به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری ایسکانیوز، جمعیت و تحولات کمی و کیفی آن در سال‌های گذشته در دنیا مورد توجه بوده و کشورهای مختلف تلاش می‌کنند با اجرای سیاست‌های دقیق جمعیتی، نرخ جمعیت را افزایش دهند. ایران نیز جزو کشورهایی است که در سال‌های اخیر زنگ خطر روند کاهشی جمعیت در آن به صدا درآمده و کارشناسان از بحرانی شدن اوضاع جمعیت در سال‌های آینده خبر می‌دهند. تغییرات نرخ باوری در ایران از دهه‌های گذشته آغاز شده است، برخی آن را به دهه ۶۰ و برخی دیگر آغاز آن را به دهه ۴۰ نسبت می‌دهند. با این حال نرخ باروری در آن سال‌ها از نزدیک ۷ فرزند به ۲ فرزند در سال‌های اخیر رسیده و پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده روند سالمندی جمعیت ایران با سرعت و شدت بیشتری تداوم یابد.

عوامل مختلف کاهش نرخ جمعیت در ایران

کارشناسان و صاحبنظران در رابطه با کاهش نرخ جمعیت و فرزندآوری در ایران دیدگاه های مختلفی را ارائه می دهند. در همین راستا، محمدمهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با اشاره به روند کاهشی موالید در کشور، رشد شهرنشینی، کاهش میزان ازدواج و نبود مشوق‌های مادام‌العمر برای فرزندآوری را از عوامل تاثیرگذار بر روی این روند می داند. وی با اشاره اینکه موضوع «اقتصاد» حرف اول را در کاهش موالید می‌زند، اظهار می کند: ترس از فرزندآوری به معنی تامین معیشت، امکانات و اقلام مورد نیاز تربیتی-فرهنگی فرزند است که باعث شده تا خانواده‌ها عمدتا به سمت تک فرزندی و حتی بی فرزندی پیش بروند.

اعظم السادات موسوی، رئیس انجمن علمی متخصصان زنان نیز با بیان اینکه نرخ جمعیت کمتر از یک درصد است، به عوامل بازدارنده فرزندآوری در ایران اشاره کرده و می گوید: نگرانی از آینده، افزایش مشکلات اقتصادی، درآمد ناکافی، نداشتن مسکن، ترس از فرزندان بیشتر؛ از جمله عوامل باز دارنده فرزند آوری است. وی عنوان می کند که از سال ۱۳۶۵ کاهش نرخ موالید در کشور را داشتیم؛ به طوری که از نرخ ۳.۹۱ دهم درصد به کمتر از یک درصد در کشور رسیده است.

حجت‌الاسلام حسین جلالی، دبیر کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز به آمار بالای سقط جنین در کشور اشاره کرده و می گوید: به طور میانگین روزانه دو هزار سقط جنین در کشور اتفاق می‌افتد. وی به در دسترس بودن داروهای سقط جنین در داروخانه‌ها و هزینه‌های بالای غربالگری نوع 2 اشاره کرده و ادامه می دهد: نتایج بررسی‌ها نشان داده که تعداد زیادی از زوجینی که توان پرداخت هزینه غربالگری نوع 2 را ندارند، اقدام به سقط جنین می‌کنند که این خود عاملی است بر کاهش نرخ جمعیت.

اقدامات دولت و مجلس برای جلوگیری از کاهش جمعیت

"جمعیت" برای کشورها یکی از منابع بسیار مهم است و همچنین جزو ارکان اصلی و راهبردی محسوب می‌شود و ایجاد ارتباط ساماندهی شده میان ظرفیت‌های استقرار جمعیت، توسعه اقتصادی و اطمینان به پیر نشدن جمعیت همواره مد نظر کشورهاست و با توجه به اهمیت رشد جمعیت در کشور، دولت و مجلس نیز سعی بر آن داشته اند تا اقداماتی در این راستا انجام دهند و اقدام به ارائه طرح هایی در این زمینه کرده اند که از جمله آنها می توان به طرح "جوانی جمعیت و حمایت از خانواده" و طرح "مثبت۳" اشاره کرد.

طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده

این طرح در مجلس یازدهم تصویب شده و با توجه به ایراداتی که به برخی مواد این طرح گرفته شده است، منتظر تائید شورای نگهبان است. در این طرح هزینه های بارداری و زایمان، اعطای وام تولد فرزند، تسهیلات معیشتی و رفاهی، افزایش وام خرید، افزایش حقوق به نسبت تعداد اعضای خانواده در کارمندان، تسهیلات آموزشی برای زنان باردار و زنان دارای فرزند کوچک و دورکاری برای خانم های کارمند برای حمایت از خانواده ها در نظر گرفته شده است.

طرح مثبت۳ (هدیه 13 میلیون تومانی برای فرزند چهارم )

طرح "مثبت۳" نیز به منظور حمایت و تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری ارائه شده است. در این طرح پس از تولد فرزند چهارم در خانواده، یک میلیون تومان هدیه به محض تولد فرزند به مادر، دو میلیون تومان سهام به فرزند، بیمه تکمیلی دو ساله مادر و کودک و ۱۰ میلیون تومان بسته معیشتی ارزاق از جمله شیرخشک، مواد غذایی و پوشک به انتخاب پدر اهداء می‌شود. اجرای این طرح به صورت آزمایشی در استان قم و با همکاری استانداری قم آغاز شده و به زودی به صورت سراسری در کل کشور گسترش خواهد یافت.

آمارها نشان از آن دارد که سیاست‌ها و تدابیر اتخاذ شده برای جبران جمعیت در کشور تا کنون راهگشا نبوده و واقعیت هم چیزی جز این نیست همانطور که کاهش نرخ جمعیت در ایران به وضوح قابل مشاهده است و به گفته کارشناسان این خطر وجود دارد که ظرف 30 سال آینده پنجره جمعیتی ما بسته شده و ایران جزو چهار کشور پیر جهان شود.

انتهای پیام/