همیشه شود.
با این وجود آنچه در خلال انعقاد این تفاهمنامهها مشاهده میشود نیازمند تحلیل دقیق و ارزیابی از منظری متفاوت است به ویژه سنجش نسبت هزینه سرمایهگذاری به ظرفیت اشتغال قابل اتکا از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که این شاخص میتواند نشان دهد که یک پروژه تا چه حد توانایی ایجاد اشتغال پایدار و بهرهوری واقعی را دارد. بنابراین بررسی اثرگذاری تفاهمنامهها تنها با اتکا به ارقام کلی سرمایهگذاری کافی نیست بلکه ارزیابی دقیقتر با تمرکز بر بازده اجتماعی و اقتصادی معیار قابل اعتمادتری برای سنجش ارزش واقعی این توافقها فراهم میکند.
در بین تفاهمنامههای منعقد شده احداث ۱۳ نیروگاه خورشیدی با ۳۴۰ هزار میلیارد ریال اعتبار و اشتغال ۳۰۰ شغل عظیمترین سرمایهگذاری استان همدان به شمار میرود. این طرح نمادی از توجه به توسعه انرژیهای تجدیدپذیر و حرکت به سمت اقتصاد سبز است و میتواند اثرات مثبت بلندمدتی بر اقتصاد منطقه داشته باشد. با این حال وقتی از زاویه دیگری به این پروژه نگاه میکنیم نسبت سرمایه به اشتغال ایجاد شده نکتهای است که نیاز به تأمل دارد. اختصاص ۱۱۳۰ میلیارد ریال برای هر شغل نشاندهنده این است که بهرهوری اشتغال در این پروژه نسبتاً پایین است و این موضوع طرحهای خورشیدی را اگرچه از نظر تولید انرژی قابل توجه میسازد اما نمیتوانند به طور مستقیم نقش کلیدی در ایجاد فرصتهای شغلی ایفا کنند.
یک کارشناس انرژی در این خصوص اظهار داشت نیروگاه خورشیدی برای توسعه پایدار ضروری است اما اگر انتظار اشتغالزایی داریم باید نگاهمان را اصلاح کنیم چرا که این طرحها بیشتر به پایداری انرژی کمک میکنند تا بهبود معیشت کوتاهمدت خانوار. وی افزود با این حال اثر غیرمستقیم آن بر ایجاد امنیت انرژی کاهش هزینههای تأمین برق صنایع و جذب سرمایهگذاران ثانویه قابل دفاع است.
تفاهمنامه چشمگیر بعدی به طرح شیرینسازی و تولید بنزین با ۴۵ هزار میلیارد ریال اعتبار و ایجاد ۱۰۰ شغل اختصاص دارد. از دیدگاه محیط زیستی اجرای این طرح نیازمند بررسی دقیق اثرات زیستمحیطی است چرا که استان همدان یکی از مناطق پرریسک از نظر تأمین منابع آبی کشور است. مشکل کمبود آب و فروچالهها در این استان یکی از نگرانیهای اصلی محیط زیست محسوب میشود بنابراین مصرف بالای آب برای فرآیندهای پالایشگاهی میتواند فشار مضاعفی بر منابع آبی محلی وارد کند و بحران آب و فرونشست را تشدید نماید.
یک کارشناس محیط زیست هشدار داد بدون انجام مطالعات جامع اثرات محیطی این پروژه ممکن است آسیبهای بلندمدتی برای اکوسیستم منطقه ایجاد کند. وی تأکید کرد سوال اصلی در این طرح این است آیا استانداردهای زیستمحیطی و مصرف آب در منطقه همدان لحاظ شده است. رسول برزگر کارشناس محیط زیست گفت با وجود منافع اقتصادی محدود از ایجاد حدود ۱۰۰ شغل مستقیم ضروری است که تصمیمگیری نهایی با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و محیط زیستی منطقه برای این پروژه انجام شود.
