عباس علوی راد، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز در رابطه با دغدغه‌های اساتید و دانشجویان رشته‌ اقتصاد گفت: علوم انسانی علی‌رغم وجود اساتید متخصص و دانشکده های خیلی خوب فراوان، از علوم مظلوم در ایران است. بخشی از مظلومیت علوم انسانی و به‌طور خاص علم اقتصاد به صاحبان اندیشه و همچنین خروجی این رشته‌ها باز می‌گردد. ما تا کنون از این علم در عمل برای حل مشکلات کشور به طور شایسته‌ای بهره نبرده‌ایم.

وی افزود: در علم اقتصاد برخلاف سایر رشته های علوم انسانی عیار اساتید و متخصصین این حوزه به راحتی قابل سنجش عمومی است زیرا مولفه‌ها و پدیده‌های اقتصادی مانند تورم، بیکاری، کاهش ارزش پول ملی و کسری بودجه در جلوی چشم مردم قرار دارد و آن‌ها را به خوبی در زندگی خود لمس می‌کنند لذا این پرسش در اذهان به وجود می‌آید که کشور ما با کمبود متخصص مواجه است یا ناکارآمدی علمی.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: بدعتی در مسائل جاری کشور ما بوجود آمده است که هرکسی در هر مقامی، از نمایندگان مجلس گرفته تا مقامات دولتی به خود اجازه می‌دهد در رابطه با تمامی موضوعات پیچیده علم اقتصاد نظر دهند درحالی که آن نیازمند پژوهش و مطالعه تخصصی است. چنین افرادی به دلایل نامشخصی گمان می‌کنند پدیده‌های اقتصادی صرف نظر از جنبه‌های علمی آن، قابل سیاست‌گذاری و اعمال نظر دستوری است. مصداق آن را هم اخیرا در گفتار یک مدیر در رابطه با برگشت شبانه قیمت‌ها به قبل مشاهده کردیم.

به گفته علوی راد، بهترین دانشگاه‌های ایران مثل تهران، دانشکده اقتصاد دارند و اساتید مطرح و متعهدی در داخل و خارج از کشور مانند پروفسور پسران که تا آستانه دریافت نوبل اقتصاد هم پیش رفته است، اما این متخصصان اقتصادی در مقام تصمیم‌گیری نیستند، در نتیجه به‌جای آن که ما با چنین ظرفیت بالقوه‌ای در زمینه علمی و دانشگاهی در حوزه اقتصاد، جایگاه نخست منظقه را داشته باشیم، از بسیاری عقب مانده‌ایم.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی عنوان کرد: مشکل اشتغال صرفا برای رشته‌های علوم انسانی مطرح نیست بلکه به یک دغدغه عمومی تبدیل شده‌است و حتی طبق آماری که بنده دارم بیش‌ترین نرخ بیکاری مربوط به فارغ التحصیلان رشته مهندسی کامپیوتر است. ما در جریان کرونا با مشاهده و مطالعه رفتارهای مردم در نقاط مختلف دنیا متوجه کوتاهی در حوزه علوم رفتاری مثل اقتصاد، روانشناسی، جامعه شناسی و مردم شناسی در جهت تاثیرگذاری اجتماعی شدیم؛ نمونه آن هجوم مردم در کشورهای اروپایی به فروشگاه‌ها و احتکار مواد غذایی و بهداشتی است.

 وی ادامه داد: برداشت عمومی از بازار کار علم اقتصاد، یک تصور محدود به اشتغال کارمندی است؛ درحالی که یک فارغ التحصیل رشته اقتصاد خود می‌تواند کارآفرینی کند. کارآفرینی همیشه در زمینه تولید نیست؛ بلکه می‌تواند در حوزه خدمات باشد؛ مثلا برند اسنپ یک ایده موفق خدماتی است. بنابراین فقط فارغ التحصیلان رشته‌های فنی و مهندسی نیستند که قادر به اشتغال‌زایی اند و دانش‌آموختگان علوم انسانی متناسب با ظرفیت‌های علمی خود می‌توانند کسب و کار راه اندازند.

عباس علوی راد تصریح کرد: تولید رشته‌های میان رشته‌ای و ایجاد دانشکده‌های موضوعی، اتفاقی است که در دانشگاه‌های دنیا تجربه موفقیت‌آمیزی را برجای گذاشته است، اما مشکلاتی در رابطه با اجرایی شدن آن در ایران وجود دارد؛ مثلا در تدوین سرفصل‌ها و ایجاد ساختارهای جدید و مورد نیاز این امر، اصرار زیادی بر حفظ شرایط فعلی مانند عدم گسترش مرزهای علمی رشته‌ها و اساتید هیئت علمی قبلی، بخاطر هزینه‌های مالی آن داریم؛ بنابراین تنها ساختارهای به اسم رشته بین رشته‌ای بدون عنصر اصلی که استاد هماهنگ با آن است را ایجاد کرده‌ایم که نمی‌توان از آن انتظار معجزه داشت.

او معتقد است، ما صرفا به دنبال شکل‌گیری ساختارهای جدید بدون توجه به بسترها و نیازهای لازم آن بوده‌ایم و به این که تربیت‌یافتگان خروجی آن چقدر بر میزان حل مشکلات‌مان موثر است، توجه نمی‌کنیم. برای نمونه، وقتی می‌خواهیم دانشکده خانواده تشکیل دهیم، از رشته‌ها و اعضای هیئت علمی قبلی مرتبط با این حوزه استفاده می‌کنیم و یا دانشکده اقتصاد مقاومتی را از تجمیع رشته‌های موجود در واحدهای مختلف راه‌اندازی کردیم که این نتیجه‌بخش نیست.

استاد اقتصاد دانشگاه آزاد گفت: وزارت علوم گسترش رشته‌ها در مقاطع تحصیلات تکمیلی را به علت تدوین نقشه جامع علمی کشور از چند سال گذشته تعطیل کرده که البته در اصل ایرادی ندارد اما بازه زمانی آن خیلی طولانی شده‌است؛ بنابراین دانشگاه‌ها به‌صورت اجتناب‌ناپذیری به ایجاد ساختارهای این چنینی و تغییر اسم دروس روی می‌آورند و در واقع از طرقی به دنبال دور کردن مسئله از اصل آن هستند؛ لذا بنده خیلی به آینده این موضوع در ایران امیدوار نیستم.

وی در پایان تاکید کرد: رشته‌های مورد نیاز دنیا که گزارش 2021 مجمع جهانی اقتصاد آن‌ها را طبقه بندی کرده است، اصلا در ایران وجود ندارد و تلاشی هم برای ایجاد آن ها نمی کنیم. رشته‌هایی مانند اقتصاد مراقبت و یا رایانش عقلی که در دنیای دو دهه آینده، نیاز به آن‌ها در مشاغل نوظهور اجتناب‌ناپذیر است. سیاست آموزش مهارت‌محور که اخیرا نیز مورد توجه ریاست دانشگاه آزاد اسلامی قرار گرفته است، از مسیر شکل‌گیری این رشته‌ها و تدوین سازه‌های مورد نیاز مشاغل جدید امکان‌پذیر است.

خبرنگار: حسن دانش

انتهای خبر/