در طرح مجتمع خدماتی رفاهی و تیرپارک با ۲ هزار میلیارد ریال اعتبار و ایجاد ۵۰ شغل برخلاف دو طرح قبل اشتغالزایی مستقیمتر و ملموستری وجود دارد که میتواند معیشت محلی و امنیت جادهای را بهبود دهد. بازگشت سرمایه در پروژههای خدمات جادهای سریعتر و اشتغال آن پایدارتر است به خصوص اگر در نقاط بدون خدمات رفاهی اجرا شود. همچنین پروژه ترانزیت و صادرات محصولات نفتی با سرمایهگذاری ۳۰۰ میلیارد ریالی هرچند از نظر عدد مطلق محدود به نظر میرسد اما نقش استراتژیک مهمی در توسعه زیرساختهای استان دارد. مریم موحد کارشناس صادرات گفت تمرکز بر ترانزیت و صادرات علاوه بر ایجاد ۲۵ فرصت شغلی مستقیم ظرفیت استان را برای حضور در بازارهای بینالمللی و جذب سرمایههای بزرگتر در آینده افزایش میدهد. وی افزود این پروژه نمونهای از سرمایهگذاریهای کوچک با اثرات اقتصادی و اجتماعی بزرگ است.
تفاهمنامه سرمایهگذاری ۳۹ هزار میلیارد تومانی استان همدان اگرچه از نظر حجم مالی قابل توجه است در کوتاهمدت تأثیر محدودی بر بازار کار همدان خواهد گذاشت. دادههای رسمی نشان میدهد مجموع اشتغال مستقیم ناشی از این طرحها تنها به ۴۷۵ نفر میرسد رقمی که نسبت اشتغالزایی پایینی را بازتاب میدهد. به همین دلیل انتظار تحول فوری در شاخصهای معیشتی و نرخ بیکاری استان چندان واقعبینانه نیست و اثرگذاری اقتصادی آنها بیشتر در لایههای غیرمستقیم و با فاصله زمانی نمایان خواهد شد.
ارزیابیها حاکی از آن است که پروژهها در میانمدت و بلندمدت ماهیتی زیرساختی و پیشران دارند و میتوانند امنیت انرژی صنایع استان را افزایش داده و ریسک تولید را برای بخش خصوصی کاهش دهند. یک اقتصاددان و استاد دانشگاه در این خصوص گفت هرچند اشتغال مستقیم این طرحها پایین است اما اثرات جانبی آنها میتواند رشد پایدار ایجاد کند. مصطفی نوعدوست افزود نکته اینجاست که استان همدان باید همزمان طرحهای کاربر مثل صنایع تبدیلی کشاورزی گردشگری و خدمات دانشبنیان را نیز تقویت کند چرا که بدون توسعه همزمان بخشهای اشتغالزا منافع بلندمدت طرحهای سرمایهبر ممکن است بهتنهایی پاسخگوی نیازهای فوری بازار کار نباشد.
به طور کلی تفاهمنامه ۳۹ همتی را میتوان اقدامی راهبردی برای ایجاد بنیانهای رشد بلندمدت ارزیابی کرد اما تأثیر آن بر معیشت خانوارها زمانی قابل لمس خواهد بود که سیاستگذاران بستههای مکمل اشتغالزا را در کنار این سرمایهگذاری کلان اجرا کنند. مردم همدان خواستار نتایج ملموس از پروژههای سرمایهگذاری هستند و انتظار دارند که این سرمایهگذاریها نه فقط در کاغذ بلکه بهطور واقعی به اشتغال و بهبود معیشت آنها منجر شود. اجرای این پروژهها به صورت پایدار و همهجانبه در راستای تقویت اقتصاد منطقه و رفاه عمومی مردم باید اولویت اصلی باشد.
خبرنگار: نازنین مولایی منظر
انتهای پیام/
نظر شما